GRAFİK STRÜKTÜR YÜZEY ÜZERİNE STRÜKTÜR ÇALIŞMALARI Strüktür ( İç Yapı )

 

GRAFİK

STRÜKTÜR

YÜZEY ÜZERİNE STRÜKTÜR ÇALIŞMALARI

Strüktür ( İç Yapı )

 

 

Eş formların ya da birbirleriyle sık bağlantılı, benzer formların iki ya da üç boyut üzerinde tekrarlanmasından strüktür doğar. Başka bir deyişle strüktür, birimlerin bir araya gelmesiyle oluşan sistemler bütünüdür. Herhangi bir objenin iç yapısal dokusu anlamındadır. Doğaya bakıldığında da görüleceği gibi strüktürü meydana getiren birimlerin biçimleri ve bir araya geliş sistemleri işlevsel bir zorunluluktan kaynaklanmaktadır. Buna örnek olarak insan iskelet yapısı ve arı peteğini verebiliriz.

 

Yılan iskeletinde birim biçimler, bağlantı sistemleri ve birimlerin büyükten küçüğe doğru sıralanması yılanın sürünmesine yarayan yaşamsal işlev ile ilgilidir. Doğadaki strüktürel yapı, çeşitlilik bakımından da oldukça zengindir.

 

Tasarımcılar doğal strüktürü inceleyerek gözlem yaparak, bu bilgilerle yaratıcılıklarını geliştirerek yeni özgün ürünler ortaya çıkarır. Bu nedenden dolayı doğa, tasarım oluşturmada ilham veren en önemli kaynaktır.

 

Strüktür çalışmaları temel sanat eğitiminde en önemli bölümünü oluşturur. Öğrenci daha önceki öğrendiği konuları uygulayarak çevresindeki strüktür dünyasını keşfetmeye başlar ve doğada gördüğü strüktürlerde, kendi çalışmalarında kullanabilme olanaklarını araştırır.

Birim (Modül)

Birim, kelime anlamı olarak bir kümenin her elemanı veya bir çokluğu oluşturan varlıkların her biridir.

Birim (modül), sistem içindeki elemanların bir arada yan yana, üst üste gelerek bir bütünü oluşturabilmeleri için gerekli olan en küçük ortak ölçüdür. Strüktürde en temel sorun birim bulmaktır. Birimler, belli bir düzen içinde çoğalarak bir bütünü yani strüktürü oluştururken çoğalma belli bir yerde tıkanırsa birimler arasında yanlış bir bağlantı var demektir. Böyle durumlarda, birimlerin farklı bağlantı olasılıkları araştırılır. Bazen birimlerin birbiri ile bir araya gelmelerini destekleyici başka elemanlar da kullanılır. Bunlar bağ elemanlarıdır.

Bağ Elemanı

Strüktür sistemini oluşturmak için birbirine benzer birim biçimlerin oluşturduğu formların arasındaki birleştirici öğelere bağ elemanı denir. Strüktürde, yapıyı oluştururken sisteme hareket kabiliyeti sağlamak için bazı düzenlemelerde bağ elemanı kullanılır. Bağ elemanlarını sistemde, fonksiyonel olarak önemli bir

işleve sahiptir. Aşağıdaki şekilde küp, birim elemanı; silindir ise bağ elemanı olarak

kullanılmıştır.

Tekstür (Dış Yapı)

Varlıkların dış yapı yani doku özelliklerine tekstür denir. Tekstürden strüktüre geçiş, aşama gerektirir.

Tekstüre büyüteç ile bakıldığında onu strüktür hâlinde görürüz. Strüktürü içindeki birimi (modülü) tanıyamaz olana kadar küçülttüğümüzde de yeniden tekstürü görürüz

 

 

Tekstür (Dış Yapı)

Varlıkların dış yapı yani doku özelliklerine tekstür denir. Tekstürden strüktüre geçiş, aşama gerektirir.

Tekstüre büyüteç ile bakıldığında onu strüktür hâlinde görürüz. Strüktürü içindeki birimi (modülü) tanıyamaz olana kadar küçülttüğümüzde de yeniden tekstürü görürüz.

 

Strüktürel Düzenlemede Ritim Yön Oran Renk

Yukarıda da anlatıldığı üzere strüktür, birimlerin (modüllerin) belli kurallar doğrultusunda yüzey veya mekânda düzenlenmesidir. Strüktür çalışmasında kullanılacak birim (modül) oluşturulduktan sonra yeteri kadar çoğaltılır. Aşağıdaki resimde kare biçiminden oluşturulan birimin yapım aşamaları verilmiştir.

 

Birimler (modüller) biçimlerin olanaklarına uygun olarak farklı şekillerde bir araya getirilirken çoğalma işleminin istenildiği kadar devam ettirilebilmesi gerekir. Aşağıdaki resimde, kare biçiminden oluşturulan birimler (modüller) çoğaltılarak farklı düzen oluşturma amacıyla yapılan deneme alıştırmaları verilmiştir.

 

Eğer çoğalma işlemi sırasında belli bir noktada sorunla karşılaşılırsa sistemde yanlış bir bağlantı var demektir. Çoğalmada sorunla karşılaşıldığı zaman yaratıcı düşünceyle yeni bağlantı denemeleri yapılmalıdır. Modüllerin çoğalma işleminde sanatsal bir çalışma oluşturmak için ritim, yön, oran, renk ilkeleri gibi bazı kuralları dikkate almak gerekir.

Ritim

Bir veya birden fazla birimin belirli bir sistem ile tekrar etmesi sonucunda oluşan kavrama ritim denir. Ritim, tasarımda tekrar ilkesi olarak da adlandırılabilir. Strüktürel düzenlemede modüller benzer tekrarlarla oluşturulur. Aşağıdaki her iki uygulama, tekrar ilkesi ile hazırlanmış ritmik düzenleme örnekleridir. Her iki uygulamada ayrıca siyah-beyaz (zıtlık) dengesi kullanılmıştır. Birinci uygulamada

birim, karedir. İkinci uygulamada ise birim, kare ve dikdörtgendir.

 

Yön

Birimlerin bir araya gelişinde yön olgusu, görüntüye farklılık katar. Bunun yanı sıra ayrıca çalışmaya hareket ve dinamizm kazandırır. Aşağıdaki resimlerde külah birimi ile yön farklılığı dikkate alınarak iki farklı strüktür çalışması yapılmıştır.

Oran

Strüktürel çalışmalarda, zaman zaman kullanılan oran, yönde olduğu gibi çalışmaya hareketlilik kazandırır. Aşağıdaki çalışmada, farklı büyüklükteki üçgenlerden yön ve ritim dikkate alınarak bir düzenleme oluşturulmuştur.

 

Oran

Strüktürel çalışmalarda, zaman zaman kullanılan oran, yönde olduğu gibi çalışmaya hareketlilik kazandırır. Aşağıdaki çalışmada, farklı büyüklükteki üçgenlerden yön ve ritim dikkate alınarak bir düzenleme oluşturulmuştur.

Renk

Birimlerin bir araya gelişlerinde ortaya çıkan yapıya renk olgusuyla dinamizm katılır.

 

Kullanılan Araç Gereçler

Üç boyutlu strüktür çalışmalarında kâğıt, kolay katlanabilir bir malzeme olduğu için tercih edilir. Bunun yanında atık malzemeler (kutular, kapaklar vb.), tekstil malzemeleri, ahşap malzemelerden de yararlanılır. Bu malzemelerin içinden belirlenen birim biçimler (modüller), seçilen malzemenin, saydamlık-donukluk, bükülebilirlik-bükülemezlik gibi özelliklerine göre yapıştırma, geçirme, çakma ile sabitlenerek ya da başka malzemelerle birlikte bağ elemanı kullanarak birleştirilir.

megep.meb.go