Antik Roma'da giyim
Caligae (Latince; tekil caliga) Roma tarihi boyunca, Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu Lejyonları ve destek birlikleri tarafından giyilen ağır askerisandalet'lerdir.
Sandaletler deriden yapılırdı ve ayağın merkezinden ve bileklerin üstünden bağlanırdı. Buna ek olarak , yuvarlak başlı demir kısa çiviler üç amaç için tabanın içine çekiçlenirdi:
* Caligae'yi güçlendirmek için,
* Askerlere daha iyi çekiş sağlamak için,
*Caligae'yi silahlandırmak için (Askerlerin tekmeyle düşmana acı vermesini sağlamak için)
Paludamentum
Paludamentum, Roma Cumhuriyeti'nde devrinde yüksek görevliler tarafından giyilen renkli geniş harmani. Sonra yalnızca generaller tarafından giyilmiştir.
Paludamentum, genellikle koyu vişne, scarlet ya da mor renklerde, bazende beyaz olurdu. Fibula ismi verilen bir kopça ile omuza tutturulurdu. Paludamentum giymenin, savaşa giderken törensel bir anlamı vardı.
Stola
Stola, Romalı kadınların, biçimsel olarak erkeklerin giydiği togayı anımsatan, giydiği geleneksel giysi. Roma İmparatorluğu'nda erkeklerin giysisi olan togayı giymek hoş karşılanmıyor ve bunu giyen kadınlar fahişelikle suçlanıyorlardı.
Stola bir tünik üzerine -Romalılar iç çamaşırı olarak "tunica intima" dedikleri bir giysi giyerlerdi- kurdelelerle giyilen uzun pilili giysi, ama yen stolanın da tüniğin de parçası olabilir. Genellikle şal gibi uzun bir aksesuar olan palla ile tamamlanır. Stolayı, Doğu Roma İmparatorluğu kadınları da giymeyi sürdürdü.
Toga
Toga, yaklaşık altı metre uzunluğundaki bir kuşağın vücuda belirli bir yöntemle sarılmasıyla (dolanmasıyla ?) elde edilen ve genellikle bir tunik üzerine giyilen Antik Roma'nın en karakteristik giysisi. Toga istisnasız yünden ve içine giyilen tunik de genellikle ketenden yapılırdı. Roma tarihi boyunca, toga genellikle erkekler tarafından giyilirken kadınlar stola giymeyi tercih etmişlerdir. Roma Yurttaşı olmayanların toga giymesi yasaktır.
Tarihi
Toga Romalıların bilinen en eski giysisidir. Kapalı mekanlarda ya da tarlada çalışılırken çıkartılan Toga, sadece dışarıda giyilirdi. (Bunu Cincinnatus'un bir hikâyesinden öğreniyoruz: bir gün tarlada çalıştığı sırada, Senatonun ulağı gelerek, senato tarafından diktatör ilan edildiğini bildirmek istemiş, bu sırada uzaktan ulağın gelişini gören Cincinnatus hemen karısını eve göndererek Togasını getirtmiş ve böylece heyeti uygun bir şekilde kabul edebilmiştir.Hikayenin gerçekliği tartışmalı olabilir ancak yine de Romalıların konu üzerindeki hassasiyetine iyi bir örnektir. Toga, Romalıların giyim kuşamında oldukça popüler bir yere sahipti.
Zamanla giysinin stili değişmiştir. Romalılar, Yunanlılar ve Etrüskler tarafından da giyilen bir tür gömleği (tunica, ya da Yunanca chiton) kendilerine adapte etmişler, böylece toga daha kabarık bir görünüme kavuşmuş ve biraz daha gevşek bir tarzda giyilmiştir. Bunun sonucu Toga savaş gibi hareket gerektiren durumlarda daha kullanışsız bir hale gelmiştir. Böylece, tüm askeri etkinliklerde toganın yerini bir tür yünlü manto olan sagum almıştır. Aslında barış zamanlarında da toganın yerinilaena, lacerna, paenula ve diğer düğmeli ya da kapalı manto tipleri almıştır. Ancak toga İmparatorluğun "hâkim cüppesi" olarak varlığını muhafaza etmiştir.
Önemi
Toga'nın günlük hayattaki kullanımının gittikçe azalması giysinin zaman içerisinde bir tören giysisi olarak önemini arttırmıştır. M.Ö. 5. yüzyıl civarında ve hatta daha öncesinde bile, Toga Roma yurttaşlığının karakteristik alameti olarak kabul edilirdi. Yabancıların ve hatta sıradan Romalıların bile giymesi yasaklanmıştı ve sadece mevki alameti olarak üst düzey magistralar giyebiliyordu.
Toga askerler tarafından giyilmediğinden, bir barış işareti olarak addedilirdi. Siviller bazen, askerlerin giydiği sagum'a tezat olacak şekild "toga-giyen" anlamında togatus olarak adlandırılırdı.Cicero'nın De Officiis adlı eserinde bulunan cedant arma togae deyimi, tam olarak "barış savaşla yer değiştirsin" ya da "askeri güç sivil güce dönüşsün" manasında "silahlar yerlerini togalara bıraksın" anlamına gelir.
Çeşitleri
Roma dönemindentoga picta tasviri.
Her biri farklı kullanım alanlarına sahip pek çok toga çeşidi vardır.
*Toga virilis (toga alba ya da toga pura olarakda adlandırılır): Genellikle 14 -18 yaş arasında yasal yaşa ulaşmış olan Romalı erkekler tarafından resmi törenlerde giyilen düz, beyaz toga.
*Toga candida: "Parlak toga"; Genellikel Kamu görevine talip olmuş adaylar tarafından giyilen kireçtaşı ile beyazlatılmış göz alıcı toga (Isidorus Orig. xix. 24, 6).
*Toga praetexta: kenarlarında geniş, mor renkli şeritler bulunan basit beyaz toga. Giyenler:
*Henüz yasal yaşına ulaşmamış, özgür doğmuş oğlan çocukları.
*Tüm curule magistraları.
* Eski curule magistralar ve diktatörler. Cenaze ve festival ve diğer kutlamalarda
*Bazı dini görevliler (Flamen Dialis, Pontifices, Tresviri Epulones, augurlar ve Arval Brethren).
* İmparatorlukta, giyme hakkı bazen resmi sınıfın özgürlüğü onuruna armağan edilirdi.
*Geleneğe göre Roma Kralı.
*Toga pulla: Tam anlamı "koyu toga". Genellikle yas tutanlar ve bazende protesto aracı olarak kullananlar tarafından giyilirdi.
*Toga picta: Bu toga, diğerlerinde farklı olarak boyanır, üzerinde işlemeler ve süslemeler bulunurdu. Altın işlemeli ve mor renkliydi. Cumhuriyet döneminde, generaller tarafından adlarına düzenlenen zafer alaylarında ve Praetor Urbanus tarafından Ludi Apollinares oyunları sırasında giyilirdi.İmparatorlukta ise, toga picta gladyatör oyunları düzenleyen magistralar ve konsüller, bazı özel durumlarda da imparator tarafından giyilmiştir.
*Toga trabea: Servius'a göre üç tür trabea vardır: sadece tanrılar için olan mor renkli; sadece krallar için olan mor ve beyaz renkli ve üçüncüsü ve sadece augurlar ve Salii olarak bilinen rahipler için olan kızıl şeritli trabea.
wikipedia.org
