Direkt Boyarmaddeler
Direkt boyarmaddeler selüloz esaslı materyallerin boyanmasına yönelik olarak kullanılabilirler. Suda çözülebilir ve renkli anyonlar oluştururlar. Uygulanmalarının oldukça kolay olması en genel özellikleridir. Haslıkları genelde orta seviyede veya düşüktür. Dezavantajları ise parlak renkler için uygun olmamalarıdır.
Reaktif Boyarmaddeler
Tekstil materyali ile kovalent bağ oluşturmak üzere reaksiyon veren boyarmaddelerdir. Yapılarında bulunan reaktif grup, pamuk, yün, ipek, poliamid gibi elyaf türleri ile reaksiyon verebildiğinden bu materyallerin boyanmasında kullanılabilirler. Bir reaktif boyarmaddenin karakteristik yapısı aşağıdaki şemada gösterilmektedir.
Kükürt Boyarmaddeler
Selüloz esaslı materyallerin boyanmasında kullanılırlar.
Genellikle boyarmadde indirgen madde ile indirgenmiş yani çözündürülmüş halde çözelti şeklinde satılırlar, burada renk anyonik yapıdadır. Oldukça ekonomiktir ve selüloza uygulanmaları kolaydır. Boyamadan sonra bir oksidasyon yani boyarmaddeyi suda çözünmez hale getirme işlemine gerek vardır. Renk gamları son derece sınırlıdır. Siyah ve koyu-mat tonlar için uygundurlar. Boyama sonrası oluşan atık su problem oluşturmaktadır.
Küp Boyarmaddeler
Küp boyarmaddeler selüloz esaslı materyallerin boyanması amacıyla kullanılabilirler. Suda anyonik dispersiyonlar oluştururlar. Pigmentler non iyoniktirler ancak boyama esnasında kuvvetli alkali ile indirgen maddeler kullanılarak suda çözünebilir anyonlara dönüştürülürler. Küp boyarmaddeler pahalı olmakla beraber çok iyi haslık özelliklerine sahiptirler. Boyarmadde grubu olarak çözülmeleri ve uygulamaları zor bir boyarmadde grubudur ve ard işlemler olarak yükseltgenme ve sabunlama adımlarına gerek vardır.
Dispers Boyarmaddeler
Uygulamalarda Polyester esaslı bir iplik kullanıldığı için Dispers Boyarmaddesi daha ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır.
Bu boyarmadde sınıfı, ismini, uygulamanın sudaki dispersiyonlarında yapılmasından almaktadır. Dispers boyarmaddeler, suda az çözünebilen ve birkaç hidrofobik life substantivitesi olan boyarmaddeler olarak tanımlanır. Sulu banyoda, dispersleme maddeleri ile düzgün süspansiyonlar oluşturabilirler. Sulu ortamda boyama yapıldığında, en azından boyama prosesinin başlangıç aşamasında, boyarmaddenin lif içerisine geçişi, oldukça seyreltik bir sulu çözeltiden gerçekleşir ve bu geçiş, süspansiyondaki boyarmadde partiküllerin sürekli olarak çözünmesi yoluyla yenilenir.
Su, çok az miktardaki boyarmaddeyi mono moleküler formda çözer. Dispers boyarmaddeler, non- iyonik organik bileşikler olduğundan, çoğunlukla düşük molekül ağırlığına sahiptir ve birçoğu ısı ile süblimleşir. Bu sayede boyama, boyarmaddenin buharları vasıtasıyla da gerçekleşebilir. Dispers boyarmaddelerin bu özelliği, birçok boyama prosesininde temelini oluşturur. Emdirme prosesi ve ısı transferi yoluyla yapılan baskı işlemleri, bu proseslerden bazılarıdır. Dispers boyarmaddelerin temel kullanım alanı, selüloz asetat ve poliester elyafın renklendirilmesidir.
Ayrıca, Nylon ve akrilik liflerin boyanmasında da kullanılır.
tekstilbilgi.net
