A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ
Giyim üretimi, dünyada gerek pamuk ve iplikle başlayan üretim sürecinde yaratılan
katma değer, gerekse ihracat gelirleri içindeki yüksek payı nedeniyle ekonomik kalkınma
sürecinde önemli roller üstlenen ülkelerin vazgeçemediği bir alandır.
Giyim üretim teknolojisi alanı, özellikle yeni endüstrileşmekte olan ülkelerde
gerçekleştirilen ihracat nedeniyle büyümede gösterilen başarının ana kaynağıdır. Gelişmiş
ülkelerin sanayileşmede katettikleri yol incelendiğinde bugün gelinen noktanın başlangıcında
giyim üretim teknolojisi alanında elde edilmiş başarıların olduğu görülmektedir.
Giyim üretim teknolojisi alanı, Türkiye’de küçük işletmelerle 1950’lerden beri
faaliyet göstermektedir. Bu alanda, son yıllarda büyük gelişmeler kaydedilmiştir. Kaydedilen
bu gelişmeler gerek yurt içine, gerekse yurt dışına yapılan satışlarla ülke ekonomisine ve dış
ödemeler dengesine önemli katkılar sağlamaktadır.
Günümüzde, tüm ülkelerde genç ve yetişkin bireylerin istihdama geçişlerinde
mesleki eğitim etkili bir araç olarak kullanılmaktadır. İş gücünün ekonomiye daha fazla katkı
sağlaması eğilimi, istihdam amaçlı meslekî eğitimin önemini artırmıştır.
Giyim üretim teknolojisi alanı emek yoğun karakteri nedeniyle, on binlerce iş
yerinde yüz binlerce kişiye istihdam sağlamaktadır. Bu alanda yüksek oranda istihdam
sağlayan gelişmelerin toplum refahı üzerindeki olumlu etkisi yadsınamaz. Özellikle, Türk
giyim üretim teknolojisi alanının rekabetçi olması için sektörün teknoloji düzeyinin ve
eğitimli iş gücü sayısının artması gerekmektedir.
Giyim üretim teknolojisi alanında, yaklaşık 4 milyon kişi istihdam edilmektedir.
Vasıflı iş gücü ihtiyacı bu alanda eğitim veren yaygın eğitim, orta öğretim ve yüksek öğretim
kurumlarından önemli ölçüde karşılanmaktadır.
B. ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER
¾ Kadın Giyim Modelistliği
¾ Erkek Giyim Modelistliği
¾ Çocuk Giyim Modelistliği
¾ İç Giyim Modelistliği
¾ Hazır Giyim Model Makineciliği
¾ Deri Giyim
¾ Kadın Terziliği
¾ Erkek Terziliği
¾ Kesim
ÖĞRENME FAALİYETİ -16
AMAÇ 163
KADIN GİYİM MODELİSTİ
Tanımı
Kadın giyimine ait elde veya bilgisayarlı sistemde temel ve model uygulamalı kalıp,
şablon, seri ve pastal planını hazırlayan, ürüne uygun malzeme tespit ederek numune
dikiminin yapılmasını sağlayan nitelikli kişidir.
Görevleri
¾ Modele uygun malzeme tespiti yapmak.
¾ Modele ve ölçüye uygun kalıp hazırlamak.
¾ Kalıplarışablonlamak.
¾ Kalıpları serilemek.
¾ Pastal planı hazırlamak.
¾ Numune dikimi yaptırmak.
ERKEK GİYİM MODELİSTİ
Tanımı
Erkek giyimine ait temel ve model uygulamalı kalıp, şablon, seri ve pastal planını
hazırlayan, ürüne uygun malzeme tespit ederek numune dikiminin yapılmasını sağlayan
nitelikli kişidir.
Görevleri
¾ Modele uygun malzeme tespiti yapmak.
¾ Modele ve ölçüye uygun kalıp hazırlamak.
¾ Kalıplarışablonlamak.
¾ Kalıpları serilemek.
¾ Pastal planı hazırlamak.
¾ Numune dikimi yaptırmak. 164
ÇOCUK GİYİM MODELİSTİ
Tanımı
Çocuk giyimine ait temel ve model uygulamalı kalıp, şablon, seri ve pastal planını
hazırlayan, ürüne uygun malzeme tespit ederek numune dikiminin yapılmasını sağlayan
nitelikli kişidir.
Görevleri
¾ Modele uygun malzeme tespiti yapmak.
¾ Modele ve ölçüye uygun kalıp hazırlamak.
¾ Kalıplarışablonlamak.
¾ Kalıpları serilemek.
¾ Pastal planı hazırlamak.
¾ Numune dikimi yaptırmak.
İÇ GİYİM MODELİSTİ
Tanımı
İç giyime ait temel ve model uygulamalı kalıp, şablon, seri ve pastal planını
hazırlayan, ürüne uygun malzeme tespit ederek numune dikiminin yapılmasını sağlayan
nitelikli kişidir.
Görevleri
¾ Modele uygun malzeme tespiti yapmak.
¾ Modele ve ölçüye uygun kalıp hazırlamak.
¾ Malzeme hesabı yapmak.
¾ Kalıplarışablonlamak.
¾ Kalıpları serilemek.
¾ Pastal planı hazırlamak.
¾ Numune dikimi yaptırmak. 165
HAZIR GİYİM MODEL MAKİNECİ
Tanımı
Modelist tarafından verilen dikim talimatına göre model ve malzeme özelliğine
uygun kadın, erkek, çocuk ve iç giyim numune dikimi yapma, iş geliştirmeye yönelik
önerilerde bulunma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri
¾ Tekniğe uygun numune kesimi yapmak.
¾ Tekniğe uygun numune dikimi yapmak.
¾ Numune kontrolü yapmak.
¾ Tespit edilen hataları düzeltmek.
¾ Kullandığı araç-gerecin basit bakım ve onarımını yapmak. 166
DERİ MODEL MAKİNECİ
Tanımı
Modelist tarafından verilen dikim talimatına göre model ve malzeme özelliğine
uygun kadın, erkek ve çocuk deri giyimi numune dikimi yapma, iş geliştirmeye yönelik
önerilerde bulunma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri
¾ Tekniğe uygun numune kesimi yapmak.
¾ Tekniğe uygun ayakçılık işlemlerini yapmak.
¾ Tekniğe uygun numune dikimi yapmak.
¾ Numune kontrolü yapmak.
¾ Tespit edilen hataları düzeltmek.
¾ Kullandığı araç-gerecin basit bakım ve onarımını yapmak.
KADIN TERZİSİ
Tanımı
Siparişe göre kadın giysileri dikmek için müşteriyi model ve malzeme seçimi
konusunda yönlendiren, provalı giysi dikimi yapan, moda ve güncel akımları takip eden
nitelikli kişidir.
Görevleri
¾ Müşterinin isteği doğrultusunda model belirlemek.
¾ Modele uygun malzeme tespiti yapmak.
¾ Giysi kalıplarını hazırlamak.
¾ Ana ve yardımcı malzeme hesabı yapmak.
¾ Maliyet hesabı yapmak.
¾ Tekniğe uygun kesim yapmak.
¾ Tekniğe uygun prova yapmak.
¾ Tekniğine uygun giysi dikimi yapmak.
¾ Müşterinin isteği doğrultusunda giysi üzerinde tadilat yapmak.
¾ Kullandığı araç-gerecin basit bakım ve onarımını yapmak. 167
ERKEK TERZİSİ
Tanımı
Siparişe göre erkek giysileri dikmek için müşteriyi model ve malzeme seçimi
konusunda yönlendiren, provalı giysi dikimi yapan, moda ve güncel akımları takip eden
nitelikli kişidir.
Görevleri
¾ Müşterinin isteği doğrultusunda model belirlemek.
¾ Modele uygun malzeme tespiti yapmak.
¾ Giysi kalıplarını hazırlamak.
¾ Ana ve yardımcı malzeme hesabı yapmak.
¾ Maliyet hesabı yapmak.
¾ Tekniğe uygun kesim yapmak.
¾ Tekniğe uygun prova yapmak.
¾ Tekniğine uygun giysi dikimi yapmak.
¾ Müşterinin isteği doğrultusunda giysi üzerinde tadilat yapmak.
¾ Kullandığı araç-gerecin basit bakım ve onarımını yapmak. 168
KESİMCİ
Tanımı
Pastal planı hazırlama, malzeme özelliğine göre serim, kesim ve eşleme yapma, iş
geliştirmeye yönelik önerilerde bulunma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri
¾ Pastal planı hazırlamak.
¾ Serim yapmak.
¾ Malzeme özelliğine göre kesim yapmak.
¾ İşaretleme, eşleme ve etiketleme yapmak.
¾ Kullandığı araç-gerecin basit bakım ve onarımını yapmak.
Giyim Üretim Teknolojisi alanı altında ayrıca; dokuma konfeksiyon makinecisi, iç
giyim konfeksiyon makinecisi, deri konfeksiyon makinecisi, makastar, giysi tadilatçısı,
ütücü, ayakçı, deri kesimcisi, kalite kontrolcü, depocu, düz dikiş makinecisi, düz deri dikiş
makinecisi, overlokçu, tilki overlokçu, reçmeci, ponterizci, ilik-düğmeci, çift iğneci, lok
makinecisi, zikzak makinecisi, zincir dikiş makinecisi, lastik makinecisi ve katçı alt seviye
meslek elemanları yetiştirilmektedir.
C. MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER
Giyim üretim teknolojisi alanında çalışmak isteyenlerin; renk körlüğü vb. görme
engelinin bulunmaması, el becerisine sahip olması ve el, göz, ayak koordinasyonu gibi
psiko-motor yeteneklere sahip olması gerekmektedir. 169
D. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Giyim-hazır giyim üretimi alanında çalışanlar, görevlerini, işletmelerin gerekli
ekipmanlarla donatılmış ilgili bölümlerinde yürütürler. İşletmenin bütün bölümlerinde
çalışanlar eş güdüm için de görevlerini yerine getirirler.
Çalışanların sağlığı ve üretimin verimliliği açısından çalışma ortamının gerektirdiği
işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerin alınması gerekir.
E. İŞ BULMA İMKÂNLARI
Giyim üretim teknolojisi alanında çalışmak isteyenler, özel sektörlerdeki hazır giyim
üretim işletmelerinde çalışabilecekleri gibi kendi atölyelerini de açabilirler.
Bu alanda eğitim alan kişiler Türkiye’de yaygın olarak iş bulma imkânına sahiptir. 170
F. EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI
Bu alanda meslek eğitimi, meslek liselerinin giyim üretim teknolojisi diploma
programında verilmektedir.
Lise öğrenimlerini başarı ile tamamlayan öğrenciler, meslek yüksek okullarının;
¾ Tekstil,
¾ Deri Konfeksiyon,
¾ Kostüm Tasarımı bölümlerine sınavsız geçiş yapabilirler.
Üniversite giriş sınavında başarılı oldukları takdirde;
¾ Giyim Endüstrisi Öğretmenliği,
¾ Giyim Öğretmenliği,
¾ Hazır Giyim Öğretmenliği, lisans programlarına devam edebilirler.
Ön lisans programlarını başarı ile bitirenler açılan dikey geçiş sınavında başarılı
oldukları takdirde;
¾ Giyim Endüstri Öğretmenliği,
¾ Giyim Öğretmenliği,
¾ Hazır Giyim Öğretmenliği,
¾ Moda Tasarım,
¾ Moda Tasarım Öğretmenliği lisans programlarına devam edebilirler.
Mesleki Eğitim Merkezleri çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan illerde ve
meslek dallarında aday çırak, çırak, kalfa ve ustalara eğitim vermek ve çeşitli meslek kursları
açmak suretiyle sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünü yetiştirmek amacıyla
açılan eğitim kurumlarıdır.
Halk Eğitimi Merkezleri yaşam boyu öğrenme perspektifi içerisinde her zaman ve
her yerde uygulanabilecek yaygın eğitim programları ile her yaş ve düzeyde bireylere eğitim
sunmaktadır.
Mesleki Eğitim Merkezlerinde, Giyim Üretim Teknolojisi alanında eğitim
verilmektedir. Modüler programlarla meslek liseleri arasında paralellik sağlandığından
dolayı yatay ve dikey geçişler olabilecektir.
hbogm.meb.gov
