MODA OLGUSU VE RENK TRENDLERİ
Latince moda, modus ve modermus kelimelerinden türetilen moda ve modern kelimeleri
“hemen’’,’’şimdi”, düne ait olmayan anlamlarını taşımaktadır. Moda kelimesi, değişiklik ihtiyacı veya
süslenme özentisiyle toplum yaşamına giren geçici yenilik anlamındadır. Ayrıca tarz, yol, şekil, hareket,
davranış, yaşam biçimi gibi genel anlamının altında kişilerin gündemde olan giyinme biçimlerini
tanımlamak için kullanılmaktadır. Moda yalnızca giyime özgü olmayıp, belirli bir süreçte kişilerce kabul
gören yaşam biçimi, konuşma, yürüme, yeme içme gibi tavırları yansıtabilmektedir.
Moda dünya ölçüsünde bir olgudur. Modayı günün aktüel ve geçerli toplumsal olayları yönlendirir.
Toplumsal yapıda yaşanan sarsıntılar, ani ekonomik sıçramalar, teknolojik gelişmeler, sanat akımları, din,
dil, ırk, ekonomik gerileme ya da kriz dönemleri modayı doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen
faktörlerdendir. Moda kavramı içerisinde renk faktörünün rolü yadsınamayacak kadar büyüktür. Renkler
belirli dönemleri ve olayları ifade edebilen güçlü birer semboldürler.
Moda Değişimleri
Trend kelimesinin sözcük anlamı bir gidişin, bir sürecin kısa ve uzun dönemde aldığı doğrultu ya da
kazandığı eğilimdir. Moda trendleri, hangi modanın hangi doğrultuda ilerlediğini belirlemektedir.Bir
sezondan bir sonrakine göre, modada yaşanan değişikliklere örnek olarak, eteklerin uzun ya da kısa,
kravatların geniş ya da dar olması, mavi rengin mi yoksa sarı rengin mi moda olacağı gibi değişimler
gösterilebilir. Toplum ve kişiler sürekli bir değişim içinde olduğuna göre, modanın da bu değişime dahil
olması kaçınılmazdır. Çoğunlukla giyim tarzlarımız, renk tercihlerimiz ve yaşam stillerimiz
kişiliklerimize işaret etmekte ve içinde bulunduğumuz toplumun tavrı ile ilgili ipuçları barındırmaktadır.
Moda ve buna bağlı olarak gelişen giyim ilgili sergilenen tavırlar kültür bazlıdır. Kişilerin doğdukları
andan itibaren birçok konudaki zevki, kabul ve takdir görecek koşullara göre şekillenmektedir. Ait olunan
toplumdaki değişiklikler o toplumun bireylerinde de değişikliklere sebep olmakta, bugün güzel ya da
mükemmel olarak tanımlanan bazı zevkler, gelecekte bu etkisini yitirebilmektedir. Bu değişim süreci,
müzikle, sanatla, felsefeyle, dinle, ahlaki değerlerle, ekonomik ve kültürel değişimlerle ilişkilidir..
Modada zamanın ünlü tasarımcılarının etkileri ile yaşanan değişimler zaman zaman yanlış
yorumlanabilmektedir. Çünkü modanın değişim döngüsü daha karmaşık moda trendlerinin dünya
üzerinde yayılımı önceleri yıllar almaktayken, günümüzde komünikasyon çeşitliliği sayesinde moda
trendleri anında erişilebilir hale gelmiştir. Tasarımcıların bu süreçteki rolü içinde bulunulan zamanın
ruhunu yansıtabilme ve bu yansımaları ifade edebilecek stilleri yaratabilmektir. Tasarımcı tüketicinin
zevk, ihtiyaç ve arzularına rehber olabilmeli, hatta bunu zaman zaman tüketici bu arzusunun bilincine
varmada, bu öngörü ile hareket edebilmelidir. Bununla birlikte yeni bir moda, ancak sunulduğu kişilerce
istekli bir şekilde kabul görürse işlevsel hale gelebilmektedir.
Renk Trendlerinin Belirlenme Süreci
Renk yaşamlarımızın en büyük keyiflerinden biridir, rengin kullanım alanları ve arayışlarının bir sonu
yoktur.Renkler yaşamla, sanatla, tasarımla, hayat stillerimizle ve modayla iç içedir. Medeniyetin ilk
günlerinden beri renk, yaşam tarzlarımızın, dışa vurumun, dekorasyonun ve tasarımın önemli bir parçası
olmuştur. Günümüzde rengin ve çeşitliliğin kullanım alanları oldukça hızlı ilerlemektedir. Renk, tasarım
ve moda, dünya üzerinde tamamen özgür bir şekilde yayılmaktadır. Rengi çözümlemeye karşı duyulan
ihtiyaç, günümüzde şimdiye dek hiç olmadığı kadar önemli hale gelmiştir. Bu sebeple renk tahminciliği,
değişen moda dünyasının ihtiyaçlarını ve taleplerini karşılamak için olmazsa olmazlardan biridir.
Renklerin pek çok kişisel ve duygusal anlamları mevcuttur, yeni renk trendlerini belirlemek sezgilerin
kombinasyonuyla ilgili bir süreç olmakla birlikte iyi bir öngörü ve piyasa araştırması da gerektirmektedir.92
Resim 4.16: Sezon Defileleri
Renk teorileri, renk oluşturma ve uygulama gibi konularda pek çok literatüre rastlanırken, moda ve
renk tahmin süreci ile ilişkili oldukça az bilgi mevcuttur. Renk tahminciliği oldukça karmaşık ve sezgisel
bir süreçtir. Metodolojisiyle ilgili çok az bilgi bulunmasına rağmen moda ve tekstil endüstrisini
yönlendiren faktörlerin en başında gelmektedir. Renk tahminciliği, müşterek bir süreç olan moda ve trend
tayinlerinin birincil ögesidir. Bu aşamada bireysel ya da ekipsel bir çalışma ile renklerin, kumaşların,
ürünlerin ve aksesuarların tayinleri yapılır ve yakın gelecekte yaklaşık iki sene sonra tüketicilerin
beğenisine sunulacak bitmiş ürünler belirlenir.
Renklerin tahmin süreci, birikim, değerlendirme, analiz etme, bilgileri yorumlama, tüketiciler
tarafından arzu edilen renk gruplarını sezinleme, ilham ve yaratıcılığın bir bütünüdür. Trend belirleme
süreci ile ilişkili olarak tahmincilerin trendleri öngörmesi ya da onları yaratmaları şeklinde iki ayrı görüş
mevcuttur. Her geçen on yılda daha karmaşık hale gelen bir zaman periyodu işin içine karışmaktadır.
Moda tahminciliği, konfeksiyon ve aksesuar tasarımlarını tüm açılardan kapsarken, renk tüketicinin
seçim aşamasında oldukça önemli bir faktördür. Renk tahminciliği sektörde farklı bir yere sahiptir. Elde
edilen bilgiler, trend tahmin paketleri halinde tekstil ve moda endüstrisine sunulmaktadır. Endüstride ise
bu bilgiler yön, öneri ve ilham kaynağı olarak kullanılmaktadır. Daha sonra tasarımcı kendi firma
profiline uygun renk paletine karar vermektedir. Üreticiler yeni sezon ürünlerini oluşturabilmek için
kendi profillerine uygun moda trendlerine renk paletlerini de ekleyerek kolleksiyonlarını
hazırlamaktadırlar. Tüketicilerin satın alacakları ürünün seçim sürecinde renk büyük bir rol
oynamaktadır. 93
Resim 4.17: Renk tahminlerine göre hazırlanmış bir çorap firmasının reklamı
Sezon renkleri günümüzde modayı yönlendiren büyük bir güç haline gelmiştir. Renk tahmincileri,
üreticiler ve tüketiciler arasında kalan iletişim boşluğunu doldurmuşlar ve giderek karmaşıklaşan bu
durumdan yararlanarak pazarlama stratejileriyle bir avantaj kazanmışlardır. Renklerle ilgili çeşitli
kuruluşlarca verilen servis, tüketicinin umduğu, talep ve tercih ettiği renkleri, endüstrinin üretim
planından önce çözümleyerek üreticiyi bu süreçte yaşanacak yükten kurtarmak adına geliştirilmiştir.
Resim 4.18: Renk pantoneleri
Renk tahminciliği ile ilgili bir örnek vermek bu konuyu açmada faydalı olacaktır. İnternet tabanlı
çalışan bir servis olan Trendstop sezondan 18 ay önce sezona ait renk paletleri, desen önerileri ve renk
kombinasyonları ile ilgili hizmet sunmaktadır. Trendstop öngördüğü renk paletlerinin çıkış noktalarını
çeşitli analizlerle açıklayarak, bu servisten yararlanan müşterileri için detaylı raporlar hazırlamaktadır.
Pantone renk sistemi ile sunulan paletler üyelik sistemi ile müşteriler tarafından bilgisayar ortamında
kaydedilip tasarım programlarında direkt olarak kullanılabilmektedir.94
Özet
Her insan bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde
sürekli bir renk tercihi yapmaktadır.Yaygın bir
iletişim biçimi olan renk, güçlü bir ifade
yöntemidir.Renk kavramını açıklarken, sözcük
anlamını tanımlayarak yapılan başlangıcın
ardından değinilmesi gereken oldukça fazla unsur
mevcuttur. Renkleri tekstil ve moda tasarımı
içerisinde daha bilinçli irdeleyebilmek için
renklerin fiziksel ve psikolojik özelliklerinin
bilincinde olmak gerekmektedir.
Moda kavramı, kelime anlamının altında bir çok
alt anlamı kapsamaktadır.Moda, sürekli değişen
ve içinde bulunulan zamanı yansıtan bir olgudur.
Her dönemin genel ruh halini ifade etmiş,
teknoloji ve iletişim alanındaki gelişmelerle gün
geçtikçe küresel bir boyut kazanmıştır.
Giysiler yalnızca korunma ve kullanışlılık
amaçlarından sıyrılmış, bireyin kendini ifade
şekline dönüşmüştür. Çeşitli tarzlar, formlar ve
renkler, içinde bulunulan dönemin modası
olmakta, bu modanın ortaya çıkışını, döneme
damgasını vuran bir çok sosyolojik, ekonomik ve
kültürel faktörler belirlemekte, değişikliğe
duyulan ihtiyaç da moda döngüsünü
tetiklemektedir.
Geçmişe bakıldığında, her dönemi ifade eden
‘trend’ler net bir şekilde algılanmaktadır. Değişen
moda trendlerini incelemek, günümüzde ve
gelecekte ortaya çıkacak trendleri öngörmek
konusunda bir anahtar gibi görülebilir.Bu bilinçle
moda tahminciliği giderek önem kazanan bir
sektör olarak göze çarpmaktadır.
Renkler, moda olgusu içerisinde büyük öneme
sahiptir; trendlerin ortaya çıkış aşamasında renk
faktörü başlı başına ayrı bir alan olacak kadar öne
çıkmaktadır. Renkler yaşamla, sanatla, tasarımla
ve modayla iç içedir. Renk kavramını tüm
yönleriyle anlamak, rengin moda içerisindeki
yerini kavramak için gerekli bir unsurdur. Bu
sebeple renk trend öngörülerini sunan
kuruluşlarda renk uzmanları, tasarımcılar,
sosyologlar ve psikologlar gibi çeşitli alanlarda
renk bilgisine sahip kişilerin oluşturduğu bir ekip
çalışması söz konusudur.
Renklerin herkes için geçerli olmak üzere, dikkat,
uyarı, yasaklama, yönlendirme gibi sembolik
işlevleri vardır. Sahip olduğu sembolik
özellikleri, rengi günlük yaşantıda bir iletişim
aracı olarak da karşımıza çıkartmaktadır.
Giysiler, insanların kendilerini değişik renklerle
ifade etmeleri ve içinde bulundukları toplumla
olan ilişkilerini belirlemesi acısından önemli bir
faktördür. Renk beğenisi her insanda farklıdır ve
konuya uygunluğa, modaya, toplumsal yargılara,
kültür düzeyine, yaş cinsiyete ve alışkanlıklara
göre değişmektedir.
İs giysileri ve üniformalar tasarlanırken, çalışanı
dışarıdan gelebilecek kazalara karşı koruması ve
çalışanın iş performansını arttırması için rengin
uyarıcı ve koruyucu işlev özelliklerinden
faydalanılmaktadır. Sonuç olarak renk, işlevsel
özelliklerinden ötürü, tekstil tasarımının en
önemli elemanlarındandır. Dolayısıyla tekstil
ürünleri tasarlanırken rengin işlevle olan ilişkisi
göz önünde bulundurulmalıdır. aksiyon.com
