I.GİRİŞ VE ÖNSÖZ
I.1. Önsöz
Gelişen teknolojisinin en önemli ürünlerinden biri hiç kuşkusuz bilgisayarlarıdır. Yaşantımızda her alanda tüm ağırlığıyla yerini alan bilgisayarların gelişmesi çok süratli olmakta ve bu konuda her geçen gün yeni bir aşama kaydedilmesi özellikle dikkati çekmektedir. Bilgisayar kullanımı, diğer endüstrilerde olduğu gibi tekstil endüstrisinde de günden güne önem kazanmaktadır. Bilgisayar, bilgi işlemdeki sürat ve hassasiyeti arttırır ve kalitenin gelişmesini, üretimin yükselmesini sağlar.
I.2. Giriş
Bu projede CAD ve CAM sistemlerinin zaman ve hız açısından yarar sağladığı, CAD ve CAM sistemlerinde kullanılan firmalar üzerinde durulmuştur. Bilgisayar getirdiği yararlardan sarım kesim ve dikim makineleriyle üretimin çok hızlı bir şekilde arttığı gözlenmiştir.
Giysi tasarım özellikleri, dizayn ve moda üzerinde durulmuş.Ayrıca CAD ve CAM sistemlerinde ilgili firma adresleri verilmiştir.
Kaynaklar
Lectra Systemes Katalogları
T.K.A.M. konfeksiyon teknolojisi kitapları
IMB-Köln 2000 konfeksiyon makineleri fuarında CAD sisteminde görülen yenilikleri yazan öğretmen Yrd.Doç.Dr.Ender Yazgan BULGUN (Dokuz Eylül Üniv.Tekstil Müh. Böl.)
CAD/CAM sistemlerinin işlevleri ve IMB’93 Köln konfeksiyon makineleri fuarında CAD/CAM sistemlerinde sunulan yenilikleri inceleyen öğretmenler
Tekstil Yük. Müh. Belgin BOZKURT E.Ü. Tekstil Müh. Böl.
Tekstil Yük. Müh. Ender Bulgun E.Ü.Tekstil Müh. Böl.
Tekstil Yük. Müh. Sevil YEŞİLPINAR E.Ü.Tekstil Müh. Böl.
CAD VE CAM SİSTEMLERİ HAKKINDA BİLGİ
CAD ( Computer Aided Desing – Bilgisayar Destekli Tasarım)
CAM (Computer Aided Monufacturing – Bilgisayar Destekli Üretim)
CAD: Bilgisayar yardımıyla bir ürünün biçimlendirilmesini ifade eder. CAD sistemleri; dokuma, örme ve baskı kumaş yüzeylerinin renk ve desen açısından tasarlanmasıyla hazır giyim sanayinde giysi model tasarımı, kalıp hazırlama, kalıp serileme ve kesim planı hazırlama aşamalarında kullanılmaktadır. Günümüzde bu sistemler ile iki veya üç boyutlu çalışmalar yapmak mümkündür. CAD grubu sistemler için; bilgisayarlı renk, örme dokuma tekstil yüzeyi, baskı nakış deseni, model ve kalıp tasarımı ve kesim planı hazırlama sistemleri girmektedir.
CAM: Bilgisayar yardımıyla insandan kaynaklanan hata payının en aza indirilmesi ile yapılan üretimi ifade eder. Bu programlarda bilgisayarın doğrudan makinelere ya da parçaları kontrol etmesiyle üretimin sağlanması mümkündür.
Örme ve dokuma kumaşlarının yapı ve desen tasarımı CAD sistemi ile yapıldıktan sonra CAM sayesinde kumaşların istenilen tasarım özelliklerine uygun olarak makine tarafından yapılan üretimi yönlendirip kontrol edebilmektedir. CAM grubu içine bilgisayarlı iplik, örme, dokuma, terbiye, dikiş makineleri, kumaş serim ve kesim sistemleri, hazır giyim üretim aşamasında kullanılan taşıyıcı sistemler ve nakış makineleri girmektedir.
Yatırım zamanına karar vermeden iki soru önemlidir.
1. İşler durgunlaşırken yatırım, önümüzdeki 6-12 ayı etkiler mi?
2. Yatırımın varolan maliyetler ve performansla karşılanıp karşılanamayacağı (kredi almadan)
İkisi de evet ise beklemeden yatırım yapabiliriz. Seçim yaparken entegre büyüyebilen bir sistem seçilmeli.Hazır giyimde CAD kullanımı birbirinden farklı iki alanda gelişiyor.
1. Moda ve desen tasarımı
2. Kalıp serileme
CAD sistemleri fiyatları 40000$
Esas pahalılığı platter (çiziciler) oluşturuyor. (20000-25000$)
ASSYST: Almanya menşeyli bir sistemdir. Sistem bir unix versiyonu olan HP-Unix üzerinde çalışmaktadır.
Assyst unixin sağladığı hız ve çoklu kullanım olanaklarını oldukça iyi kullanmaktadır. Ayrıca kısmi, grafik kullanıcı Arcyuzu (GKA) ya da sahiptir. Arcyuzu (GKA) sistemdeki bilgilere ulaşma hızını arttırır. Modern bağlantısı ile sınırsız uzaklara soft ware desteği verilmektedir. (internet gibi)
Kalıp ve kesim planı üzerine Assyst’ın önerdiği kullanımlar şunlardır:
a) Assyccd: Tüm model kalıp hazırlama, kalıp serileme, model uygulama işlemleri bu bölümde yapılmaktadır. Assyccd tek menü altında çalışabilmektedir.
b) Assylcy: Kesim planı ile ilgili işlemler burada yapılmaktadır. Kesim planı hazırlığı sırasında kullanılacak fonksiyonları seçmek için ekrandaki menüler yerine klavyede komutların tanımlandığı tuşlar kullanılmaktadır. El ile yerleştirmenin yanısıra otomatik yerleştirmede yapılabilir.
c) Summit: Assyst çizgiler için bu sistemleri önermektedir. En çok kullanılan, Assyst çizgisi, summit adı verilen, kağıdı ileri-geri hareketle, kalemli bir çizicidir. Fiyatı ucuz olmakla birlikte çok gürültülü çalışmaktadır.
Wild TA 500 ise de klasik kalemli çiziciler
GERBER: ABD kökenli olan Gerber, Gerber Garment Technology (GGT) tarafından üretilmektedir. DOS sistemini kullanan Gerber kendine özgü çoklu çalışma ortamı ile istenildiğinde iki monitör ile de çalışabilmektedir. Sistem aynı zamanda Windows uyumlu olarak da kullanılabilmektedir. Gerber’in CAD ile çalışmada önerdiği sistemlerden bazıları şunlardır:
a) Artworks (Tasarım Sistemleri): Konfeksiyon ürünlerinin tasarımı, üretimi ve pazarlanması için gereken sanatsal çalışmaları kolaylaştıran bir grafik program grubudur. Bu programlar ile model, desen, teknik çalışmalar yapılabildiği gibi fiyatlandırma çalışmaları da yapılabilmektedir.
b) Accu Mark: Kalıp hazırlama, serileme, model uygulama ve kesim planı hazırlama fonksiyonlarına sahip paket programlardır.
Gerber’in özellikle fonksiyon işletmesi için çok önemli olan kesim planı programı oldukça gelişmiştir.
c) Accu Mark Silhcutte: Dijital bir masa üzerinde elektronik bir kalemle kalıp hazırlarken, kalıp aynı zamanda sisteme aktarılmaktadır. Ayrıca hiçbir ürün silvet masası üzerine yerleştirilerek aynı kalem ile giysi hatları üzerinden geçerek giysinin kabaca kalıbının sisteme aktarılması mümkündür.
d) Accu Plat – Accu Jet – Micro Jet Platters: Gerber çizici olarak kullanımı en yaygın olan Accu Plat kalemli çizicilerin son yıllarda Accu Jet ve Mikro Jet, İnk-Jet çizicilerde piyasaya sürmüştür.
KALIP SERİLEME
Kalıp serileme; ana beden ölçüsü ya da orta beden ölçüsünden küçük ve büyük beden ölçülerinin basamaklı (kademeli) olarak orantılı bir şekilde üretilmesi için kullanılan teknik bir terimdir.
Bilgisayarla Kalıp Serileme
Bilgisayar yardımıyla yapılan serileme metodudur. Yani bilgisayar yardımıyla yapılan bir model için temel şablonun büyütülme ve küçültülme işlemi yapılır. (Şekil 10.295)
Bilgisayarla kalıp serileme tekniği; son yıllarda devamlı olarak geliştirilmiş ve hassaslaştırılmıştır.
Elle yapılan serilemenin dezavantajları;
- Yüksek maliyet ve nitelikli personel gereksinimi
- Hata yapma riskinin fazla olmasıdır.
Buna karşılık bilgisayarla kalıp serilemenin avantajları;
- Eğitimsiz personelin kullanılabilmesi
- Hata kaynaklarını ortadan kaldırarak kalite düzgünlüğünün sağlanmasıdır.
Bilgisayarlı kalıp serilemenin bu avantajlarına karşılık dezavantajı önemli bir yatırım maliyeti getirmesidir. Bu nedenle bilgisayarlı serileme, şimdilik orta büyüklükteki ve küçük işletmeler için çoğu zaman fazla masraflıdır. Daha düşüm masraflı bir seçenek de serileme servis merkezlerinin kullanılmasıdır. Bu merkezlerde, ana kalıplara göre istenilen ölçü basamakları, verilmiş olan ölçü derecelerinin dikkate alınması ile elektronik olarak sınıflandırılırlar.
Bilgisayarla kalıp serilemede; kontür okuma aleti ilk modelin verilerini baz boyutları olarak alıp bellekteki ölçü tabloları ve sıçrama değerlerinin listesi ve ek olarak verilen spesifik model sapma değerleri kullanılır.
Çizgilerin diğer boyutları bilgisayar tarafından hesaplanır ve serilendirilmesi yapılır. Kalıplarda küçültme ve büyültme işlemleri (serileme) yapıldıktan sonra gerekirse kalıp kenarları kuvvetlendirilir.
hbogm.meb.gov
