A) Pigment Boyarmaddeler:
Özellikleri:
Pamuklu baskıda çok önemli bir boyarmadde sınıfıdır. Tek başına pamuklu baskıcılığında %50’lik bir paya sahiptir. Genel olarak suda ve organik solventlerde çözünmezler, tekstil liflerine afiniteleri yoktur. Bu nedenle “binder” adı verilen reçine esaslı yapıştırıcı maddelerle life bağlanırlar. Daha sonra yüksek sıcaklıklarda kondense işlemine tabi tutulurlar.
Pigment boyarmaddelerinin haslık özellikleri büyük ölçüde binderin özelliklerine bağlıdır. Binderin kalitesi ve doğru kullanımı haslık özelliklerine doğrudan etki eder. Bunun yanında eğer renk çok koyu ise, sürtme haslıkları iyi değildir.
Uygulama yerleri:
Basit ve ekonomik uygulama nedeniyle, özellikle masa örtülük, perdelik, çarşaflık, triko penye giysiler, ucuz döşemelik ve giysilik tüm tekstil materyalleri için yaygın halde kullanılırlar.Türkiye piyasasında pigment baskıcılıkta en fazla rula ve film-druck baskı teknikleri kullanılır.
Çeşitleri:
- Anorganik Pigmentler: oksit, sülfat, karbonat, silikat ve kromat gibi birçok ağır metal elementlerini içerirler. Genellikle daha ucuzdur, havaya daha dayanıklıdır ve organik pigment renklerine göre kimyasal dayanımı daha fazladır.
- Organik azo Pigmentleri: anorganik pigmentlerden daha iyi sürtme haslıklarına sahiptir. Çok iyi parlaklık verir.
- Metalik Pigmentler:bir binderle basılabilen, ince, disperse olabilen indirgenmiş metallerdir.
- Floresan Pigmentler: floresan etkisi yaparlar, ışık haslıkları iyi değildir. Konsantrasyonları düşük olduğu için fazla miktarda boyarmadde kullanılarak tatmin edici renkler elde edilebilir. Dolayısıyla maliyet yüksektir.
Olumlu Yönleri:
- Buharlama ve ard işlem gerektirmemesi, baskı sonrası kuru ısı ile fiksenin yeterli olması nedeniyle birçok firma tarafından tercih edilir.
- Reaktif baskılardan daha kolay kururlar, dolayısıyla enerji tasarrufu için uygundurlar.
- Her tekstil elyafı için kullanılabilirler.
- Ucuz ve uygulaması kolaydır.
- Su, atık su, kimysal tüketim ve enerji tüketimi açısından avantajlıdırlar.
- Her tür lif için kullanılabilir olması nedeniyle lif karışımlarında vazgeçilmez seçenektir. Buna rağmen, keten, poliamid, poliester veya bunların selüloz lifleriyle karışımlarının basılmasında ayrıca özel fiksaj maddelerinin ilavesi gerekmektedir.
- Baskı yapıldığı anda renklerin son hallerini görmek mümkündür. Hataların tespiti açısından çok avantajlıdır.
- Aynı varyasyonda, baskı hızı, rakle basıncı gibi faktörlerle renk farklılığı oluşumu riski çok azdır.
Olumsuz Yönleri:
- Baskıların sürtme ve yıkama haslıkları düşüktür. Özellikle koyu renklerde bu daha belirgindir. Bu nedenle döşemelik kumaşlarda koyu renklerin kullanılmasından önemle kaçınılmalıdır.
- Her yıkamada ve kuru temizlemede renklerini yavaş yavaş yitirirler. Temizleme işlemindeki çalkalama ve çarpma etkileri, bağlayıcıların(binderlerin) derece derece kaybolmasına neden olur. Dolayısıyla haslıklar, pigment boyarmaddelerinin değil, binderlerin bir özelliği olarak ortaya çıkar. Günümüzde binderler hakkında önemli gelişmeler kaydedilmiştir.
- Binderler kumaşta sertlik meydana getirirler. Bu durum koyu renklerde daha çok fark edilir.
Tanınması:
Pigment baskılar, kumaştaki baskılı ve baskısız bölgeler arasındaki sertlik farkları kıyaslanarak diğer boyarmaddelerle yapılan baskılardan ayırt edilebilirler. Baskı bölgesi, baskısız bölgeye nazaran biraz daha sert ve kalındır. Bu durum koyu renklerde daha iyi gözlemlenebilir. Diğer boyarmaddelerle basılmış kumaşlarda bu sertlik ve kalınlık hissedilmez.
Sürtmeye karşı has olmadıklarından beyaz bir bez kumaşa sürtüldüğünde bezin kirlendiği görülerek baskının pigment boyarmaddeyle yapıldığı anlaşılır.
Başka boyarmaddelerle yapılan baskı işlemlerinden sonraki ard işlermleri de iyi yapılmadığı taktirde beyaz bez yine kirlenecektir.
emsiad.org.
