HAM BEZ
1) Ham Bez Kayıt Formunun Hazırlanması
Amaç: Ham bezde çalışılan kumaşların tip bazında kümülatif olarak birleştirilmesi
Metod:
• Kalite kontrolcülerden gelen “Ham Bez Kalite Kontrol Analiz Formundaki tipler Ham Bez Kayıt Formunun tip kadar ham bez adı, desen/varyant no/temiz, IA metresi hanelerindeki yerlere yazılır.
• Toplanarak toplam hanesine yazılır.
• O gün çalışılan tiplerden kaç metre çalışıldığı bulunur.
2) Fırça Makas (Açma)
Amaç: Dokumadan gelen kumaş roliklerinin uç uca birleştirilerek kontrole hazır hale gelmesini sağlamak.
3) Nakliye
Amaç: Kumaş arabalarının kontrol makinasına taşımak, taşıma arabalarının kontrol makinaları altında almak, boşaltmak ve her türlü bez taşıma, yerleştirme işlemi
4) Ham Bez Kalite Kontrol ve Cımbız
Amaç: Dokunmuş ham kumaşların kalite kontrolünü ve cımbızını yaparak kumaş üzerindeki hataları ilgili birimlere bildirmek, hatanın devam etmesini önlemek, ham bez kalitesini iyileştirmek.
Metod:
• Çalışmadan önce matina temizlenir
• Makinanın sayacı sıfırlanır
• Kontrol makinasının arkasına kumaş dolu araba veya kumaş roliği konur.
• Kumaşın doğru yüzü üste gelmek şartıyla çekici rolikten ışıklı panonun üstünden sayaçta ve rolikten geçer, kontrol makinasına göre sollamam, rolik veya dokuma sarmaya gelir.
• Dokuma sollanacak ise sollamanın altında boş araba bulundurulur.
• Kolik sonlanacaksa karton rolik alınır, kumaşın ucu karton roliğe bantla tutturulur ve iki roliğin arasına konur.
• Dokuma sonlanacaksa dokuma arabası dokuma sarma aparatının altına konur. Kumaş dokuma sarma raabası roliğe sarılır ve dokuma aparatı raliğin üstüne indirilir.
• Kontrol yaparken bezin kırışık gelmemesine dikkat edilir, gerekirse, nakliyeciye düzeltilir.
• Kontrol yşapılırken ham bezden gelen hatalar, “Ham Bez Kalite Kontrol Formu”na eksiklik ve doğru olarak işlenir. Hatalar “Dokuma Kumaş Hata Tanımları” talimatındaki dokunmuş kumaşlardaki hata tanımlarındaki tariflere göre tespit edilir. Kumaş ucundaki tanıtım etiketindeki bilgiler “Hambez Kalite Kontrol Formuna Yazılır (Tezgah, ham bez adı, v.s.)
• Arabalarda bulunan “Fırça Makat Çalışma Formu” kumaş sonunda gelen “Kumaş Tanıtım Etiketi” ile karşılaştırılır.
• Kumaş üzerinde gelen posta etiketlerine dikkat edilir. Hangi posta geldiyse “Ham Bez Kalite Kontrol Formuna” etiketin rengine göre etiketteki tarihi ve sayaçtaki metreyi yazar. A postası (yeşil), B postası (kırmızı), C postası (mavi) etikettedir.
• Kontrol sırasında kaliteci postalardan gleen hataları hata bölümlerine işler. İstenen hatalar toplanır. Postanın hata adedi hanesine yazılır.
• Kumaş kontrolü bitince cımbızda giderilemeyen hatalar toplanır.
• Sayaçtaki metre posta hanesine yazılır
• Hata durumuna göre temiz veya IA nonekine metreleri yazılır.
• 100 metrede 10 hata ve aşağısı= TEMİZ,
• 100 metrede 10 hatadan fazlası= IA olarak değerlendirilir
• Kumaş uçuna çıkmaz kalemle 10-15 cm içeriye TİP KODU, TİP ADI, TEZGAH, KALİTE, HATA NEDENİ,ENİ,ÇÖZGÜ, ATKI, FİRMA, TOP KESİM TARİHİ yazılır.
• Kumaş ucuna yazılan bilgiler izlenebilirliği sağlamak için çıkmaz kalemle yazılır.
• Kontrolör Ham Bez Kalite Kontrol Formunu bir nüsha tutar, Dokuma Müdürlüğüne gönderilir.
• Kontrolör, kumaş kontrol ederken cımbız da yapar. Cımbızı; cımbız makası ve tarak yardımıyla yapar. Kumaş üzerindeki alınabilecek hataları düzeltir. Büyük Neps, düğüm atkı yığılması, çözgü kaçığı split, yağlı uçuntu ve diğer hatalar temizlenir.
• 10 mt’den küçük hatalar ham bez parçaya aryırır.
• Kesilen kumaş hata numunelerinin üzerine
- Tip adı
- Tip kodu
- Desen-varyant
- Tezgah no
- Hata sesebi
“Kumaş Hata Bildirim Formu” eklenerek Müdürlüğe gönderilir.
5) Ham Bez Standart Dışı Formu Hazırlaması:
Amaç: Standart dışı olan IA kumaşların dökümastasyonunun yapılarak ilgili birimlere verilmesi
Metod: Kalite kontrolcülerden gelen “Ham Bez Kalite Kontrol Analiz Formunda IA olan tiplerin TİP KODU-HAMBEZ ADI-DESEN-VARYANT, TEZGAH NO, KONTROL METRE, HATALI METRE(1A) hata sebepleri “Ham Bez Kalite Kontrol Standart dışı firma kaydedilir.
Hatalı (1A) metreler toplanır. O gün çalışılan metreye oranlanarak toplam IA yüzdesi bulunur.
6) Ham Bezlerin Rulo Sarımı
Amaç: Kontrol ve cımbızdan çıkan ham bezlerin düzgün bir şekilde stok edilmesini sağlamaktır.
DOKUMA KUMAŞ HATALARI
Amaç: Kumaşlarda iplik, yardımcı madde işçilik, makine donatım, yada çalışma metodu yüzünden oluşan gözle görülün değerlendirilebilen ve kumaşın görünümünü bozam kusurları tanımlamak.
İPLİK HATALARI
• Atkı İplik Bandı: Atkı ipliğindeki numara büküm ve malzemeden ileri gelen ve kumaşın eni doğrultusunda bantlar şeklinde görülen hatalardır.
• Atkıda kalın-ince İplik: Kumaşta normalden kalın yada ince bir yada birkaç atkı ipliğidir.
• Gevşek lycra: İplikte lycra büküm almamış veya iplik içerisinde lycraların kopmasında meydana gelen kumaştaki ipliğin gevşek veya büzülmesi görünümüdür.
• Çözgüde kalın-ince iplik: Kumaşta normalden kalın yada ince bir veya birkaç çözgü ipliğidir.
• Lycra Kopuğu: İplik içerisindeki lycra kopmasından dolayı uçların kumaş yüzeyinde görülmesidir.
• Yabancı iplik: Kumaşta olması gerekenden farklı ipliğin bulunmasıdır (Renk-büküm-hammadde vb.)
• Nepo-Nope: Kumaş yüzeyinde görünüşü bozan lif kümeciklerinden oluşan hatalardır.
• Santuk-Balık: İpliğin büküm almamış kısımlarıdır (Bükümsüz kabarık kısımlar). Bir atkı ipliğinde görülen büküm almamış kısımlar balık, birkaç atkı ipliğinde görülen büküm almamış kısımlar santuk adını alır.
• Yabancı Elyaf: Yabancı elyaf parçacıklarının iplik içine karışmasıdır.
• Atkı Renk Bandı: Atkı ipliğindeki renk farkından ileri gelen ve kumaşın eni doğrultusunda bantlar şeklinde görülen hatadır.
• Ağaç Kabuğu: İplik oluşumu sırasında meydana gelem mekanik hatalardan kaynaklanan kumaş yüzeyinde atkı boyunca belli bölgelerde dalgalı bir görünüm oluşmasıdır.
• Çözgi Bandı: Çözgü ipliğindeki numara-büküm malzeme ve renk farkından ileri gelen ve kumaşın gözgü doğrultusunda bantlar şeklinde görülen hatadır.
DOKUMA HATALARI
• Aralık: Atkı ipliğinin ağızlığa normal olarak oturtulması nedeniyle kumaş eninde oluşan fazla atkı eksikliğidir.
• Parça İplik: Atkı ipliğinden başka ağızlık içinde kısa parça iplik bulunmasıdır (Kumaşın orta kısımlarında).
• Atkı Kaçığı: Kumaşta bir veya birkaç atkı telinin eksikliğinden oluşan hatadır.
• Yarım Atkı: Atkı ipliğinin ağızlık içinde kopmasından ötürü kumaş eninin bir kısmında eksik kalan atkı ipliğinden dolayı oluşan hatadır.
• Çift Atkı: Atkı ipliğinin ağızlık içinden çift geçmesi sonucu meydana gelen hatadır.
• Boncuklama: İplikteki fazla bükümden dolayı ipliğin kendi üzerinde kıvrılarak ufak ilmekler yapmasından doğan hatadır.
• Atkı Yığılması: Atkı ipliğinin normalden fazla sağılması ile iplik yığılması olarak görülen hatadır.
• Sık: Kumaşın muhtelif yerlerinin normalden daha sık olmasından kaynaklanan hatadır.
• Seyrek: Kumaşın muhtelif yerlerinin normalden daha seyrek olmasından kaynaklanan hatadır.
• Roper: Kumaş sağılımını temin eden roper sistemiyle kumaş sarımını temin eden regülatör sistemi arasındaki sentronizede olan aksaklık nedeniyle kumaş yüzeyinde görülen sık ve seyrek görünümdür.
• Desen Hatası: Atkısı çok renkli kumaşlarda desendekinden değişik renk yada sayıda atkı atılmasından oluşan hatadır.
• Ezilme-Delik: Dokuma veya taşıma sırasında kumaşta oluşan ezilme-delik ve yırtık yerleridir.
• Atlama-Dalma: Atkı ipliğinin normal örgüsüne bağlantı yapmadan bir veya birkaç çözgü ipliği üzerinden atlayarak meydana getirdiği hatalardır.
• Yağlı – Uçuntu: Kumaşın dokunması sırasında yağlı üstübü ve pamuk parçasının ağızlık arasına girmesinden doğan hatadır.
• Taha Hatası: Gücü tellerinin veya tarak dişlerinin bazılarından geçirilmeyen ya da yanlış geçirilen bir veya birkaç çözgü telinin meydana getirdiği hatadır.
• Tarak İzi: Tarak dişi aralıklarının eşitsizliği veya dişlerin deformasyonundan dolayı oluşan hatadır.
• Gergin Gevşek: Kumaşta normalden gergin veya gevşek çözgü ipliklerinin oluşturduğu hatadır.
• Çözgü Ucu: Dokunan kumaşta çözgü koptuğu zaman boşta kalan çözgü ipliklerinin ağızlık içine girmesinden doğan hatadır.
• Uzun İplik: Kopan çözgü ipliklerinin kumaş yüzeyinde boşta kalan uçlarıdır.
• Çözgü Kaçığı: Herhangi bir sebeple bir yada daha fazla çözgü ipliği eksikliğinin oluşturduğu hatadır.
• Kafen: Bağlantı yapmamış çözgü ve atkı ipliklerinin meydana getirdiği hatadır.
• Yağ-Pas-Kir: Dokunma sırasında kumaş üzernine bulaşan yağ-pas-kir lekeleridir.
• Pamuklama: Yeterince haşıllanmamış çözgü ipliklerinde tarak-lanel-gücü sürtünmesinden ileri gelen hatadır.
• Cımbar İzi: Dokuma tezgah çımbarlarının ayarsız ve arızalı olmasından dolayı kumaş kenarlarında meydana gelen izlerdir.
• Armür Hatası: Armür sistemindeki arızadan dolayı bir kısım çözgü ipliklerinin kumaş yüzeyinde serbest kalmasından oluşan hatadır.
• Sürtme: Kumaşın tezgahta herhangi bir yere sürtünmesi sonucu yüzeyinde serbest kalmasından oluşan hatadır.
• Bozuk Kenar: Kumaş kenarlarında çeşitli sebeplerle meydana gelen kopuk-yoluk-deli-gergin-gevşek veya kıvrık kenarlardır.
• Çözgüde çift iplik: İki çözgü ipliğinin gücü tellerinden yan yana geçmesinden doğan hatadır.
• Cımbar Deliği: Cımbar iğnelerinin atkı-çözgü veya her iki yönde kumaşta küçük delikler açmasıdır.
• Split: Kesilen küçük kenar ipliklerinin atkıyla taşınıp örgünün içine girmesiyle oluşan hatadır.
Genel Hatalar
• Yağlı-Kirli Atkı Çözgü: Çözgü ipliğinde damlama ve sürtünme neticesinde sürekli veya kesikli yağ-kir lekeleriyle kirli-yağlı atkı ipliğinin kumaşta oluşturdukları hatalardır.
• Düğüm: Kopmadan dolayı bağlanan ipliklerin düğüm ucunda fazla iplik bırakmasıyla oluşan hatalardır.
En Çok Görülen Hatalar
• İpliği Boyalılar: Atkı renk bandın sık/seyrek Boya Abrajı.
• Elyafı Boyalılar: Lycra kopukları – sık/seyrek-cımbar sürtünmesi.
• Kadiflerde: Uçuntu-sık/seyrek – sürtünme cımbar.
• Ham Tiplerde: İplikten gelen uçuntu – Yağ lekesi – jelleşme hatası – parça iplik – Boncuklama.
