El Nakışı Teknikleri
El Nakışında Desen Geçirme Teknikleri
İşlemede deseni kumaşa geçirme,işlemenin güzel ve kaliteli olmasındaki en önemli etkenlerden biridir. Kumaşa düzgün olarak geçirilmeyen bir desenin düzgün bir şekilde işlenmesi mümkün değildir.
Deseni, kumaş cinsi ve işleme tekniği göz önüne alınarak değişik teknikler yardımı ile kumaşa geçirmek mümkündür.
İşlemede kullanılan desen geçirme teknikleri şu şekilde sıralanabilir:
1)Deseni çizerek kumaşa geçirme
a)Deseni kumaş üzerine koyarak çizmek
b)Deseni kumaş altına koyarak çizmek
2)Deseni delerek kumaşa geçirmek
3)Deseni kopya kağıdı ile kumaşa geçirmek
4)Deseni sayarak kumaşa geçirmek
5)Deseni teyelleyerek kumaşa geçirmek
6)Deseni ütüleyerek kumaşa geçirmek
7)Deseni oyarak kumaşa geçirmek
Kenar Temizleme Teknikleri
1-Köşe yapma
2-Baskı dikişi ile
3-Antikalı baslı ile
4-Saçak bırakarak
5-Saçak bükerek
6-Basit saçak ile
7- Püskül yapma
8-Makrome yapma
9-Rişliyö yapma
10-Aplike yapma
11-İğne oyası yapma
12-Dantel Yapma
13-Firkete oyası yapma
14-Basit nakış iğneleri yaparak
15-Hazır bant ve harçlardan yararlanılarak
16-Mekik oyası dikerek
17-Makine nakışı ile
Kumaş Germe Teknikleri
1-Gergef ile germe: Büyük motifli işleme parçaları veya birden fazla kişinin aynı anda aynı işte çalışması gereken durumlarda tercih edilir.
2-Kasnak ile Germe: İşlemelerde daha rahat ve düzgün bir işleme olanağı sağlar.
3-Kâğıt ile germe: Küçük işlem motifleri ile kumaşsız yada az kumaş kullanılan işlemelerde tercih edilir. (Dantel Anglez vb..)
El Nakışından Kullanılan Malzemeler
A-Ölçü Almada Kullanılanlar
1-Cetvel : Doğru çizgileri çizmeye yarayan ahşap, plastik yada madenden yapılmış, dereceli veya derecesiz araç.
2-Mezura: Ölçü almak için kullanlan genellikle 1,5 m. uzunluğunda şerit metre
B- Desen Hazırlığında Kullanılan Araçlar
1-Kâğıt makası: Kâğıt kesmede kullanılan bir makastır. (Çok uzun ve iki ucu da sivri olan)
2-Makat (Bastırıcı çıta): Maraş işinde desen kartonu ve işleme kartonu hazırlanırken iki kâğıdın arasında kalan hava boşlukları ve fazla çirişlerin alınmasını, böylece daha düzgün yapışmasını sağlayan ahşap bir araçtır.
3- Möhlüke Keski: 7-8 cm boyunda ahşap saplı, ucu kıvrık ve sivri, orak şeklinde bir bıçaktır. Ahşap kısmından tutularak sivri ve keskin olan ucu, hazırlanan kartonlara batırılıp çıkarılarak oyma işlemi yapılır. Maraş işi tekniğinde deseni kartondan oyarak çıkarmak, kabartma karton hazırlamak, tırtıl kesmek vb. işlemlerde kullanılır.
4- Çekiç: Bir ahşap sap ile dövmeye yarayan maden bir bölümden yapılmış araç. Maraş işnde oyulmuş deseni kumaşa yapıştırmak için kullanılır.
5- Çiriş Kabı: Kolay temizlenebilen, elin rahatça hareket edebileceği derinlikte ve genişlikte olan bir kaptır.
6- Kalemtraş
7-Çeşitli desen kaynakları: İşleme tekniğine uygun olarak, kitap, dergi, kart, eski işlemeli ürünler, desen paftaları vb. yardımcı araçlardır.
Desen Hazırlığında Kullanılan Gereçler
1-Kalemler (Renkli, Sabit, Kurşun kalemler)
2-Kâğıtlar (Gri mukavva, beyaz karton, sarı karton,çimento -graf- kâğıdı, -0- numara zımpara kâğıdı, kopye kâğıdı, parşömen kağıdı, mülaj kağıdı, kareli kağıt, milimetrik kağıt,) : İşlenecek desenin düzgün bir şekilde çizilmesi ve kumaşa geçirilmesi için kullanılan kâğıtlar.
3-Silgi
4-Çeşitli makaslar
5-İğneler
6-Kasnak ve kasnak bezleri
7-Gergef: Üzeri işleme ile süslenecek kumaşların gerilmesine yarayan dikdörtgen biçimindeki, birbirine geçmeli, yatay ahşap çerçeveli ve dört ayaklı aaagâh. Gergef bezleri patiska yad amerikan bezinden iki kat olarak 4-5 cm. genişliğinde dikilerek çevrilir ve tek tarafı eşit aralıklarla zımbalanarak hazırlanır.
8- Cülde: Maraş işinde kullanılan cülde mukavvaya gerilmiş olan işleme parçasının bir kenarının sıkıştırılmış rahat işlenmesine yardımcı olan bir tür aaagâhtır. “L” biçiminde bir ahşap kaide üzerine eğik olarak yerleştirilmiş, açılıp kapanabilen cımbızı andıran ve bir vida ile birbirine bağlanmış ahşaptan meydana getirilen bir araçtır. Cüldenin cımbız kısmındaki ağız kısmına yerleştirilen işleme parçasının sıkıştırılması ile iki el de işlemede rahatça kullanılır.
9- Askı: Büyük işlerin sarkmaması ve rahat çalışılabilmesi için kullanılan tahtadan yapılmış bir araçtır. Uzun olan bölümü tabana dik olarak konmuştur. (1.70 – 1.80 m) Kısa bölümünün (35 cm) ucunda, ucuna çengel takılmış bir iplik vardır. İşlemenin sarkan kenarı astarından yada kartonundan bu çengele tutturulur.
10-Biz: Tahta sapı, çelikten yapılmış ince ve uzun ucu olan bir araçtır. İşleme sırasında kartonu delerek alttaki iğneyi üste çıkarmak için kullanılır. İyi bir bizin sapı küçük, ucu ince , uzun ve sivri olmalıdır.
11-Sim: Astar iplik üzerine yassı aaaal telin sarılması ile elde edilir. İnce ve kaliteli olanı seçilmelidir. Genellikle altın ve gümüş rengindedir. Üst iplik olarak günümüzde daha çok üretilmekte ve kullanılmaktadır.
12- Sırma: Çok ince madensel bir teldir. Üst iplik olarak kullanılır.(8-10 kat) İnce, yumuşak ve iyi cins olanı seçilmelidir. Altın ve gümüş rengindedir.
13- Çamaşır İpeği: İnce çamaşır ipeği üst iplik olarak, simle karıştırılarak veya karıştırılmadan kullanılır. Kalın çamaşır ipeği alt iplik olarak kullanılır.
14-Balmumu: Alt ipliği mumlamak için kullanılır. Balmumu üst ipliklerin kaymamasını sağlar ve ipliği sağlamlaştırır. İplik çok mumlanırsa çürüyebilir. İplik üzerindeki fazla mumlar kumaş parçası ile alınmalıdır. Mum silinmezse kumaşta leke bırakabilir.
15-Çiriş: Çiriş otunun kök yumrularının kurutulup öğütülmesinden elde dilen toz halinde bir yapıştırıcıdır. Sulandırılarak kullanılır. Desenlerin beyaz kartona yapıştırılmasında, işleme kartonu ve kumaşın hazırlanmasında kullanılır. İyi bir çiriş sarı renkte ve ince öğütülmüş olmalı, içinde yabancı madde olmamalıdır.
16-Kumaş: Özellikle kadife, saten gibi dayanıklı kumaşlar yünlü, ipek, deri ve süet kullanılır. İşleme kumaşı (sertleştirilmiş) hazırlanırken sık dokulu ince kumaş, örneğin opal kullanılır.
17-Solüsyon: Broş, küpe, kemer kaplanmasında, çanta yapımında kullanılan güçlü bir yapıştırıcıdır.
18-Yapıştırıcı (Kırtasiye tipi): Kabartma yaparken ve kumaşa yapıştırılan desenin yapışmayan kısımlarını yapıştırmak için kullanılır.
19-Tırtıl: Sırmadan, fabrikasyon olarak üretilmiştir. Kesilerek süslemelerde kullanılır. Düz ve kıvırcık olmak üzere iki türü vardır. Altın ve gümüş rengindedir.
20-Astar Kumaş: Üstteki kumaşın kalınlığına göre; organze, mermerşahi, tafta, yıkanmış patiska, yün tela, astar kullanılır.
21-Nakış İpliği: Desen yapışmış kartona gerilirken teyellemek için kullanılır.
22-Beyaz karton: İnce ve iki yüzü parlak olmalıdır. Desenleri yapıştırmak için kullanılır.
23-Sarı karton: İşleme ve kabartma kartonu hazırlamak için kullanılır.
24-Gri karton (İnce Mukavva): İşlenecek kumaşı germek için kullanılır.
25-Çimento Kâğıdı (Graft Kâğıdı): İşleme kartonu hazırlamak için kullanılır.
26-Kuru Beyaz Sabun Kalıbı: Desen yapıştırmak, işleme ve kabartma kartonu hazırlamak için kullanılır.
27-Çeşitli taş, pul, boncuk ve İnciler: Süslemede kullanılır.
28- 0 Numara zımpara kâğıdı: Karton kabartma yaparken kullanılır.
29-12 Numara yumak: Tırtılla işleme yaparken ve kordon bükerken kullanılır.
30-Çıkrık: Büyük makaralardan küçük makaralara iplik sarmak için kullanılan, kordon ve tırtıl bükmeye yarayan bir araçtır. Bir tahta üzerine tutturulmuştur. Makara takmak için bir çivisi, çivinin diğer ucunda da bükülecek ipliklerin takıldığı kancası vardır. Çivi lastikle yuvarlak çarka bağlıdır. Bir kol yardımı ile döndürülür.
31-Çekiç: Oyulmuş deseni kumaşa yapıştırmak için kullanılır.
32- Dikiş iğnesi: Teyelleme ve işlemede kullanılır. 3-4 cm. uzunluğundaki dikiş iğnesi işleme için uygun boydur. Kalın dikiş iğnesi kullanılmamalıdır.
33-Toplu iğne: Oyulmuş deseni kumaşa yapıştırırken kullanılır.
34-Büyük makas: Kumaş ve karton kesmek için kullanılır.
35-Küçük makas: İşleme sırasında kullanılır.
36-Boş makara: Sim, sırma veya iplik sarmak için kullanılır.
37-Ütü: Kumaş ütülemede ve desen yapıştırmada kullanılır.
38-Cetvel: Desen hazırlarken ve oyulmuş deseni kumaşa yapıştırırken kullanılır.
39-Çiriş Kabı:Çirişi sulandırmak için kullanılır.
40-Dikiş İpliği: İşleme yapılmış eşyaların dikilmesinde ve alt iplik olarak kullanılır. Ayrıca 60 n.dikiş ipliği makine de alt ipliği olarak da kullanılır.
41-Moline:Üst ve alt iplik olarak kullanılır.
42-Yassı aaaal tel: Süslemelerde kullanılır.
43-Mum bezi: İplik üzerinde kalan balmumu parçalarını silmek için kullanılan kumaş parçası. (yaklaşık 15x15 cm)
muhteremlegeziye.blogspot.com
