DESENLENDİRME OLANAKLARI

Bu bölümde dokuma kumaşlarda diğer desenlendirme olanakları aşağıdaki başlıklarda açık­lanmıştır.

a) Çekme efekti ile desenlendirme,

b) Baskı ile desenlendirme,

c) Batik boyama ile desenlendirme,

d) Pikotaj ile desenlendirme,

Çekme efekti ile desenlendirme

1) Kabartılabilen sentetikler ile yapılan kumaş­larda oluşturulan kabartmalı ya da nakış ben­zeri desenlemedir. En çok büzülme etkisi polivinil grubunda bulunan elyaflar de görülür; an­cak çekme etkisi en iyi poliamidlerde kontrol edilebilir. Büzülmeden sonra sentetik elyaflar, kontrolsüz bir büzülmenin tekrarını önlemek amacı ile fiksajlanırlar.

2) Şişirici maddelerin etkisi örneğin, pamuklu kumaşlarda koyulaştırılmış sudkostik çözeltisi) ya da yapay reçine ön kondensatlar ile rezerve yoluyla, kumaş yapısının bölgesel olarak değiş­tirilmesi. Rezerve edilmeyen yerlerde kumaş çeker ve mat kalır, yapay reçine ile işlenmiş yerlerde ise kumaş ard işlemden geçtikten son­ra düz ve parlak bir görünüş kazanır.

Baskı (basma) ile desenlendirme

Kumaşlar genellikle boyama veya baskı meto­duyla renklendirilirler. Bunun amacı, kumaşa daha çekici bir görünüm vermektir. Bu işlem­ler boyama veya basma fabrikalarında gerçek­leştirilir.

Boyama genel anlamda, tekstil materyalinin tek renk ile renklendirilmesidir. Ancak, bazı özel boyama yöntemlerinde değişik renk ve tonlarda boyama yapılabilmektedir. Basma ise, tekstil materyalinin bölgesel olarak tek renk veya çeşitli renklerle renklendirilmesi­dir, yani; belirli bir desenin bölgesel boyanmasıdır.

Basmacılıkta, kumaş üzerinde kesin sınırlı renk efektleri elde edilir 

Tekstil baskıcılığında, kumaşların boyanmasın­da kullanılan aynı boyarmaddeler kullanılır. Elyafın afinitesine ve genel haslık karakteris­tiklerine göre, özel boyarmadde sınıflarının se­çimine ait prensipler, aynen boyamadaki gibi baskıcılığı da uygulanır.

Boyacılıkta boyarmadde çözeltisi veya flottesi söz konusudur, baskıcılıkta belirli bir kıvama sahip baskı patı kullanılır. Bu, desen hatları açısından gereklidir. Boyarmaddenin sulu bir çözelti halinde kullanılması, kumaşın emme ye­teneği nedeniyle renklendirilmesi istenmeyen kısımlara dağılarak, desenin sınırının kaybol­masına neden olacaktır. Boyarmadde seçiminde kullanılacak boyarmaddenin baskı için uygun olup olmadığı göz önüne alınır. Baskı işlemi genellikle dokuma ve son yıllarda artan bir şekilde örgü mamul üze­rine uygulanmakla birlikte, tarak bantlarının (ön iplik), çözgü ipliklerinin basıldığı çeşitler de vardır (vigore baskı ve çözgü baskısı). Renkli tasarımların elde edildiği birçok yöntem vardır. Günümüzde kullanılan başlıca yöntem­ler şunlardır; Rotasyon baskı, Film baskı (şablon baskı), Rulo baskı, Transfer baskı, El baskı, Parça baskı, Vigure baskı, İplik baskı.

Çözgüsü baskılı dokuma kumaş

Çözgü ipliklerinin üzerine dokumadan önce çeşitli baskılar yapılır. Dokumada çözgü bağ­lantıları ile değişik desenler ortaya çıkar. De­korasyon kumaşlarında, değerli elbiselik ku­maşlarda uygulanır. Örgü ile birlikte munta­zam olmayan desenler ortaya çıkartılır.

Batik boyama ile desenlendirme

Pamuklu kumaşlar üzerinde özel renkli karışık desenler oluşturma ile desenli kumaş elde et­me yöntemidir.

Yöntemin esası; kumaşın parafinle kaplanması ve sertleştikten sonra belirli derecelerde kırılmasıdır. Daha sonra düşük sıcaklıkta boyanan materyal, boyanın ancak kırılan parafinlerin arasından kumaşa nüfuz etmesi ile damarlı, yol-yol bir desende boyanmış olur. Bu bir el sa­natı ise de bu efekti veren makineler de gelişti­rilmiştir.

Pikotaj ile desenlendirme

Hav kümelerinin uçlarının deforme olması yü­zünden ışığın çeşitli yönlere yansımasının se­bep olduğu havlı kumaşın yüzeyinde oluşan be­nekli efekt. Bu efekti elde etmek için kumaşı baskı silindirleri ile ince ve noktalı şekillerle desenlendirme işleminede bu isim verilir.

Dokuma makinelerinde desenlendirmeyi ger­çekleştiren tertibatların en önemlileri armür ve jakar mekanizmalarıdır. Armür tertibatlarının desenlendirme olanakları, jakar tertibatlarına göre daha kısıtlıdır.

tekstilsayfasi.blogspot.com