ÖRMECİLİĞİN TANIMI
İpliklerin tek başına ya da topluca (çözgüler halinde) örücü elemanlar vasıtasıyla ilmekler haline getirilip bu ilmeklerin yan yana ve üst üste bağlantılar oluşturması sonucu elde edilen kumaşa örme kumaş, bu işleme de örmecilik adı verilir.
ÖRMECİLİĞİN SINIFLANDIRILMASI
-
ATKILI ÖRME
Tek iplik besleme sistemine göre ilmekler enine yönde hareket ederek bağlantı yapar. Atkı örmeciliği prensibine göre çalışan makineler, yuvarlak örme, düz örme(triko) makineleridir. Bu yöntemle üretilen örme kumaşların ilmekleri sökülürken, kumaş enince sökülür.
-
ÇÖZGÜLÜ ÖRME
Çok iplik besleme sistemine göre ilmekler boyuna yönde hareket ederek bağlantı yapar. Çözgü örmeciliği prensibine göre çalışan makinelere rachel (raşel) makinesi de denir. Çözgülü örmede; dokuma kumaşlar kadar stabil kumaş yapıları elde edilebilir.
DOKUMA VE ÖRME KUMAŞLARIN KARŞILAŞTIRILMASI
|
ÖRME KUMAŞ |
DOKUMA KUMAŞ |
|
İpliğin ilmek şeklini alması ve bu ilmeklerin bağlantı yapmasıyla oluşur. |
Çözgü ve atkı ipliklerinin bağlantısıyla oluşur. |
|
Tek iplik sistemi ile üretilebilir. |
En az iki iplik sistemi gerektirir. |
|
Esnek ve hareket kabiliyeti yüksektir. Vücut şekline uyacak şekilde bükülebilir. |
Daha az esnek ve daha sert yapıdadır, kendi şeklini korur. |
|
Hava geçirgenliği yüksektir. |
Hava geçirgenliği daha düşüktür. |
|
Yumuşak tutumludur. |
Tutumu daha serttir. |
|
Su emme kabiliyeti yüksektir. |
Su emme kabiliyeti daha düşüktür. |
|
Kırışma direnci yüksektir. |
Kırışmaya daha eğilimli ve ütülemesi zordur. |
|
Daha az stabil yapıdadır. |
Stabil yapıdadır. |
|
Daha gevşek yapıdadır, örtme faktörü düşüktür. |
Örtme faktörü yüksektir. |
|
Dikimi zordur. |
Dikimi kolaydır. |
|
Yırtılma direnci yüksektir. |
Kolay yırtılır. |
|
Kumaş kenarı yoktur. |
Kumaş kenarı bulunur. |
|
Az bükümlü iplikler kullanılır. |
Daha yüksek bükümlü iplikler kullanılır. |
|
Bobin halindeki iplikten kumaş üretilebildiği için işlem süreci oldukça kısadır. |
Dokuma hazırlık işlemleri gerektirir. |
|
Atkılı örmede farklı incelikteki kumaş üretimi için farklı makineler gerekir. |
Her türlü incelikteki kumaş aynı makinede üretilebilir. |
|
Üretim maliyeti daha düşüktür. |
Üretim maliyeti daha yüksektir. |
ÖRME MAKİNELERİNİN SINIFLANDIRILMASI
Düz örme makineleri örücü iğnelerin, yan yana ve düz iğne yatakları üzerine yerleştirildiği örme makineleridir. Triko düz örme makinelerinde, iğne yatakları üzerinde hareketli olan kızak ve iplik kılavuzları vardır. Kızak ve iplik kılavuzları iğne yatakları üzerinde makinenin bir kenarından diğerine gidiş geliş hareketi yapar. Kızak, üzerinde kilit (çelik) mekanizmalarını taşır. İplik kılavuzları (mekikler) ise ipliğin örme iğneleri üzerine yatırılmasını sağlar.
Yuvarlak örme makinelerinde iğneler yan yana ve dairesel bir iğne yatağına dizilir. Diğer örücü elemanlar da iğnelere uygun olarak dairesel konumda yerleştirilmiştir. Sabit duran mekiklerden (iplik kılavuzlarından) iğnelere iplik yatırılır. Yine sabit olan kilitlerin (çeliklerin) örme iğnelerini aşağı yukarı hareket ettirmesiyle dönmekte olan iğneler tarafından örme işlemi gerçekleştirilir. Yuvarlak örme makinelerinde iğne yatağının çapına (pus) göre değişen enlerde tüp (hortum) şeklinde örme kumaşlar üretilir.
Çözgülü örme makinelerinde iplikler leventlere aynı dokuma çözgüsü gibi sarılmış vaziyette bulunur. İplikler topluca hareket eden iğnelere her iğneye bir iplik olacak şekilde yatırılır. Çözgülü örmecilik; en hızlı kumaş yapım tekniğidir. Her iplik bir iğne üzerinde ilmek oluşturur. İğneler üzerinde oluşan ilmeklerin yanlamasına yapılan hareketlerle birbirleriyle bağlantısı sağlanır.
Örme makineleri kendi içerisinde de; örme sistemine, makine konstrüksiyonuna, boyutlarına, iğne cinsine, makine inceliklerine ve üretimine göre çeşitlilik göstermektedir.
TEKSTİL DERSHANESİ
Tülay PASLIOĞLU
