Makinenin Programlanması
Jet kumaş boyama makinelerinin tüm kısımları tam otomatik olarak kontrol edilebilmektedir. Otomatik kontrol cihazlarına programatör adı verilir. Programlar, pogramatör cihazına işletme yetkilileri tarafından hazırlanan disket veya hafıza kartları ile yüklenir. İşletmelerde, her makinenin programatör cihazı vardır. Disket veya hafıza kartları kullanılarak program cihaza kaydedilir. Programlar üzerinde istenilen değişiklikler elle yapılabilir. Programatör cihazı ile aşağıdaki kontroller otomatik olarak yapılır:
- Boyama diyagramı kontrolü
- Boyar madde ve kimyasal madde dozajlama kontrolü
- Flotte boşaltma ve doldurma vanaları kontrolü
- Isıtma ve soğutma sistem kontrolü
- Sirkülasyon pompasının kontrolü
- Haspel hızının kontrolü
Resim'de gösterilen programatör cihazına bağlı kontrol panellerinde sirkülasyon pompa hızı, haspel hızı ve düze çapı veya basıncı otomatik olarak ayarlanabilmektedir. Her an boya mutfağına otomatik bağlanarak flotte kontrol edilebilir.
Boyanacak materyele uygulanacak boyama grafiğine göre programlama işlemi yapıldıktan sonra makineye su pompalanmaya başlanır. Halat formundaki kumaş ucu, uzun plastik bir boru veya kılavuz ip yardımıyla haspele uzatılır. Kumaş, başı ve sonu birbirine dikilerek ön işlemler ve boyamaya hazır duruma getirilir.
Makineyi Boyama Grafiğine Göre Programlama
Makineyi programlama, işletmede programatör cihazını kullanabilen kişiler tarafından yapılır. Programatörler tarafından makinede uygulanan prosesler ya numara sistemi ile ya da isim verilerek önceden programlanır. Örnek olarak aşağıda verilen boyama grafiği için programlamada kullanılabilir.
Reçeteye Göre Hesaplamaları Yapma
Müşteri, daha önceden renk çalışması yaptırdığı ya da işletmede boyanmış rengini, istediği kumaşın miktarını ve cinsini işletmeye bildirir. Kumaş işletme şartlarında boyanmadan önce, hatalı boyamayı önlemek için bir parça numune alınarak laboratuvarda boyama uygulaması yapılır. Daha sonra işletme şartlarına göre hesaplamalar yapılır.
Makinenin Çalıştırılması
Programlaması yapılan makineye ilk olarak soğuk su dozajı yapılır. Kumaş haspel ve sirkülasyon pompası hareketi ile makineye doldurulur. Aynı zamanda sıcaklık başlangıç seviyesine getirilir. İlave tankında ön işlemler için hazırlanan maddeler makine tarafından alındıktan sonra çalışmaya tam olarak başlanır. Haspel hızı, sirkülasyon pompası basıncı ve programa göre otomatik olarak yapılır.
Prosesin Akışına Göre İlavelerin Yapılması
Makinede yapılacak olan işleme göre ilk olarak uygun program seçilir ve start düğmesine basılarak işleme başlanır. Programa göre kumaşın makineye yüklenmesi, kimyasal madde ilaveleri, boyar madde ilavesi ve numune alma gibi proses adımları izlenerek kumaşın boyanması gerçekleştirilir. Boyama işlemi süresince ilave zamanı geldiğinde programatör tarafından uyarı sesi verilir.İşçiler bu sesi duyduklarında gerekli ilaveleri, ilave tankında hazırlayarak makinenin almasına dikkat etmelidir. Ard işlemler sırasında da yapılacak ilaveler, ilave tankında hazırlanır. Program zamanına göre makineye otomatik olarak verilir.
İşlem Süresince Gerekli Kontrollerin Yapılması
Ön işlemler, boyama işlemi ve ard işlemler sırasında yapılması gereken kontroller boyamanın düzgün yapılmasını sağlar. Bu kontrollerin yapılması hatalardan oluşacak zaman ve maliyet kaybını ortadan kaldırır. Aynı zamanda emniyetli çalışmayı sağlar. İşlemler süresince yapılacak kontroller aşağıda verilmektedir.
pH Kontrolü: Boyama, boya kasarı ve nötralizasyon işlemleri sırasında yapılan kontrollerdir. Kontrol pH kâğıdı ile yapılır. Jet boyama makinelerinin bazılarında makine içindeki pH metre cihazıyla yapılabilabilmektedir. Boyar madde ile kumaş arasındaki reaksiyonun gerçekleşmesi için bu kontrolün yapılması gerekir.
Numune Alma ve Renk Kontrolü: Boyama sonrası ve ard işlemler sonrası olmak üzere iki defa renk kontrolü yapılır. Kumaştan küçük bir parça kesilir, istenilen renk ile karşılaştırılır.
Basınç Kontrolü: Jet boyama makineleri yüksek sıcaklık ve basınç altında çalışan makinelerdir. Basınç kontrolü makine üzerindeki manometre ile yapılır. Basınç makine tarafından ayarlanır, fakat işçiler tarafındandan da kontrol edilmelidir. Çünkü basınç dolayısıyla patlama riski vardır.
Boyama ve Ard İşlemlerin Bitiminde Kumaşın Çıkarılması
Makinede top başı bulunur ve kesilir. Kumaş çıkarma çıkrığına verilir. Daha sonra arabalara doldurulur. Bazı makinelerde kumaş top başına mıknatıs takılır. Kumaş çıkarılacağı zaman mıknatıs sistemi harekete geçirilir ve top başı bulunur. Kumaş çıkarma çıkrığına verilir.
Makinede top başı bulunur ve kesilir. Kumaş çıkarma çıkrığına verilir. Daha sonra arabalara doldurulur. Bazı makinelerde kumaş top başına mıknatıs takılır. Kumaş çıkarılacağı zaman mıknatıs sistemi harekete geçirilir ve top başı bulunur. Kumaş çıkarma çıkrığına verilir.
Makinenin İşlem Sonrası Bakım ve Temizliği
Boyama ve ard işlemlerin bitiminde, koyu renk çalışılmış ise makinenin içi, kılavuz bez ve içinde ıslatıcı-hidrosülfit-hipoklorit gibi temizleyici maddelerden biri veya birkaçı bulunan flotte ile düşük veya yüksek sıcaklıkta 15–60 dakika çalıştırılarak kalan boyar madde giderilir (Polyesterde 130–140 ˚C – 60 dakika). ĠĢlemler sonrası filtre kontrolü yapılır. Değiştirilmesi gerekiyorsa değiştirilir.
Makinenin iç yüzeyinin pürüzsüz olması gerekir. Eğer kumaşta yüzeyden dolayı herhangi bir hasar varsa yüzey kontrolü ve temizliği yapılır. Makine yüksek basınçta çalıştığı için boru bağlantı yerlerindeki emniyet contaları zamanla aşınır. Contaların 1–3–6 aylık periyotlarla kontrolü yapılıp yıprananların değiştirilmesi gerekir. İşlemler sonrası ilave tankının, makine çevresinin temizlenmesi gereklidir.
Boyama ve ard işlemlerin bitiminde, koyu renk çalışılmış ise makinenin içi, kılavuz bez ve içinde ıslatıcı-hidrosülfit-hipoklorit gibi temizleyici maddelerden biri veya birkaçı bulunan flotte ile düşük veya yüksek sıcaklıkta 15–60 dakika çalıştırılarak kalan boyar madde giderilir (Polyesterde 130–140 ˚C – 60 dakika). ĠĢlemler sonrası filtre kontrolü yapılır. Değiştirilmesi gerekiyorsa değiştirilir.
Makinenin iç yüzeyinin pürüzsüz olması gerekir. Eğer kumaşta yüzeyden dolayı herhangi bir hasar varsa yüzey kontrolü ve temizliği yapılır. Makine yüksek basınçta çalıştığı için boru bağlantı yerlerindeki emniyet contaları zamanla aşınır. Contaların 1–3–6 aylık periyotlarla kontrolü yapılıp yıprananların değiştirilmesi gerekir. İşlemler sonrası ilave tankının, makine çevresinin temizlenmesi gereklidir.
tekstilsayfasi.blogspot.com
