Whatsapp Tekstil Kursları Destek Hattı

60 YAŞ VE ÜZERİ KADINLARIN İÇ GİYİM ÜRETİMİ AÇISINDAN BEDEN ÖLÇÜ STANDARDİZASYONU

 

60 YAŞ VE ÜZERİ KADINLARIN İÇ GİYİM ÜRETİMİ AÇISINDAN BEDEN ÖLÇÜ STANDARDİZASYONU

Uygarlığın gelişmesi ile birlikte, yaşlı nüfusun oranı hızla artmakta, yaşlanmanın fizyolojik sınırı yukarı doğru çekilmektedir (1). Yaşlılık, kişinin aktif çalışma hayatının sona ermesi, sosyal güvence sistemi ile yaşamını sürdürdüğü, geçmiş yıllar boyunca tüm beceri ve yeteneklerinin yalnızca çok küçük bir bölümünü kullanabildiği bir dönem olarak tanımlanabilir. Uluslararası tanımlamalarda 60 yaş ve üzeri bir sınır olarak kabul edilmekte, yaşlı birey oranının ve yaşama süresinin uzun olması uygarlığın önemli bir belirtisi olarak görülmektedir. Giyim, insan yaşamında önemli bir fizyolojik ihtiyaçtır. Giyinme ihtiyacı, her Bütün boy Vücudun dik olması koşuluyla, başın bitim noktası ile ayak tabanı arasındaki mesafedir.

Göğüs çevresi Normal nefes alma sırasında, arkada kürek kemikleri üzerinden, önde göğsün en geniş yerinden geçecek şekilde alınan çevre ölçüsüdür.

Bel çevresi Normal nefes alma sırasında, karın bölgesi rahat bir durumda iken belin en ince yerinden alınan çevre ölçüsüdür.

Kalça çevresi Kalçanın en geniş yerinden yere paralel olarak alınan çevre ölçüsüdür.

Kol boyu Kol normal duruşuyla öne hafif eğimli iken omuz başından bileğe kadar alınan uzunluk ölçüsüdür.

Arka uzunluk Boyunun 7. omurundan başlayarak omurga çizgisi üzerinden bel hattına kadar olan mesafedir.

Kalça düşüklüğü Boyunun 7. omuru ile kalçanın en geniş hattı arasındaki mesafedir.

Göğüs düşüklüğü. Omuz ile boyunun birleştiği noktadan göğsün en yüksek noktasına kadar ölçülen mesafedir.

Ön Uzunluk Omuz ile boyunun birleştiği nokta ile (göğsün en yüksek noktasından geçecek şekilde) bel hattı arsındaki mesafedir.

Göğüs altı çevresi Göğsün altından yere paralel olarak alınan çevre ölçüsüdür.

Göbek çevresi Bel ile kalça arasında karının en geniş yerinden alınan çevre ölçüsüdür.

Kalça altı çevresi Kalça yuvarlaklığının bittiği noktadan ayak bilekleri birleşik iken yere paralel olarak alınan çevre ölçüsüdür.

Arka genişlik Vücudun arkasında, kol ile bedenin birleştiği noktalar arasındaki mesafedir.

Ön genişlik Önde kolların bedenle birleştiği noktalar arasındaki mesafedir.

Oturuş yüksekliği Kişi düz bir zeminde dik halde otururken, bel hattı ile oturulan zemin arasındaki mesafedir.

Baldır çevresi Bacak ve kalçanın birleştiği en geniş hattın çevre ölçüsüdür.

Diz çevresi Diz kapağının en geniş yerinden alınan çevre ölçüsüdür. dönemde önemli bir yere sahip olmasına

rağmen yaşlılık döneminde üzerinde hassasiyetle durulması gereken bir özellik taşımaktadır. Yaşla birlikte

insan vücudundaki fiziksel değişimlere bağlı olarak yaşlı bireylerin giysi tercihleri de bir değişim göstermekte ve bu

döneme ait giyinme konusunda özel ihtiyaçlar ortaya çıkmaktadır. Giyim üretimi alanında kullanılan ölçüler,

kalıplar ve tasarımlar genellikle genç, sağlıklı ve normal beden ölçülerine sahip kişilere göre hazırlandığından

giysilerin yaşlı kişilere uyumu açısından çeşitli sorunlar yaşanmaktadır (2). Yaşlı bireylerin vücudunda meydana gelen fiziksel değişiklikler, hareket sınırlılıkları, psikolojik, ekonomik ve sosyolojik nedenler giysi tasarımını önemli ölçüde etkilemektedir. Yapılan araştırmalarda yaşlı kadınların etekbluz (%58), elbise (%28), pantolonbluz (%10) ve diğer giysi türlerini (%4) giydikleri (3), erkeklerin ise pantolon ve gömlek giydikleri görülmüştür (4). Yaşlı bireyler giysilerini mağazadan satın almakta (%72) veya giysileri kendilerine hediye (%11) verilmektedir (5). Yaşlıların vücutlarına uygun giysi (%48) bulmakta zorlandıkları (5), yaşlı kadınların (% 69) ve erkeklerin (% 54) giysilerde ölçülerle ilgili problem yaşadıkları (4) ve giysilerin yaşlı bireylerin gereksinimlerine uygun olmadığı için giysiyi rahatlıkla giyememe problemi

ile karşılaştıkları (6) yapılan araştırmalarda saptanmıştır. İncelenen araştırma sonuçlarından, yaşlı bireylerin beden ölçüleri ile ilgili problemler yaşadıkları görülmüştür. Ancak beden ölçülerinin standartlaştırılmasına yönelik bir çalışma henüz yapılmamıştır. Bu noktadan hareketle, aşağıda yaşlı bireylerin iç çamaşırı tasarımlarında gerekli olacağı düşünülen beden ölçü standartlarına yönelik sonuçlara yer verilmiştir. Ergonomik araştırmalarda, bazı gelişmiş

toplumların antropometrik ölçüleri dikkate alınarak beden ölçülerini standartlaştırdıkları görülmektedir. Yaşlıların

vücutlarına uygun giysi bulabilmeleri için beden ölçülerinin tespit edilerek standartlaştırılması önemlidir. Ayrıca iç

giyim ürünlerinin özellikle yaşlı kadınlar tarafından hem vücuda form vermesi hem de rahat olması beklenmektedir.

Bu beklentinin karşılanabilmesi ise bu hedef kitleye ait beden ölçü standardizasyonunun oluşturulmasını gerektirmektedir. Bu nedenle yapılan araştırmada, ülkemizdeki yaşlı kadınların iç giyim üretimine yönelik beden ölçüleri standardizasyonunda alınması gerekli ölçülerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma, gelecekte oluşturulacak yaşlı kadın beden ölçü standardizasyonu çalışmalarında faydalanılabilecek bir ön çalışma niteliği taşımaktadır.

2. MATERYAL VE YÖNTEM

Araştırmanın materyalini, Ankara’da yaşayan 60 yaş ve üzerinde tesadüfi olarak seçilen 84 kadından elde edilen

veriler oluşturmaktadır. Verilerin toplanması amacı ile bir ölçü alma formu hazırlanmıştır. Bu ölçü alma formu, iç

giyim üretiminde gerek duyulacağı belirlenen beden ölçülerini kapsamaktadır. Bu ölçülerin tanımları aşağıda

verilmiştir. Ölçü alma formunda, iç çamaşırı üretiminde kullanılabileceği düşünülen temel ve yardımcı ölçüler bulunmaktadır. Temel ölçüler olarak bütün boy, göğüs çevresi, bel çevresi, kalça çevresi, kol boyu ve oturuş yüksekliği; yardımcı ölçüler kapsamında ise arka uzunluk, kalça düşüklüğü, göğüs düşüklüğü,ön uzunluk, göğüs altı çevresi, göbek çevresi, kalça altı çevresi, arka genişlik, ön genişlik, baldır çevresi ve diz çevresi ölçüleri yer almaktadır. Bütün bu ölçüler ölçü alma formuna cm cinsinden kaydedilmiştir. Beden ölçüleri arasındaki ilişkilerin

belirlenmesi amacı ile korelasyon analizi yapılmış, aralarında yüksek ilişki belirlenen ve giysi tasarımı açısından

anlamlı olduğu düşünülen ölçüler için ise regresyon analizi yapılmış tır. Regresyon analizinde bağımsız

değişken olarak temel ölçüler ele alınmış, aralarında yüksek ilişki bulunan yardımcı ölçülere yönelik regresyon

modelleri oluşturulmuştur.

3. ARAŞTIRMA BULGULARI VE

TARTIŞMA

3.1. Beden Ölçülerinin İstatistiksel

Analizi

Araştırma kapsamında elde edilen beden ölçüleri üzerinde yapılan korelasyon analizi sonuçları Tablo 1’de verilmiştir.

Tablo 1’deki bulgulara göre;

- Bütün boy ölçüsünün kol boyu, oturuş yüksekliği, arka uzunluk, kalça düşüklüğü, kalça altı çevresi, baldır çevresi

ve diz çevresi,

- Göğüs çevresi ölçüsünün bel çevresi, kalça çevresi, göğüs düşüklüğü, ön uzunluk, göğüs altı çevresi, göbek

çevresi, kalça altı çevresi, arka genişlik, ön genişlik ve diz çevresi,

- Bel çevresi ölçüsünün kalça çevresi, ön uzunluk, göğüs altı çevresi, göbek çevresi, kalça altı çevresi, arka genişlik,

ön genişlik ve diz çevresi,

- Kalça çevresi ölçüsünün göğüs altı çevresi, göbek çevresi, kalça altı çevresi, ön genişlik, baldır çevresi ve diz çevresi,

- Kol boyu ölçüsünün göğüs düşüklüğü ve baldır çevresi,

- Oturuş yüksekliği ölçüsünün diz çevresi,

- Arka uzunluk ölçüsünün kalça çevresi düşüklüğü, göğüs düşüklüğü, ön uzunluk, göğüs altı çevresi, göbek çevresi

ve diz çevresi,

-Kalça düşüklüğü ölçüsünün göğüs düşüklüğü, ön uzunluk, göbek çevresi, alt kalça çevresi ve diz çevresi,

- Göğüs düşüklüğü ölçüsünün ön uzunluk, göğüs altı çevresi, göbek çevresi, baldır çevresi ve diz çevresi,

- Ön uzunluk ölçüsünün göğüs altı çevresi, göbek çevresi, arka genişlik ve diz çevresi,

- Göğüs altı çevresi ölçüsünün göbek çevresi, kalça altı çevresi, arka genişlik, ön genişlik ve diz çevresi,

- Göbek çevresi ölçüsünün kalça altı çevresi, arka genişlik ve diz çevresi,

- Kalça çevresi ölçüsünün baldır çevresi ve diz çevresi,

- Arka genişlik ölçüsünün ön genişlik,

- Baldır çevresi ölçüsünün diz çevresi ölçüleri ile aralarında p<0,01 düzeyinde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir.

Göğüs düşüklüğü ve ön uzunluk ölçüsü uzunluk ölçüsü olmalarına rağmen en yüksek ilişkiyi, göğüs çevresi, göğüs altı ve göbek çevresi gibi genişlik ölçüleriyle göstermektedirler. Aralarında yüksek ilişki bulunan ölçülere ilişkin ulaşılan bu sonuçlar, yetişkin kadınlar için yapılmış diğer araştırma sonuçlarıyla benzerlik göstermektedir (7, 8).

Aralarında yüksek ilişki bulunan ve giysi tasarımında kullanılabileceği düşünülen beden ölçülerinin regresyon

analizleri yapılarak elde edilen bulgular Yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre aralarındaki ilişki tanımlanmaya

çalışılan genişlik ölçülerinden göğüs çevresi, bel çevresi ve kalça çevresinin ilişkili olduğu ölçülere ait R² değerlerinin,

bütün boy ölçüsünün ilişkili olduğu uzunluk ölçülerine ait R² değerlerinden büyük olduğu görülmektedir. Bütün

boy ölçüsü ile uzunluk ölçülerinin R² değerleri düşük olmasına rağmen kurulan model anlamlı bulunmuştur. Bu

durmunun farklı vücut yapılarından ve yaşlılıkta vücut farklılıkların artmasından kaynaklandığı söylenebilir.

Tablo 4’te sunulan standartlaştırılmış katsayılara göre oluşturulan basit doğrusal regresyon eşitlikleri aşağıda sunulmuştur. Oluşturulan regresyon modellerinin tümünün anlamlılık düzeylerinin yüksek olduğu Tablo 4’ten anlaşılmaktadır. Aşağıda verilen regresyon eşitlikleri, yetişkin kadınlar için yapılmış diğer araştırmalarda elde edilen regresyon eşitliklerinden önemli düzeyde farklılıklar göstermektedir (7, 8). Yetişkin kadınların vücut oranlarının yaşlı kadın vücut oranlarına göre farklılık göstermesi, bu kitle için oluşturulmuş giysi kalıbı elde etme formül ve bağıntılarının yaşlı kadın vücutları için sağlıklı olarak kullanılamayacağı sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenle, yaşlı kadın vücut oranlarının giysi kalıbı elde edilmesine yönelik olarak incelenmesi gerekmektedir. Elde edilen bu sonuçlara göre; yaşlı kadınlara yönelik yapılabilecek giysi tasarımlarında yardımcı ölçülerin temel ölçülerden tahminlenebileceği belirlenmiştir. Bu tahminlere göre, yaşlı kadın beden ölçü standardizasyonunda vücut üzerinden sadece temel ölçülerin alınmasının yeterli olacağı düşünülmektedir.

 SONUÇLAR VE DEĞERLENDİRME

Araştırmada, yaşlı kadın beden ölçülerinden temel ölçüler ve yardımcı ölçüler arasında uzunluk ölçülerinin uzunluk

ölçüleriyle, genişlik ölçülerinin de genişlik ölçüleriyle anlamlı düzeyde ilişkili olduğu belirlenmiştir.

Arka uzunluk =3,489 + 0,213 x bütün boy

Kalça düşüklüğü =12,720 + 0,276 x bütün boy

Göğüs düşüklüğü =-4,429 + 0,333 x göğüs çevresi

Ön uzunluk =21,383 + 0,198 x göğüs çevresi

Göğüs altı çevresi =20,714 + 0,691 x göğüs çevresi

Arka genişlik =16,277 + 0,220 x göğüs çevresi

Ön genişlik =15,645 + 0,234 x göğüs çevresi

Göbek çevresi =32,903 + 0,765 x bel çevresi

Alt kalça çevresi =38,701 + 0,548 x kalça çevresi

Baldır çevresi =14,285 + 0,348 x kalça çevresi

Diz çevresi =18,906 + 0,196 x kalça çevresi

Yapılan regresyon analizi sonucunda oluşturulan eşitliklerin anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Ulaşılan sonuçlar,

yaşlı kadınlara yönelik oluşturulacak beden ölçü standardizasyonu çalışmalarında yardımcı ölçülerin temel ölçülerden

tahminlenebileceğini ortaya çıkarmıştır. Dolayısıyla oluşturulacak yaşlı kadın beden ölçü standardizasyonunda

vücut üzerinden temel ölçülerin alınması yeterli olacaktır. Bu sonuçla yaşlı bireylerden ölçü alma işleminin

güçlüğü karşılıklı olarak azaltılmış olacak ayrıca ölçü alma işlemi zaman, emek, enerji ve yatırım açısından

kolaylaşacaktır. Gelişmekte olan ülkelerde yaşlı nüfusun yaklaşık % 15’e ulaşacağı öngörüsünden

yola çıkarak yapılan bu araştırmada şu öneriler geliştirilmiştir; Hazır giyim sektöründe kullanılmak üzere 60 yaş ve üzeri yaşlı kadınların temel ölçülerden oluşan antropometrik ölçüleri ile beden ölçü standardı oluşturulmalıdır.

Farklı hedef kitleler için de beden ölçü standardizasyonu araştırmaları yapılmadan önce zaman, emek ve enerji

tasarrufu sağlamak amacıyla vücut üzerinden alınacak ölçülerin belirlenmesine yönelik istatistiksel çalışmalar

yapılmalıdır. Yaşlı kadınların beden ölçü standartlarına göre vücut özellikleri belirlenerek yeni bir kalıp sistemi geliştirilmeli ve test edilmelidir. Geliştirilecek yeni kalıp sisteminde vücut deformasyonlarının gizlenmesi ve hareket rahatlığını sağlayacak unsurlar dikkate alınmalıdır.

Bu çalışma 60 yaş üstü yaşlı erkekler için de tekrarlanmalıdır. Hazır giyim üretiminde kaliteyi arttırmak için, özel tüketici gruplarının beden ölçülerini belirlemeye yönelik çalışmalar artarak devam etmelidir.

 tekstilvekonfeksiyon.com