REAKTİF BOYAMA LABORATUVAR DİYAGRAMI
REAKTİF BOYAMA LAB. DİYAGRAMI (KOSTİKLİ)
REAKTİF BOYAMA DİYAGRAMI (80OC)
Diyagramlarda yer alan sülfat ve soda miktarları kullanılan boyarmadde %’sine, boyanın cinsine (remazol,levafix), boyama sıcaklığına bağlı olarak değişir.
Örneğin levafix için boyarmadde oranı %2 ise 40 g/l sülfat-8 g/l soda kullanılırken, remazol için 50 g/l sülfat-13 g/l soda kullanılır.
Burada dikkat edilmesi gereken sülfat ve soda çözeli halinde kullanıldığı için alınan değerlerin değişebileceğidir.
Sülfat ve soda çözeltilerinin hazırlanması:
Ard işlemlerde önce kasar sonra merserize yapılıp, en son optik verilir!
Kasar işlemi için boyalı ipliğin yaklaşık yarısı alınır ve kasar suyunda 10’ kaynatma yapıldıktan sonra 5 g/l optik çözeltisi içinde 1 dakika bekletilir. Daha sonra iyice sıkılır ve yumuşatıcıda 5’ bekletilir. Eğer kasardan sonra merserize işlemi yapılacaksa o zaman kasar suyunda kaynatma yapıldıktan sonra optik verilmez. Önce merserize yapılır daha sonra optik ve yumuşatıcı verilir.
Merserize işlemi için çilenin yaklaşık ¾’ü alınır ve 30 bé kostik çözeltisi içinde gergin olarak 30 sn bekletilir. Daha sonra gergin bir şekilde üzerine soğuk su dökülür. En son işlem olarak iyice durulanır ve asitleme işlemi yapılır.Her bir çile için ayrı asit çözeltisi hazırlanmalıdır.
PAD-BATCH BOYAMA METODU
Pad batch boyamanın tam anlamı emdirme soğuk bekletme metodudur. Buradan da anlaşılacağı gibi mamul önce boya flottesi ile emdirilir daha sonra da belirli bir süre bekletilerek fiksaj işlemi gerçekleştirilir. Pad batch boyamada dikkat edilmesi gereken en önemli faktörler, flotte sıcaklığı, mamul geçiş hızı, mamul cinsi ve alınan flotte oranı (pick up değeri)dır. İşletme laboratuar arasındaki uyum için her faktörün tam olarak gözden geçirilmesi ve optimum koşulların sağlanması gerekmektedir.
Pad batch boyamanın laboratuar uygulaması
Öncelikle reçetedeki boyalar hassas terazide 0,01 hassasiyet ile tartılır. Boyalar tartıldıktan sonra yaklaşık 50oC sıcaklıktaki su ile iyice çözülür. 5 ml ıslatıcı eklenir. 48 Bé kostik-38 Bé silikat eklenir. Bundan sonra boya flottesi ile kimyasallar karıştırılır. Tam 250 ml olacak şekilde su ile tamamlanır. Daha sonra az bir miktar fulara, silindirler arasına dökülür. Bu dökülen miktar akıtılır, böylece silindirler arasında kalabilecek olan su da temizlenir. Daha sonra flottenin tamamı fulara boşaltılır ve kumaş olması gereken basınç ve hızda geçirilir. Dikkat edilecek bir diğer nokta da kumaşın hep çözgü yönünde kesilecek olmasıdır. Eğer bazen atkı bazen çözgü yönünde kesilirse renk farklarının olması kaçınılmazdır.
Boyanan kumaşlar hava almayacak şekilde poşetlenir. Bekletme süresi (16 veya 24 saat) boyanın cinsine göre değişir. Bekletme rolinglere sarılarak veya etüvde bekletilerek yapılır. Etüvde 70oC’de 1 saat bekler. Yalnızca işletmede boyanacak mallar rolinge sarılır, müşteriye çalışılan renkler etüvde bekletilir.
Bekletme süresi tamamlanınca soğuk durulama yapılır. Sonra renk atıncaya kadar kaynatılır ve soğuk durulama yapılarak kurutulur. Rengin OK olup olmadığı kontrol edilir.
Kullanılacak kimyasalların hesaplanması
Kullanılan kimyasal miktarları boya türüne ve miktarına göre değişir. Genel olarak levafix ve remazol boyalarda soda, kostik, üre ve ıslatıcı kullanılırken Ciba boyalarda üre kullanılmaz.
Örneğin 30 g/l boyarmadde kullanılmışsa, boyarmadde türlerine göre kullanılan kimyasallar şöyledir:
Pick up testinin yapılması
Bir kumaşın pick up değeri yüzde olarak üzerinde ne kadar su olduğunu gösterir. Bunun için önce kullanılan suyun içine boyamada kullanılan değerden ıslatıcı verilir. Daha sonra pick up değeri bulunacak olan kumaş çözgü yönünde kesilir, tartılır ve normal boyama yapılıyormuş gibi fulardan geçirilir. Hiç vakit kaybetmeden ıslak olarak yeniden tartılır. Pick up değeri için şu formül kullanılmaktadır.
Pick up=(kumaşın yaş ağırlığı-kumaşın kuru ağırlığı)/kumaşın kuru ağırlığı
TEK BOBİN MAKİNESİNDE REAKTİF BOYAMANIN YAPILMASI
Tek bobin boyama makinesinde reaktif boyamanın grafiği aşağıdaki gibidir:
Levafix boyamalarda önce sülfat sonra boyarmadde verilir.
Bobin makinesinde dikkat edilmesi gereken birkaç nokta vardır. En önemlisi basınç kontrolüdür. Basıncın başlangıçta 1,8 bar değerinde olması gerekmektedir. Bunun dışında boyama yapılırken hem içten dışa hem dıştan içe çalışmalı, yıkamada ise sadece içten dışa çalışmalıdır.
TEK BOBİN MAKİNESİNDE INDANTREN BOYAMANIN YAPILMASI
İndantren boyama grafiği aşağıdaki gibidir:
Yıkamalar sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, koyu renklerde oksidasyondan önce redüktif yıkamanın yapılmasıdır.Redüktif yıkama reçetesi;
2 g/l kostik
2 g/l hidrosülfit
0,5 g/l setalon SW
Soğukta 5 dakika işlem yapılır. Bundan sonra ara yıkama yapmadan oksidasyona geçilir. Oksidasyon için 2 ml/l peroksit alınır. Peroksit ölçülür ve 60oC’de 20 dakika işlem yapılır.
Daha sonra yapılan soda sabun değerleri şöyledir:
Soda:1 g/l (koyu renklerde 2 g/l)
Sabun:0,75 g/l (foril BSC)
98oC’de 10 dakika
daha sonra sıcak ve ılık durulamalarla işlem bitirilir.
Eğer bobine yumuşatıcı ve fiksatör verilecekse;
kimyaturk.net
