1. GiRiS
Doğal renkli pamuk doğada bulunan renkli pamuk tohumları ve ayrıca bunların genetik olarak
değistirilmesiyle üretilen tohumlardan elde edilmektedir. Doğal halde beyaz, yesil, kahverengi ve bu
renklerin tonlarında bulunmakla beraber diğer renklerin elde edilebilmesi için çalısmalar dünya genelinde ve ülkemizde devam etmektedir. Bu kurumlar arasında fiili olarak üretim yapan Nazilli Pamuk Arastırma Enstitüsü’dür. Nazilli DT15 tipi devetüyü rengindeki doğal renkli pamuğun Nazilli Pamuk Arastırma Enstitüsü tarafından 2005 yılında patenti alınmıstır.
Çevre dostu elyaf olarak da anılan doğal renkli pamuk pazarı tüm dünyada hızla büyümeye devam
etmektedir. Bu ürünün tercih edilme nedenleri:
Doğal renkli pamuk kullanımı ile ortadan kaldırılan boyama islemleri sırasında kullanılan
enerji, su, boya ve yardımcı maddelerin maliyetinin olmaması.
Boyama islemi sonucu kumasın sahip olduğu ağır metaller, fenoller, kanserojen ve alerji boyar maddelerin insan sağlığına olumsuz etkilerinin ortadan kalkması.
Doğaya bırakılan boyalı atık suların çevredeki canlılar üzerindeki olumsuz etkilerinin
elimine edilmesi.Ekolojik dengenin korunması ve su kaynaklarının gereksiz kullanımının engellenmesi.
Doğal renkli pamuk ile katma değeri yüksek tekstil mamullerinin üretilmesi.
Bu çalısmada, Sekil 1’de görülen Nazilli Pamuk Arastırma Enstitüsü tarafından aynı yörede yetistirilmis
olan beyaz (Sahin 2000) ve doğal kahverengi (Nazilli DT15) pamuk tipleri kullanılmıstır.
Sekil 1. Beyaz pamuk (Sahin 2000 solda), doğal devetüyü renkli pamuk (Nazilli DT15 sağda)
Bu çalısmanın amacı doğal renkli pamuktan elde edilen dokuma ve örgü kumasların haslıklarının
saptanmasıyla boyama isleminin çıkarılacağı dokuma ve örgü kumasların üretilmesidir. Bu amaçla doğal
devetüyü rengindeki ve aynı tonlarda boyanmıs dokuma ve örgü kumasların haslıkları detaylı bir sekilde
karsılastırılmıstır. Bu konuda yapılan çalısmalar incelendiğinde, doğal renkli pamuktan üretilen dokuma
ve örgü kumasların haslıklarının yeterince incelenmediği görülmüstür. Bu arastırmanın tamamlanmasıyla
literatürdeki bu bosluğun doldurulmasının yanı sıra doğal renkli pamuğun ticari bir anlam kazanması
beklenmektedir.
Doğal renkli pamuk ile ilgili yapılan çalısmalardan bazıları söyledir. Feodorov (1941 ve 1943), renkli
pamuklarla beyaz renkli yerli standart çesitler arasında karsılastırmalı denemeler yaparak, renkli liflerin
özelliklerinin iyilestirilmesi konusunda uygulanacak yöntemleri açıklamıstır[1,2]. Romanov ve Laykov
(1944), koyu kahveren
