3.1. İliğin Tanımı, Çeşitleri ve Kullanıldığı Yerler
Çevresi elde veya makinede örülerek sağlamlaştırılmış küçük açıklıklara “ilik” denir.
Karşılıklı kenarlara konulan ilik ve düğme kapanmayı sağlar. İlik, giyimlerin rahat
giyilmesini sağladığı gibi süsleme olarak da kullanılır.
Giysiye ilik açabilmek için önce ilik yerini saptamak gerekir. Düğme, iliğin içinden
geçirildiğinde giysinin görünümünü bozmamalıdır. Giysinin kullanışına ve kumaşına göre
iliğin yatay veya dikey hazırlanacağı belirlenmelidir. Düğmenin ebatlarına göre ilik boyu
tespit edilmelidir.
İlik açma çeşitleri dört ana başlık altında toplanabilir;
3.1.1. Örme İlikler
Dikiş iğnesi ve iplik yardımı ile kumaşı örerek hazırlanan iliklere “örme ilik” denir.
Elde veya makinede örme ilik yapabilir. Elde ilik açarken bükümü az, yumuşak, kumaşın
cinsine göre inceliği saptanmış iplikler kullanılmalıdır. Örme ilikler için ilik makineleri
bulunmaktadır. İstenilen nitelikte ve daha hızlı bir şekilde bu makinelerde ilik açılmaktadır.
Örme ilikler çift kat kumaşa açılır.
Örme ilik kendi içinde üç gruba ayrılır;
ÖĞRENME FAALİYETİ–3
AMAÇ
ARAŞTIRMA 45
¾ Tek taraflı biritli örme ilik: Enine açılır, giysilerin çoğunda kullanılır ve en
kullanışlı olanıdır.
¾ İki taraflı biritli örme ilik: Boyuna açılır, patlı giyimlerde kullanılır.
¾ Paseli İlik: Enine açılır, erkek ceket ve pardesülerinde kullanılır.
3.1.2. Parçalıİlikler
Kumaş parçaları kullanılarak hazırlanan iliklere “parçalı ilik” denir. Giysi kumaşından
hazırlanabileceği gibi, ana kumaşa uygun farklı kumaşlar kullanılarak da süsleme özelliği
kazandırılabilir. Sık yıkanmayan (yünlü-ipekli) kumaşlara uygulanır. Parçalı ilik tek kat
kumaşa açılır ve arkası giysinin duble payı ile temizlenir. Parçalı ilikte kullanılacak kumaş
düz veya verev olabilir.
Parçalı ilik kendi içinde iki gruba ayrılır;
¾ Tek parçalı ilik
¾ İki parçalı ilik
3.1.3. Atkıİlikler
Kapanma payı az olduğunda iplik, biye veya kordonet kullanılarak hazırlanan iliklere
“atkı ilik” denir. Giyside süsleme amaçlı da kullanılır. Daha çok abiye giyimlerde ve
gelinliklerinde tercih edilir.
Resim 3.1: Birit ilik
Atkı ilik kendi içinde üç guruba ayrılır;
¾ Birit:
¾ Biye :
¾ Kordon :
3.1.4. Dikişten Açılan İlikler
Giysilerde model özelliğinden dolayı ilik, dikiş üzerine gelebilir. Dikiş üzerinde çeşitli
işlemler yapılarak hazırlanan iliklere “dikişten açılan ilik” denir. Daha çok yağmurluklarda,
kürklerde ve trikolarda kullanılır.
Açıklama
¾ İlik çalışmalarını örnek parça üzerinde yapabilirsiniz.
¾ Kumaş eni : 15 cm
¾ Kumaş boyu: 30 cm
3.3. Kapama Payı Gereçleri
Karşılıklı iki kenarın birleştirilmesini sağlayan gereçlerdir. Kapama payı gereçleri
giyimin kullanımını kolaylaştırdığı gibi süsleme amacıyla da kullanılır. Bu materyallerin
piyasada kullanım ve üretim şekline göre birçok çeşitleri bulunmaktadır. Bunlardan en çok
kullanılanlarışunlardır;
3.3.1. Düğme
Giyim eşyalarına; karşılıklı kenarları birleştirmek ya da süslemek amacıyla dikilen,
çeşitli şekil ve yapıdaki araçlara “düğme” denir. Düğmeler kullanım şekillerine göre farklılık
gösterir. Örneğin, spor giysilerde modele göre metal, plastik, ağaç gibi değişik
malzemelerden daha sade düğmeler kullanılırken, fantezi giysilerde fildişi, cam, sedef,
kaplama, kordon şeklinde daha gösterişli düğmeler kullanılır.
3.3.2. Agraf
Piyasada kanca veya kopça olarak da adlandırılır. Halka ve kancadan oluşan karşılıklı
tutturma gerecidir. Agrafın pantolon ve eteklerde kullanılan büyük ve enli olanları, korse ve
sutyenlerde kullanılan şerit şeklinde olanları vardır.
Resim 3.2: Agraf
3.3.3. Çıt Çıt
Metal ve plastikten hazırlanan, kapama amaçlı gereçlerdir. Çıt çıt iki parçadan oluşur
ve üst üste kapamalarda kullanılır. Fantezi giyimlerde, gizli kapamalarda ve iç
çamaşırlarında daha çok kullanılmaktadır.
hbogm.meb.gov.tr
