Serim işlemini gerçekleştiren makinelerdir. En basit serim sisteminde kumaş rulosu bir kumaş açıcısına basitçe takılır. Bu açıcı genellikle silindirik taşıyıcılar üzerindeki metal bir şafttan ibarettir. Serim sırasında her kat için belirli uzun¬lukta bir kumaş sağdır ve makasla ilk geliştirilen serim makinesi basitçe aşağı yukarı masa üzerinde işlemekteydi ve baş ile sonda doğru bir kıvrılma sağlamak amacıyla yivler içinde oturtulmuş çubuklar vardı. Bu yöntem nispeten basit bir serim yöntemi de olsa zaman¬dan tasarruf sağlar. Daha sonraki gelişmelerde ortaya çıkan, halen oldukça faz¬la kullanılan cihazda çıkıntı kolları vasıtasıyla serim sabit olarak tutan tutucu sistemine bir de geri dönüşü sağlayan tertibat konulmuştur. Bu sistemin kısıt¬layıcı yanı materyale bir gerilim vermesidir. Daha sonraki gelişmelerle bu sis¬temlerde gerilimlerin azaltılmasına çalışılmıştır.
Artık günümüzde 3 metre enindeki kumaşları serebilen, her katın sonunda ku¬maşı düzgünce kesen ve katları birbiri üzerine denk getiren, tümünün kumaş yönünü havları belirli bir yöne doğru yatacak şekilde aşağı yada yukarı baktıran ve gerilimsiz olarak serimi yapan serim makineleri vardır. Bu makinelerin özellikleri şunlardır:
1- Kumaşın bir kenarında çakışma olacak şekilde serim yaparlar. Bu da fotosel yardımı ile sağlanır. Fotoselde ışık yardımı ile kontrol yapılır. Kumaş katı atıldığında eğer eni darsa karşı tarata ışık geçer ve alınan uyarıyla top sağa sola hareket ettirilerek kumaş normal pozisyonununda serilmeye devam edilir. Böylece kontak kapanır. Bazı fotosellerde kumaşın içindeki bir çizgi kontrol et¬tirilebilir.
2- Serim işleminde pastal sonuna gelindiğinde otomatik kesim yapılır.
3- Arabada bulunan sayaç yardımı ile kaç kat atıldığı bilinir.
4- Zikzak serim tertibatı ile daha hızlı kat atılır. Çünkü araba hem giderken hem de gelirken serim yapar.
5- Yüz yüze serim için top çevirme tertibatı kullanılır.
6- Otomatik kumaş aktarma ve takma tertibatı; desen yönü fazla önemli olma¬yan kumaşlarda kullanılır.
7- Çift taraflı tahrik mekanizması; ağır ve eni geniş kumaşların seriminde kul¬lanılır.
8- İşçi taşıma düzeni; serim yapılırken işçinin de beraber gidip geldiği kısım¬dır. Makine hızlı hareket ettiği için hatalı yerde makineyi durdurup kumaşı ke¬ser, işarete kadar gelerek bindirme yapar.
9- Hız ayarlama mekanizması; elektrik motoru sayesinde makineyi durmadan önce yavaşlatır.
10- Otomatik top yükleme tertibatı.
11- Kareli desenli kumaşları düzenleme tertibatı; pek randımanlı değildir,
Bir de özellikle örgü yüzeylerde çalışılacağı zaman gerekli olan, hem top serebilen hem de yığma kumaş serebilen sistemler vardır. Ayrıca tüp halinde ku¬maşları da serebilen özel makineler de bulunmaktadır.
SERİM MAKİNELERİ (DÖNER TEZGAHLI)
Elle kontrol edilen, yarı otomatik ve otomatik makineler döner tezgah sistem¬leri ile donatılabilirler. Bir serim makinesindeki döner tezgah sistemi, kumaş topunun serim üzerinde yatay yönde dönmesini sağlayan bir bağlantı dizisidir. Bu, serim üzerinde herbir gidişte tek yüzlü serimin gerçekleştirilmesini sağlar. Döner tezgah bir katın sonunda yatay olarak 180° döndürüldüğünde, kumaş topu, bir önceki uca giderken tek yüzlü serim gerçekleşir.
Yüz yüze tek yönlü şardonlanmış kumaşlarda, serim üzerindeki herbir gidişte bir kat serimi gerçekleştirilecek şekilde serilmesi için çift kollu parçalara gerek¬sinme duyulur. Bu parçalar yani ekstra platform ya da kumaş topu çubuğu, makinenin aynı anda iki ya da daha fazla kumaş topunu tutmasını sağlar.
Yüz yüze tek yönlü serimde, kumaş topları; çok kumaş topu çubuklu ya da kumaş topu kollu bir serim makinesine monte edilirler. Kumaş topları ön yüz¬leri birbirine bakacak şekilde takılırlar. Kumaş katları her kumaş topundan de¬ğişmeli olarak serilir, böylece yüz yüze tek yönlü serim elde edilir. Çok kumaş toplu çubuklar ye kumaş topu kolu parçaları, sandviç serimi ya da birbiri ardına yapılan serimin gerçekleştirilmesinide sağlar. Sandviç serimi giysinin astarının, orta astarının ve dış kumaşının bir tek işlem¬de. seriminden oluşur. Birbiri ardına yapılan serim ise astar ve iç astar gibi iki kumaşın seriminden oluşur.
Elle kontrol edilen döner tezgahlı serim makineleri ve aynı zamanda yarı oto¬matik ve otomatik serim makineleri, aşağıdaki serim tiplerinde, serim makinelerinin iki pozitif gidiş hareketi yapmasını yani iki katın serim üzerine dizilmesi sağlar.
Döner tezgahlı serim makineleri gidiş dönüş hareketli bir serimde sadece bir tek pozitif gidiş hareketi ile yüz yüze şardonlu tek yönlü serimi gerçekleştirirler. Döner tezgaha sahip olmayan bir serim makinesi, bir serim gidiş dönüş hareketinde sadece bir pozitif tek yüzlü kumaş katını yada bir yönlü kumaş katının serimini gerçekleştirir.
Tüm döner tezgahlı serim makinelerinde kumaş kalından kumaş katına iş döngüleri, elle işletilen hareketli makinelerde iki şekilde gerçekleşir:
a) Kat uçunun kesilmesi,
b) Tezgahın döndürülmesi ve yeni kumaş katının yerleştirilmesi.
SERİM MAKİNELERİ (HAREKETLİ)
Bu makineler kumaşı serimin bir uçundan öbür ucuna taşıyarak her seferinde serimin üzerine bir kumaş katı bırakırlar.
Sabit ya da hareketli tüm serim metodları her metodda varolan belirli iş elemanlarına sahiptir. Bir serim metodu çalışmasında kumaş topundan kumaş topuna ve kumaş kalından kumaş katma olmak üzere bir çift iş döngüsüne sa¬hiptir. Kumaş kalından kumaş katma olan iş döngüsü, serim ekipmanı için aşağıdaki temel iş elemanlarına sahiptir:
1) Kumaş topunun alımı ve monte edilmesi,
2) Kumaşın en uç konuma kadar getirilmesi,
3) Kumaşın serimin ucuna ağırlık ve tespit çivisi ile ya da bunlar olmadan yerleştirilmesi,
4) Kumaş kalının dizimi,
5) Kumaş kalının kumaş topunun yanından kesilmesi (uca ağırlık yerleştirilebi¬lir ya da yerleştirilmeden bırakılabilir). 2,3,4,5'in tüm kumaş topu serilene ka¬dar tekrar edilmesi,
6) Kat sayısının kontrol edilmesi ve verilerin kayda geçirilmesi.
1-6 numaralı işlemler her bir kumaş topu için; 2-3-4-5 numaralı işlemler ise her bir kumaş katı için ayrı ayrı yapılır.
Seyyar bir makinenin bu fonksiyonları yapmak için başlıca elemanları bir çerçe¬ve veya araba, masanın kenarındaki kılavuz rayları üzerinde hareket eden te¬kerlekler, kumaş destekleyici ve kumaşın doğru biçimde sağılmasına yardımcı olan kılavuz düzenidir. En basit modellerinde ise kumaşın serbest uçunu serimin sonu ile aynı hizada tutturur, yayıcıyı öbür uca doğru iter, kumaşı o uç ile hizalı olarak keser, ondan sonraki katın başlangıcım tutturur, yayıcıyı öbür uca doğru iler ve böylece serim devam eder.
Serme makineleri daha modern hale geldikçe arabayı sürmek için bir motora, üzerinde işçinin ilerlediği bir platforma, kumaşın ucunu yerinde tutmak için otomatik kavrayıcıları bulunan kumaş kesici düzene, kumaş kontrol ışığına, kat sayacına, gerici çubuklara, yüzey hizalama çubuğuna, fotoelektrik kenar kılavu¬zu ile çalıştırılan bir hizalama düzenine, turnike ve yayılmakta olan kumaştaki gerginliği azaltmak veya düzenlemek için hareket hızı ile senkronize edilmiş ku¬maş desteğinde direkt bir tahrik düzenine sahip olabilirler. Alternatif olarak, yayıcıda her katı pozitif olarak yerleştiren rulolu besleyici ve gerginliği elimine etmek ve kenar hizalamanın hassasiyetini arttırmak için kumaş topundan kuma¬şı besleyen bir düzen bulunabilir. Serme makinesinin serimin tüm genişliğince hareket edebilen bir kılıf içinde bulunan yuvarlak bir bıçak şeklinde otomatik bir uç kesicisi de bulunabilir. Benzer uç kesiciler yayma makinesinden bağımsız olarak da bulunabilirler.
Serim makinelerinin spesifikasyonlarının üst sınırları son yıllarda artma eğilimi göstermiştir. Halen 3 m. genişliğe kadar olan kumaşları serebilen. 80 kg'dan 675 kg'a kadar ağırlıkları taşıyabilen, dakikada 100 m'den fazla kumaş yayabilen ve katları 25 cm. yüksekliğe kadar serebilen makineler vardır. Ağır kumaş¬ları seren makineler genellikle özel frenleme düzenleri olan otomatik makine¬lerdir.
Serim makinesi bir yönde giderken kumaşı serer ve geri dönüşünde sonraki katı sermek için kumaşı sermeden dönerse, bu dönüş geçişine "ölü dönüş" de¬nir. Birçok serim makinesi ölü dönüş yaparken çok daha hızlı hareket eder.
Mikro işlem kontrollerinin ortaya çıkması serim makinelerinde daha otomatik fonksiyonlar geliştirilmesine olanak sağlamıştır, örneğin, serim makinesi önce¬den saptanmış olan kumaş katı sayışma ayarlanabilir ve bu seçilmiş kumaş sa¬yışı katma geldiğinde veya bir kumaş topunun sonuna gelindiğinde işitilebilir bir ses çıkarır. Serim boyunun sona erdiği her iki uçta, serim makinasının se¬rim boyuna kadar kumaş atabileceği mesafe ayarlanarak makinenin hareket et¬liği raylara mandallar yerleştirilerek makinenin gereksiz hareketi önlenmiş olur. Otomatik döner tabla düzeni normal olarak yüz yüze yayılan fitilli kadifelerin bile otomatik olarak yayılmasına imkan verir. Robotlu serme makinesinde yayıcı düzen masanın sonunda kendi kendine kaldırıcı bir düzene geri döner, bos merkezi çubuğu kaldırıcıya transfer eder, o da ondan sonraki kumaş topunu yayıcıya ilerletir.
Makine istenen kumaş katına erişilinceye kadar bu işlemi tekrarlar. Bu metodda önceden saptanmış olan hataların ve kumaşa verilme olan zararların oto¬matik olarak sezilmesi şarttır.
Serim esnasında, serimcinin de kumaş hataları olup olmadığını, serimin düz-günlüğünü kontrol etmesi gerekir.
Hata, sezici düzenin yanından geçince yayıcı düzen durur, uç kesici kumaş katını enlemesine keser, yayıcı düzen yön değiştirir ve şablonun üzerindeki en ya¬kın ek yeri işaretine döner, ondan sonra da katın sonuna kadar hareketini sürdürür. Bir kumaş topunun sonunda da benzer hareketler sırasıyla yapılır. Hareketli serim makinelerinin artan kullanımı ile mekanik olarak dört tip se¬rim yapılabilir:
a) Serim düzeni her iki yönde de kumaşı serer ve taşınan kumaşın davranışında bir değişme olmaz. Bu usul kumaşı yüz yüze serer ve alternatif katlar ters yönlerde yüz yüze gelirler. Bu metod, sürtünme karakteristiği bu durumda serilmeye ve uygun bir serim oluşmasına izin veren simetrik kumaşlara uygun¬dur.
b) Serim düzeni yalnız bir yönde kumaşı serer, başlangıç ucuna ölü dönüş ya¬par, aynı yönde ikinci bir serim yapar ve bu şekilde devam eder. Bu usul, bü¬tün katların yüzlerinin aynı yönde olduğu, yüzleri yukarı doğru veya aşağı doğ¬ru olan bir serim oluşturur. Belirgin durumsal havı olup kumaşın sürtünme karakteristiğinin serim halinde yığılmasına izin verdiği kumaşlar için uygundur.
c) Serim düzeni kumaşı her iki yönde de serer ve her katın sonunda kumaşı döndürür. Bu usul yüzü yukarı doğru olan ve alternatif katları karşıt yönlere bakan bir serim oluşturur. Sürtünme karakteristiğinin yüz yüze serilmesine izin vermeyen simetrik kumaşlara uygundur.
d) Serim düzeni yalnız bir yönde kumaşı serer, başlangıç ucuna ölü dönüş ya¬par, kumaşı döner tabla üzerinde döndürür, ikinci katı aynı yönde serer ve böyle devam eder. Bu usul bütün katların aynı yöne baktığı yüz yüze kumaş serimi oluşturur. Bu usul fitilli kadife gibi eğer yüzleri yukarı doğru bakar şekilde yayılırlarsa sürtünme karakteristikleri koyarak sürtünmelerini teşvik edece¬ği kumaşlar için uygundur. (Şekil S-32,).
Şekil S-32 : Hareketli kumaş serme makinesi seması; l- Masa, 2- Serme arabası, 3- Kumaş plakası, 4- Kılavuz milleri, 5- Kenar kılavuzu, 6- Serme kanatları, 7- Düşürme çubuğu, 8- Kıstırma çubuğu [114].
SERİM MAKİNELERİ (SABİT)
Sabit serim makineleri serim işlemi sırasında serim masası üzerinde bir tek ko¬numda kalırlar; hareketli serim makineleri serim işlemi sırasında serim uzunlu¬ğu boyunca hareket ederler.
Bir yere monte edilmiş olan sabit serim makinesi pratik olarak kullanımdan kalkmıştır. Sabit serim makinesi, serim işlemi esnasında kumaş toplarım tutan, bir çubuğu destekleyen iki direkten ibaret olan basit bir düzenektir. Serimci kumaşı serimin uzunluğu boyunca aşağı çeker. Bu çekme sabit çubuktaki ku¬maş topunu döndürürken kumaşı serimin üzerine açar. Serimci genellikle en uca ağırlık yerleştirir ya da ucu direk çivileme tutturur ve daha sonra katı kumaş topunun yanındaki uca kadar yerleştirir. Bu uç kesilir ve kat serim işle¬mi tekrar edilir. Bir yere monte edilmiş sabit serme makineleri bugün pek faz¬la kullanılmasada kısa serimlerde ya da birkaç adet kata sahip serimlerdc kul¬lanılabilirler.
Sabit ya da hareketli serim makineli tüm serim metodları her mctodda varo¬lan belirli iş elemanlarına sahiptir. Bir serim metodu çalışması kumaş topundan kumaş topuna, kumaş kalından kumaş katma olmak üzere bir çift iş döngüsüne sahiptir. Kumaş katından kumaş katına olan iş döngüsü, sabit serim ekipmanı için aşağıdaki temel iş elemanlarına sahiptir.
1) Kumaş topunun alımı ve monte edilmesi,
2) Kumaşın en uç konuma kadar çekilmesi,
3) Kumaş seriminin ucuna ağırlık ve tespit çivisi ile ya da bunlar olmadan yerleştirilmesi.
4) Kumaş katının düzeltilerek serilmesi,
5) Kumaş katının kumaş topunun yanından kesilmesi (uca ağırlık yerleştirilebi¬lir ya da yerleştirilmeden bırakılabilir).
2. 3, 4, 5 nolu işlemler tüm kumaş topu serilene kadar tekrar edilir.
6) Kat sayısının kontrol edilmesi ve verilerin kayda geçirilmesi. 1-6 numaraları işlemler her bir kumaş topu için; 2, 3, 4, 5 numaralı işlemler ise her bir kumaş katı için ayrı ayrı yapılır, (Şekil S-35).
Şekil S-35 : Sabit serim tertibatı (Revcil & Georgc) [168].
SERİM MAKİNELERİ (TAM OTOMATİK)
Tam otomatik çalışan serim makineleri, serme işleminin tamamım kendi başa¬rına gerçekleştirirler. İşçi sadece kat yüksekliğim ve uzunluğunu ayarlar ve ser¬me işleminde sadece kontrol organı olarak bulunur. Ancak kumaş toplarının değiştirilmesi ve yine kumaş toplarının nakil elemanlarına verilmesi bir işçi tarafından yapılmak zorundadır. Tam otomatik çalışma şekli sadece karşı çizgi yönünde yüz üzerine yüz ya da ters üzerine ters serme çeşidinde mümkündür. Tam otomatik çalışmada, kumaş hataların m dikkate alınması da pek mümkün değildir.
SERİM MAKİNELERİNİN ANALİZİ
Yarı otomatik ve otomatik serim makineleri, yüz yüze katlanmış serimlerde kat¬ların uçlara yerleştirilmesi gerekliliğini ortadan kaldırırlar. Bu makinelerin ku¬maş topundan kumaş topuna yapılan iş döngüsü yalnızca üç iş elemanını içe¬rir:
1) Kumaş topunun alımı ve monte edilmesi,
2) Kumaşın bir uca ya da birleşme işaretine yerleştirilmesi,
3) Bir uca itme ve serme. Kumaş topu serilene kadar 3. elemanın tekrarı.
Bu makineler, katlanmış uçlu yüz yüze serimlerde kumaş kalından kumaş katına iş döngüsünü bir elemana, indirgerler. Katlanmış uçlu yüz yüze serimlerde bir iş elemanı olarak yerleştirme, otomatik uç yakalayıcı tarafından ortadan kal¬dırılır. Bu, kesilmiş uçlu yüz yüze serimlerde veya tek yüzlü serimlerde geçerli değildir.
Kesilmiş uçlu yüz yüze serimlerde veya tek yüzlü serimlerde kumaş katının kesilmesi ve kumaş katı uçunun yerleştirilmesi ilave işlemler gerektirir. Kesilmiş uçlu yüz yüze serimler veya tek serimler için yarı otomatik ve otomatik maki¬neler kullanıldığında, makineler aşağıdaki işlemleri gerçekleştiremezlerse aslında yarı otomatik ya da otomatik değildirler:
1- Kesim işlemi, makinenin serim ucuna temas etmesiyle başlatılır. Eğer kesim işlemi elle kontrol edilir ise (bir el makasıyla) ya da yarı elle kontrol edilir ise (otomatik kesici elle çalışan bir basma düğmesi ile çalıştırılıyorsa) makine otomatik değildir.
2- Yerleştirme hareketi (döner tezgahlı ya da döner tezgahsız) otomatik bıça¬ğın son kesme vuruşuyla başlatılır. Eğer serim tek yüzlü serim ise döner tez¬gahın harekete geçirilmesini de içerir. El makasıyla kesimin kullanılması maki¬ne hızının insan eliyle kontrol edilmesini getirir. Dolayısıyla uç yerleştirmeye ilişkin olarak, makine, otomatik ya da yan otomatik değildir. Elle çalıştırılan hareketli ve yan otomatik serimciler elle itildikleri için hızları insan tarafından belirlenir. İtme ve dizim elemanı her iki makine içinde temel olarak aynıdır.
Eni 45 inçten (115 cm.) büyük olan kumaşların serimlerinde, kumaş katının makasla kesilmesi gerektiğinde scrimcinin boyuna ve uzanabileceği mesafeye gö¬re genellikle iki kişilik bir serim takımını gerektirir. Bir kumaş katı için en hızlı serim süresi, sürekli dizim hareketi ile elde edilir. Bu işlem, en iyi şekilde biri kumaşı dizerken diğeri makineyi sevk eden iki kişilik bir takım ile gerçek¬leştirilebilir. Tek kişilik serimlerdc serimci bir elle dizimi gerçekleştirmeye çalı¬şırken diğer elle makineyi sevk eder. Bu metodun başarısı şunlara bağlıdır:
a) Kumaş serim karakteristikleri.
b) Kumaşın topu ya da sarma dizimi,
c) Serim makinesine ait dizim kaydırıcısının yeterliliği.
Eğer bu üç faktörün entegrasyonu serimcinin dizimi tek elle gerçekleştirmesine izin vermezse, serimci tarafından dizim hareketi süresince makineyi ani it¬melerle sürekli bir dizim hareketi sağlayacak şekilde serim oluşturulur. Makine¬nin ileri itilmesi ne kadar güçlü olursa momentum o kadar büyük olur ve do¬layısıyla makinenin tek ilimde katedeceği mesafe daha uzun olacaktır. Sürekli bir dizim hareketi için serimci, makineyi dizimin devam edeceği yere yaklaştırırken, itme mesafesine yaklaşır yaklaşmaz makineyi kısa bir itme hareketiyle fırlatmalıdır. Kumaş katı, düz kenarlı serimler için aşağıdaki gibi dizilmelidir:
1- Kumaş katı ve alanı arka kısımdaki el ile, yani serim makinesinin ötesindeki el ile dizilmeli ve stabilize edilmeli,
2- Kumaş katı kenarım ön kısımdaki el ile (serim makinesine daha yakın olan el ile) hafifçe kavramalı ve arka kısımdaki el kendi alanım stabilize ederken kumaşın dizimi gerçekleştirilmeli,
3- Arka kısımdaki eli (ön kısımdaki ele doğru) iki el arasındaki dizilmiş alan boyunca kaydırılmalıdır. Arka kısımdaki el ön kısımdaki ele yaklaşırken, ön kı¬sımdaki serim makinesine doğru kayar. Bu kayma esnasında, ön kısımdaki her iki el arasındaki kumaşın dizimim yapar, ön kısımdaki elin başparmağı kumaş katı kenarının üzerinde olmalıdır, dört parmak ise kumaş katı kenarının altında olmalıdır. Arka kısımdaki el, kumaşı tam ters biçimde kavramalıdır: başparmak altta, diğer parmaklar üstte.
Bu serim metodu, serim makinesinin dizim kaydırıcısının rulo yapılmış kumaş topu üzerindeki dizim varyasyonlarıyla başa çıkamadığı durumlarda uygulanır. Bu tür durumlarda, makine kumaşı düz kenardan yaklaşık 2,5 ya da 5 cm. da¬ha kısa olacak şekilde yerleştirmek üzere ayarlanmalıdır. Düz kenar dizimi serimcinin elleri tarafından gerçekleştirilir. Geri taşıma serim işleminde önlenmelidir. Şu nedenlerden oluşur:
1) Makinenin sabit el temasıyla itilmesi,
2) Makinenin durdurulması,
3) İtme harekelinin başlangıç durumuna geri getirilmek üzere makinenin ser¬best bırakılması,
4) Kumaş katının bu başlangıç noktasından geriye, makineye dizimi. Bu, aralık¬lı serimdir. Serimci bir tek katın serimi ve dizimi için iki sürme hareketi ya¬par.
İnsan hızına bağlı olarak gerçekleştirilen uç kesimli serimde, bir kumaş katının serimi için olan % 100 yeterlilik oranı kişinin serim için yürüme hızına ve uç kesim zamanına (ve eğer döner tezgahlı ise dönme zamanına) eşittir. Bu, sü¬rekli dizim olmaksızın elde edilemez. Bir makasla optimum uç kesim zamanı elde etmek için makas, makine ya da tezgah üzerine, kumaş katının her bir ucuna yerleştirilmelidir.
Hasarların ortadan kaldırılması ve yeni kumaş toplamın başlatılmasın a ilişkin olarak ek yapma zamanı, eğer makas serim makinesi üzerine belli bir pozisyon¬da yerleştirilirse, minimuma indirilir ve ek yeri kesiminin her yapılması gerektiğinde serimcinin refleksle ulaşmasını sağlar.
Serilecek kumaş topları uygun yerlere istiflenmezlerse zaman kaybı meydana gelecektir. Eğer bir tek kumaş topundan sadece tam katlar serilecekse bu du¬rumda kumaş topları tezgahın uçlarına istiflenmelidir. Eğer ardışık kumaş topları ekli olarak serilecekse stoğun istiflenmesi için en uygun yer tezgah merke¬zinin altıdır. Eğer kumaş topu büyüklüğü tezgah akma kolaylıkla istif etme ve çıkartma işlemine izin verirse, bu bölge bu amaç için temiz tutulmalıdır. Taşı¬nabilir bir kesim makinesiyle kesilecek olan herhangi bir serim gerçekleştirildiğinde, serimin her kenarından serime en yakın paralel masa kenarına en az 10 cm ’lik boş bir mesafe bırakılmalıdır. Bu aşağıdakiler için zorunludur:
1- Taşınabilir bir kesim makinesiyle serimin kumaş kenarı uçlar boyunca kesi¬mi sırasında kesicinin güvenliği.
2- Serimin uç tarafları ve kumaş kenarı boyunca işaretlenmiş giysi bölümlerinin kaliteli kesimi,
Bunun nedeni şudur: Çoğu taşınabilir kesim makinelerinin taban plakaları (düz ya da yuvarlak bıçak) yaklaşık olarak 20 cm. genişliğindedirler ve bıçak taban plakasının merkezinde dikey olarak hareket eder. Dolayısıyla, kesici, seri¬min yan uçlarım ya da kumaş kenarım keserken tüm taban plakasının kesim tezgahı üzerinde hareket etmesini garantilemek için, serim kenarlarından ya da uçlarından serimin masa kenarına ya da ucuna kadar en az 10 cm’lik boş bir bölüm olmalıdır.
Eğer serim 20 cm'den daha geniş bir taban plakasına sahip taşınabilir bir ke¬sim makinesiyle kesilecekse bu boşluk 10 cm'den daha geniş olmalıdır; bu boşluk, serimin kenarları ve uçları kesilirken, tüm taban plakasının masa üze¬rinde hareket etmesini sağlamaya yetecek kadar geniş olmalıdır. Kesici serim kenarım ya da uçunu keserken kesim makinesinin tüm taban plakası kesim masasının üzerine emniyetli bir şekilde oturmazsa, kesim makinesi savrulabilir ya da devrilebilir ve kesiciye ciddi hasar verebilir ya da kesilen giysi kısminin kesim kalitesini azaltabilir, örneğin; düzensiz kesim hattı, fazla kesimler, eksik ke¬simler veya bunların her ikisine neden olabilir.
SERİM MAKİNESİ (ELLE ÇALIŞTIRILAN)
Ray üzerinde hareketli, elle çalıştırılan serme makinesi. Kumaş topu serim makinesi üzerindedir. Kumaş sevk silindiri üzerinden getirilerek masa üzerine sevk edilir. Serim makinesi elle itilerek masanın iki kenarında bulunan raylar üzerinde hareket eder.
Hafif olması için alüminyumdan yapılan bu makineler birçok kumaş katım yüz yüze veya tek yönlü olarak kesim masası üzerine sererken kumaş kenarlarının düzgün olmasını sağlar.
SERİM MAKİNESİNDE HATA GÖSTERGE TERTİBATI
Bu tertibat, serme işlemi sırasında kumaş hatalarının analizine yaramaktadır ve yüzde yüz kumaş gösteriminin yapılmadığı durumlarda ve hortum şeklindeki mamullerin seriminde avantajlı bir şekilde uygulanabilir.
Hata gösterge, tertibatı bir ışık kaynağından oluşur. Bu ışık kaynağı serim makinesine, tekstil yüzey oluşumu serme işlemi sırasında üzerinden geçirilebilecek şekilde tutturulur.
Mevcut hatalar böylece optik olarak ortaya çıkarılır ve serme işlemi esnasında değerlendirme yapılabilir
tekstilbilgi.com
