.
1. PERDE ÜRETİMİ İÇİN HAZIRLIK
1.1. Perdeler ve Tarihçesi
Perdeler, pencere, dolap, yatak, kapı ve odalar arasında görüşü kesmek, evin
gizliliğini sağlamak amacıyla kullanılan daha çok kumaştan hazırlanmış dekoratif eşyalardır.
1.1.1. Tarihçesi
Günümüze gelene kadar perdeler, model ve görünüş bakımında büyük değişiklikler
göstermiştir. Bunları genel hatları ile şöyle inceleyebiliriz.
17. yüzyılda perdeler soğuğa ve ışığa karşı korunmak amacıyla kullanılmakta ve sade
bir şekilde hazırlanmaktaydı.
XII. Louis döneminde, dekorda en önemli unsur renk olmuştur. Perde rengi ile
döşemede kullanılan renklerin uyumlu olması fikri benimsenmiş ve uygulanmıştır.
Dekorun zenginleşmesi amacıyla perdelerin kullanılması Rönesans’la başlar. XIV.
Louis ve XV. Louis dönemlerinde perdeler değişik modeller ve özellikler kazanmıştır.
18.yüzyılda ev döşemesinde, dolayısıyla perdelerde de pastel renkler hâkim olmaya
başlamıştır. Bu dönemde, perdelerin kenarlarına harçlar geçirilmiş büzgülü perdeler, drape
başlıkları, Venedik storları pencereleri süsledi. Kadife, lame, lampas gibi ağır kumaşların
yerini, pamuklu ve keten kumaşlar almıştır. Kornişler daha sade ve spor bir görünüm
kazanmış ahşap, bakır ve pirinçten hazırlanan halkalı kornişler rüstik döşemede
kullanılmıştır.
Ülkemizde perdenin gelişim sürecine baktığımızda, batılaşma dönemine kadar, perde
tasarımlarında evrensel çizgilerden yararlanıldığı gibi kültürümüzün etkilerini de
görmekteyiz. 19.yy’da 1. Selim döneminde sarayda dekoratif amaçlı pencere perdeleri
kullanılmış. Bu perdeler iki kanatlı ve zengin drapelere sahip ayrıca, bu dönemde kullanılan
perdeler kumaş işleme sanatımızın en güzel örneklerini yansıtmaktadır. 16. ve 17.yy’da
Bursa’da üretilen ipek kumaşlarla, Osmanlı saray kumaş sanatı en parlak dönemlerini
yaşamış. 17.yy’ın ikinci yarısından itibaren kumaşlarda ve perdelerde batı etkileri yoğunluk
kazanmış, Avrupa kumaşların iç piyasayı ele geçirmeye başlamasıyla kumaş sanatı ve
perdecilik gerilemeye başlamış. 18.yy’ın sonlarına doğru Türk perdeciliğinde ‘Türk
Rokokosu’ ve ‘Empire’ üslupları yaygınlaşmış, 1843 yılında ipekli kumaş üretmek için
Hereke ’de bir fabrika kurulmuş ve saray iç mekânlarında dekoratif, kaliteli perdelik
kumaşların üretimi buradan yapılmaya başlanmış. Bu fabrikadan çıkan kumaşlar
günümüzde; Dolmabahçe, Beylerbeyi, Çırağan ve Yıldız Sarayları’nda bulunmaktadır.
Desenlerde Batı etkisiyle iri çiçekler, kıvırmalı yapraklar, stilize formlar göze çarpar.
20. yüzyılda mimari ve dekoratif gelişmeler doğrultusunda, pencereler adeta bir statü
kazanmıştır. Teknolojik gelişmeler, kumaşlarla birlikte pencere ve perdelerde kullanılacak
aksesuarların da çeşitlenmesine neden olmuştur.
1.2. Perde Üretimi için Model Seçimi
1.2.1. Model Özelliğine Göre Ev Perdeleri
Ev perdelerini model özelliğine göre gruplandırmak dikim teknikleri açısından çok
önemlidir. Bu tarz gruplandırma ile model özelliğine göre kumaş, desen, boy değişiklikleri
ile farklı mekânlar için perde üretebilirsiniz.
Ø Büzgülü perdeler: Büzme teknikleri ile oluşturulan perdelerdir. Büzgülü
perdelerde büzme işlemi ekstrafor çeşitlerine göre yapılır. Her mekânda
kullanılabilen korniş ile taban arasındaki uzunlukta veya pencere sahanlığının 1
cm üzerinde ya da 10 cm altında biter (dilimli, kruvaze vb)
Ø Brizbiz perdeler: Özellikle çok sık açılıp kapanan ve bu sırada perdenin sabit
olması istenen durumlarda üretilen perdelerdir.
Ø Pilili perdeler: Pili kırma teknikleri kullanarak oluşturulan perdelerdir (tek,
ikili-üçlü, kırma pili).
Ø Fon (dekor) perdeler: Düz veya desenli kumaşlardan hazırlanan, renk, desen,
doku bakımından odanın dekorunu tamamlayan perdelerdir. Tül perdelerle, düz 6
storlarla, pilili, büzgülü veya Venedik storlarla ve yarım perdelerle birlikte
kullanılır. Dubleli ve dublesiz olarak hazırlanan perdeler için ışığı geçirmeyen
kumaşlar kullanılır.
· Dublesiz fon (dekor) perdeler, pilili (tek, ikili-üçlü, kırma pili) perdeler
· Dubleli fon (dekor) perdeler
· Klasik perdeler
Ø Storlar: Storlar; düz olarak hazırlanıp, bir silindir üzerinde hareket edenler,
kendi üzerine pililer yaparak toplananlar veya büzgülerle toplananlar olmak
üzere çeşitlidir.
Ø Katlamalı perdeler: Standart, kademeli, mekanizmalı katlama teknikleri
kullanarak perdelerin boyuna açılması ile oluşturulan perdelerdir.7
Ø Rustik perdeler: Korniş yerine rustiklere takılan perdelerdir. Rüstiklere asma
tekniklerine göre çeşitlenir. Rustik perdeler, bütün veya yarım olarak
hazırlanabilir. Gizliliği sağlamak bakımından iki veya üç kat olarak da
çalışılabilir. Ahşap, pirinç veya bakır gibi halkalı kornişlerle kullanılır. Bu
kornişlere rustik korniş de denir. Daha çok kalın, pamuklu ve ketenler kullanılır.
Resim 1.8: Rustik perdeResim Resim 1.9: Rustik perde ahşap başlık
Ø Model özellikli perdeler: Gelişen teknolojiye ve tüketici isteklerine göre
süsleme teknikleri ile oluşturulan perdelerdir. Balon perdeler, dilimli, boncuklu,
işlemeli vb. 8
1.2.2.Perde Kullanım Alanına Göre Model Seçimi
Pazarlama teknikleri ve tüketicinin istekleri doğrultusunda perdeleri kullanım
alanlarına yönelik sınıflamak da mümkündür.
Ø Yatak odası perdeleri: Yatak odalarının özelliğinden dolayı odaya loş ışık
yansıtan kumaşlardan tercih edilen dikiminde de farklı detaylar kullanılan
perdelerdir.Yatak odalarında yine pencerenin boyutuna ve genel dekoratif
özelliklere göre değişiklik gösterebilecek bir seçim yapılabilir. Gösterişli bir
yatak oda ise satenden yere kadar uzanan ipek vual ya da sentetik ipek ve
desenli dokuma tarzı perdeleri tercih edilebilir. Modern ve genç bir ruhu devam
ettirebilmek için, farklı çizgilere sahip bir kumaştan katlamalı sistem perdeler
yatak odaları için şık bir seçenek olacaktır.
Ø Salon perdeleri: Günümüz koşullarında salon ve oturma grubu birleştiği için
bu grup için hazırlanan perdeler hem oturma odası hem de salon için
kullanılabilmektedir. Büyük salonu ve büyük penceresi olan evlerde yine
yerlere kadar uzanan tülleri tercih etmelisiniz. Böylelikle bu alan çok daha
zengin ve kaliteli gözükecektir. Klasik bir odada ise kendinden desenli; sportif
bir hava yaratmak için ise sadece düz renk tül kullanmanız yeterli olacaktır.10
Ø Çocuk odası perdeleri: Çocuk odası perdelerinin neşeli renk ve desenleri olan
aynı zamanda toz tutmayan sağlıklı kumaşlardan seçilmesi gerekir. Çocuk ya da
genç odasındaki perdeler, abartıdan uzak, modernize edilmiş çizgilerle
tasarlanmış, eğlenceli ve diğer mobilyalar ile bütünlük oluşturacak bir stilde
olmalıdır. Bu mekânların ferah ve aydınlık olması gerekir. Bu yüzden yarım
perde ve tüller ideal bir tercihtir.
Ø Mutfak perdeleri: Mutfağın özelliğinden dolayı kolay temizlenebilen leke
tutmayan kumaşların tercih edildiği perdelerdir.
Resim 1.15: Mutfak perdesi
Ø Banyo perdeleri: Nem ve ısıya dayanaklı aynı zamanda çabuk kuruma özelliği
olan kumaşlardan oluşturulan perdelerdir.
Ø Dekoratif gizleme amaçlı perdeler: Kullanılan mekânlarda dekor verme ve
gizleme amaçlı istekler üzerine üretilen perdelerdir.12
1.2.3. Pencere Tiplerine Göre Perde Modelleri
Ø Köşe pencereleri
· Tek taraflı köşe pencereler
o Perde çeşitleri bireylerin yaşam tarzına doğru orantılı olarak
tasarımda farklılıklar gösterir. Odanın aydınlanma sorunu varsa,
oda loş ise pencerenin birleştiği köşedeki duvara vitrin, ayna vb.
yerleştirilir. Pencereye sadece dekor perdesi takılır ve bu perde
duvara doğru çekilir.
o Pencere küçükse, pencere rayı pencereden 50–60 cm taşacak
şekilde yerleştirilir. Dekor perdesi pencereyi tamamen açık
bırakacak şekilde yana toplanır.
o Pencere sahanlığına kadar inen kısa perdeler kullanılır.
o Ayrıca cam boyunca hazırlanmış düz storlar, gerektiğinde yukarı
çekilerek odaya ışık girmesi sağlanabilir.
o Bir kornişe takılış iki dekor perdesi köşede birleştirilebilir. Pencere
olan tarafa istenirse tül perdede takılır ve perde açık tutulur. Diğer
dekor perdesi ise açılmaz. Böylece o köşede de pencere varmış
fakat perdesi açılmamış izlenimi verilir.13
· Çift taraflı köşe pencereler
o Bir köşede birleşen iki ya da fazla pencere, köşede kıvrılarak
dönen perde rayı kullanılarak tek pencere gibi dekore edilir.
o Bu pencerelerde yere kadar uzanan ve iki yana açılan ya da aynı
şekilde hazırlanıp perde bağı ile yanlarda tutturulan dekor perdeleri
kullanılır.
o Ayrıca içte büzgülü, pilili veya düz stor, yanlarda dekor perdesi ve
üzerinde perde farbası kullanılabilir.
o Eğer köşede ince de olsa duvar varsa köşede bir dekor perdesi
kullanılarak, duvarın görüntüsünü kapatmak uygun olur.
Şekil1.1.2: Çift taraflı köşe pencere perdeleri14
Ø Tek pencere
· Bir odada bulunan tek pencere, en ve boy bakımından daha zengin hale
getirilebilir.
· Perde, odada uygun oranlar sağlayacak kadar geniş bir yüzeye
takılmalıdır. Bunun için perde rayı, pencerenin iki tarafına uygun genişlik
elde edilecek kadar uzatılır. Pencere çok küçük değilse, iki yandan da 20
– 30 cm kadar uzatmak yeterlidir. Perde, pencere çerçevesine kadar açılır.
· Tek pencere odanın dar duvarında ise bütün duvara dekor perdesi takılır.
Pencerede, tül perde kullanılabilir. Dekor perdesi, pencereyi açıkta
bırakacak şekilde açılır.
Ø İki pencere
· İki pencere birbirine çok yakın ise, tek pencere gibi dekore edilir.
· İstenirse, perde farbası kullanılabilir.
· İki pencerenin arasındaki duvar biraz genişse, iki ayrı çözümde
düşünülebilir.
· Her iki pencere ayrı ayrı perdelenir. Aradaki duvara ayna, aplik veya
tablo yerleştirilebilir.
· İki pencere genişliğince perde farbası hazırlanır. Yukarıda kullanılan
dekor perdesi gibi bir kanat perde de duvarı kapatacak şekilde ortaya
takılır.
· Yan yana bulunan üç ya da daha çok sayıdaki pencere, ikili pencere gibi
perdelenir.15
Ø Bir odadaki çeşitli pencereler: Bir odada çeşitli büyüklükte pencere
bulunabilir (dar, uzun, kısa, geniş vb.). Perdelendikleri zaman aynı
görünmelerini sağlamak amacıyla, yükseklik ve genişliklerinin birbirine
uydurulması gerekir.
Ø Çok dar ve uzun pencereler
· Bu pencereleri daha uygun oranlarda gösterebilmek için perde pencerenin
iki yanında dışarı çıkarak asılır.
· Bu pencerelerde mutlaka perde farbası veya korniş kullanmak önerilir.
Böylece boyunun daha kısa görünmesi sağlanır. Perde rayı, yanlara doğru
50 – 60 cm uzatılır. Perde yanlara çekilerek pencere açıklığı çoğaltılmış
ve ışık durumu daha iyi ayarlanmış olur.
· Bu pencereleri daha uygun oranlarda gösterebilmek için perde,
pencerenin iki yanında dışarı çıkarak asılır.16
Ø Dar ve kısa pencereler
· Pencerenin alt çerçevesinden aşağıya doğru istenen oranı sağlayacak
şekilde bir perde asılır.
· Ayrıca pencerenin iki yanında duvarlara doğru, iki kanat perde asılır. Bu
perdeler iki yanda toplanır.
Ø Çok geniş pencereler
· Bir dönem çok geniş pencereler inşa edilmiştir. Günümüzde kırevlerinde,
doğa manzarası bulunan evlerde bu tip pencerelere rastlanılmaktadır.
· Tül perde ile birlikte, zıt renkte bir dekor perdesi kullanılır. Dekor
perdesi, pencerenin mümkün olduğu kadar az bir kısmını açıkta bırakacak
şekilde eğim yaparak yanlarda toplanır.
· Ayrıca pencerenin ortasına bir dekor perdesi takılır. Pencerelerin
ortasında duvar varmış izlenimi verilir.
· Perde rayı, pencerenin iki yanına fazla taşmayacak şekilde yerleştirilir.
Dekor perdeleri, pencereyi kapatacak şekilde yanlarda toplanır.
Pencerenin önüne uygun bir mobilya konarak, dikkat pencereden
uzaklaştırılır.
· Geniş pencere, spor döşenmiş bir odada bulunuyorsa her pencere tek tek
perdelenerek sevimli bir ortam oluşturulabilir. Pencerenin üzerinde
kullanılacak bir perde farbası bütünlük sağlar.17
Ø Şerit pencereler
· Tavana yakın ve yatay olarak inşa edilmiş pencerelerdir. Genellikle
modern ve küçük evlerde ve zeminden düşük evlerdeki pencere
şekillerindendir. Yeterli büyüklükte olurlarsa aydınlatmayı sağlayabilir.
· Şerit pencerelerin fazla dikkat çekmesi istenmezse perde duvar rengine
yakın bir tonda hazırlanmalıdır.
· Perde pencerenin etrafından fazla taşmamalıdır. Kruvaze, brizbiz gibi
perdeler, çerçeve boyunda pilili perdeler ve büzgülü storlar kullanılır
Ø Camlı kapılar ve jaluzi pencereler (vasistas)
· Uzun tül ve dekor perdesi ile perdelenebilir. Camlı kapılar ve vasistaslar
mutfakta ise brizbiz perde kullanmak daha uygundur.
· Kır evlerinde camlı kapılarda üstü farbalı, iki yana açılan ve yere kadar
uzanan kalın perdeler de kullanılabilir.18
Ø Radyatörün üzerindeki pencereler
· Duvar renginde bir perde ve üzerinde desenli dekor perdesi kullanılır.
· Radyatörlerin üzerinde kısa perdeler kullanmak, ısıyı kesmemek ve
perdenin kirlenmesini önlemek bakımından iyi bir çözümdür.
· Radyatörlerin görünmesi istenmiyorsa oda yeterince büyük olduğu
takdirde, perde rayı tavan üzerine 30 cm içe girerek monte edilir. Bu
durumda uzun perde kullanılır ve perdenin kirlenmesi biraz da olsa
önlenmiş olur. Aynı zamanda radyatörler de kapatılır.
Ø Kemerli pencereler
· Kapıların ya da pencerelerin üzerinde inşa edilir. Görünüşleri çok
güzeldir. Perde hazırlarken özelliklerinin bozulmamasına özen
gösterilmelidir. Çeşitli şekillerde dekore edilebilir.
Ø Tavandan yere kadar uzanan pencereler
Bu pencere tipi, eski evlerde ise dekorda lüks veya stil bir döşeme söz konusu
olduğunda, Venedik storlar ve büzgülü tül perdeler kullanılır.
· Modern yapılarda ise, pilili storlar kullanılır. Bunlarda, dikey storlar
kullanmakta uygun olabilir.
Ø Kavisli pencereler (cumba)
· Kavisli pencereler, çoğu zaman birbiriyle belli açılardan bağlanmış, üç ya
da daha fazla sayıda pencereler grubudur.
· Bu pencereler daha çok tek pencere gibi perdelenir. Odanın özelliği ve
dekoruna göre yan yana asılmış kruvaze perdeler, düz, büzgülü, pilili
veya Venedik storlarla yarım perdeler ve kısa perdeler kullanılabilir.
Ø Çatı katı pencereleri
· Çatı katında ve bungalov tipi evlerde bulunan pencereler genellikle küçük
ve dardır.
· Bu pencereler, şartlar uygunsa perdesiz kullanılabilir.
· Ayrıca yarım perdeler, brizbiz perdeler, storlar veya kısa perdeler de
uygundur.
· Işığı iyi ayarlayabildiği ve odada görünmesi istenmeyen bölümleri
kapatma kolaylığı sağladığı için kadife perdeleri kullanmak yerinde olur.
Ø Kapı yanlarındaki pencereler
Bunlar, özellikle müstakil evlerde rastlanan, giriş kapısı yanındaki pencerelerdir. Bu
pencerelerde renkli camlar, vitraylar kullanılır. Renksiz pencere camı takılı ise brizbiz
perdeler daha uygun olur. Dekorasyona uygun ise özel perdelerde kullanılır. Mimari
bakımdan değerli pencereler;
· Mimari bakımdan çok değerli, ilgi çekecek bir pencere varsa, onun
özelliğini korumak gerekir.
· Uygun şartlarda, hiç perde kullanılmayabilir veya vitray çalışılabilir.
· Perde kullanmak zorunlu ise, pencere üzerine halkalı korniş yerleştirilip,
çok sade bir perde kullanılabilir. Böylece, perde açıldığında pencere
tümüyle açıkta kalacak şekilde dekore edilmiş olur.
Resim 1.25: Mimari bakımından değerli pencere perdeleri
1.2.4. Birey İhtiyaçlarına Göre Perde Modeli Seçimi
Ø Perdenin kullanım alanına uygun modeller araştırılmalıdır.
Ø Perdele modelinin evin tarzına uyum sağlamasına varsa pencere kusurlarının
giderilmesine uygun olması gerekir.
Ø Mekanların özellikleri belirlenerek yaşam amacına uygun modeller
üretilmelidir (yatak, villa, sahne, çocuk oyun odası vb.).
Ø Perdeleri süslemedeki kullanılan harç, şerit, kordon, şaçak gibi gereçler modele,
kumaşa, stile, renk, doku ve desen yönünden uyum sağlamalıdır.22
Ø Çocuk odalarında yapılan süslemeler, çocuğun yaşına ve zevkine uygun
olmalıdır. Mutfakta ise temizliği ve bakımı kolay olan kumaş ve modeller tercih
edilmelidir.
Ø İklim ve odanın güneş durumu model seçiminde göz önünde bulundurulmalıdır.
Ø Perde modelinin boyları pencere, şekline uygun olmalıdır.
Ø Perde modelinde kullanılacak aksesuarlarda modelle uyum içinde olması
gerekir.
1.3. Perde Üretimi için Kumaş Seçimi
1.3.1. Perde Kumaş Türleri
Tekstil sektöründeki gelişmelere paralel perde üretiminde kullanılan kumaşlarda da
çeşitlilik artmıştır. Ev perdelerinde kullanılan kumaşlar hammadde özelliklerine göre;
organze, tül, vual, keten, tafta, kadife, polyester, polyester likra, akrilik, pamuk akrilik,
polyester viskon pamuk, keten, viskon keten, viskon keten licra, yün poplin gabardin, twist
gabardin, canvas, ribbs, polyester viskon licra, pamuk polyester gibi isimlerle piyasa da
perde üretim sektörünün hizmetine sunulmaktadır. Perde kullanımında müşteriden gelen
talepler ve üretim tekniklerindeki gelişmelere paralel perdelik kumaşlarda aşağıdaki
özellikler bulunmaktadır.
Ø Işık geçirme: Özellikle küçük mekânlarda aydınlık etkisi yaratmak için ışık
geçirme özelliği olan perdelik kumaşlar tercih edilmelidir. Tül, organze, vual
vb.
Ø Işık geçirmezlik: Işık geçirgenliğinin istenmediği mekânlarda ışık geçirmezlik
özelliği olan perdelik kumaşlar tercih edilmelidir. Kadife, tafta, gabardin vb.
Ø Isıyı geçirmezlik: Mekânlarda ısı kabı istenmediği durumlarda ısı geçirmezlik
özelliği olan perdelik kumaşlar tercih edilmelidir. Ayrıca perdelik kumaşlara
astarlık kumaşlar geçirilerek de ısı kaybı önlenebilmektedir. Fon perdelik kalın
kumaşlar vb.
Ø Buruşmazlık: Kolay temizlik ve bakım özelliği istenen durumlarda
buruşmazlık özelliği olan kumaşlar tercih edilir. Krinkıl, polyester vb.
Ø Leke Tutmama: Leke tutmama özelliği istenen perdelerde leke tutmazlık
özelliği olan perdelik kumaşlar tercih edilmelidir.
Ø Dayanıklılık: Dayanıklılık özelliğinin fazla olması istenen perdelerde
dayanıklılık özelliği olan perdelik kumaşlar tercih edilmelidir.23
1.3.2. Modele Göre Kumaş Seçimi
Perde kumaşı seçmede en önemli konu üretilecek perdenin kullanım alanı ve model
özelliğine uygun olmasıdır. Mekânın yapısı, kullanım amacı, kimlerin kullanacağı
düşünülerek önce model belirlenir, daha sonra kumaş seçimi yapılır. Kullanılması düşünülen
kumaşlardan örnekler alınıp taslak üzerinde yerleştirilerek incelenir. Bu şekilde model,
kumaş, doku, desen ve renk konusunda en doğru kararı vermek mümkün olabilir.
Kumaşların dökümü, inceliği, kalınlığı ve desen özelliklerinin de modelle uyum içinde
olması modelin istenilen etkiyi yapması açısından önem taşımaktadır.
1.3.3. Perde Modeline Göre Kumaş Seçimi Yaparken Dikkat Edilecek Noktalar
Ø Pencerenin özelliğine göre (geniş, dar, yüksek, köşe pencere v.b) seçilmelidir.
Örneğin, geniş pencerelerde eteği özel desenli tüller, boyuna değil enine
kullanılır.
Ø Perde renginin seçimi çok önemlidir. Perde rengi, odadaki geniş bir yüzeydeki
renge ya da en az kullanılan renk ya da kullanıldığı alanda kombine olacak
şekilde olmalıdır.
Ø Odanın büyüklüğü de göz önünde bulundurulmalıdır (Büyük odalarda her renk
ve desen kullanılabilir).
Ø Odanın döşeme tarzına ve kullanılan kumaşlarla uyumlu olmalıdır.
Ø Odanın ışık alma durumu (karanlık, aydınlık, loş, çatı katı vb.) göz önünde
bulundurulmalıdır.
Ø Kullanılacak mekâna uygunluğuna (salon, banyo, çocuk odası vb.) dikkat
edilmelidir.
Ø Perdelerin, evi toz, soğuk, sıcak ve gürültüye karşı koruduğu da göz önünde
bulundurulmalıdır.
Ø Perdeler, aile fertlerinin ihtiyaçları ve zevkleri göz önüne alarak
hazırlanmalıdır.27
1.4. Perde Ölçüsü Almanın Önemi
1.4.1.Perde Ölçüsü Alma
Perdeler pencere, kapı, dekor, gizleme yapılacak alanlar için üretildiğinden evdeki bu
alanlar için doğru ölçü alma ve ölçü alma tekniklerinin bilinmesi çok önemlidir. Pencere
ölçüleri iki defa alınmalı ve bu iş için tahta veya çelik metre kullanılmalıdır. Bir oda da aynı
gibi görünen pencereler bile ayrı ayrı ölçülmelidir.
Ölçü almaya başlamadan önce perde raylarının, brizbiz çubuğunun, halkalı kornişlerin
pencerenin neresine yerleştirileceği (A), perde boyu (B veya C) ve eninin (A) nereden
başlayıp nerede biteceğine karar vermiş olmak gerekir.
Şekil 1.12: Perde ölçüsü alma
1.4.2. Bitmiş Boy
Bitmiş boy, perde takıldığı zaman kaplayacağı yüzeyi ifade eder. Perde rayı, halkalı
korniş veya stor çubuğunun yerleştirildiği yerden perdenin biteceği noktaya kadar olan
uzunluktur.
Ø Halkalı korniş kullanılacaksa ölçü almaya korniş halkasının en alt noktasından
başlanmalıdır.
Ø Perde rayı pencerenin üzerine yerleştirilmişse ölçü almaya rayın 1cm üzerinden,
ray tavana yerleşmişse ölçü almaya rayın 0,5 cm altından başlanır.
Ø Başlama noktası böylece tespit edildikten sonra perdenin bitmesi istenen
noktaya kadar alınacak ölçü, perde bitmiş boy ölçüsüdür.
Ø Perde kısa hazırlanıyorsa pencere derinliğinden 1 cm kısa veya pencere
sahanlığından 10 cm uzun ölçü alınır.
Ø Perde uzun hazırlanıyorsa odanın tabanından 2 – 2,5 cm yukarıda veya istenirse
tabandan 10 cm olarak bitebilir.28
Ø Kumaşın dokusu seyrekse, ya da rutubetli bir bölgede yaşanıyorsa, perde boyu
yukarıda anlatılanlardan 1– 2 cm daha kısa tutulmalıdır.
Ø İki perde üst üste kullanılıyorsa içteki perde 2 cm daha kısa olmalıdır.
Ø Eğer mobilyalar, pencereden aşağıda ise perdenin etek ucu, mobilyanın 1 cm
üstünde bitmelidir.
Ø Pencerenin önünde radyatör var ise perde radyatörlerden 1 cm yukarıda
bitmelidir. Radyatörün görünmesi istenmiyorsa perde rayı tavandan 30 cm içe
yerleştirilir. Bu durumda perde, uzun olarak hazırlanır (Perdenin 30 cm içeriden
takılma nedeni, perdenin radyatöre değerek kirlenmesini önlemektir.).
1.4.3. Bitmiş En
Perde takıldığı zaman kaplayacağı yüzeyi ifade eder en ölçüsü alınırken öncelikle
perde rayının, brizbiz çubuğunun veya halkalı korniş gibi gereçlerin pencereye yerleştirilmiş
olması gerekir.
Ø En ölçüsü, yerleştirilmiş olan bu kornişlerin uzunluğunca alınır.
Ø Düz storlarda, stor çubuğu pencerenin üzerine dıştan veya pencere çerçevesi
üzerine içten yerleştirilir.
Ø Perdeler açıldığında cam yüzeyinin tümünün açıkta kalması istenirse perde rayı
pencere genişliğinden 60 cm uzun olmalıdır. Kalın dokulu kumaşlar için bu
ölçüyü arttırabilir.
Ø Pencere ölçüsü alırken hazırlanması düşünülen perde modeline göre boy ve en
ölçüleri alınır
1.4.4. Perde Başlığı Ölçüsü Alma
Perde başlığı perdenin üst kenar dikişini, perde halkalarını, raylarını gizlemek, perdeyi
güzel göstermek, dekoru tamamlamak amacıyla kullanılır. Perde farbalası veya perde fırfırı
da denmektedir.
Perde başlığının boyunu belirlemek için en iyi yol, perde takıldıktan sonra perde
üzerinde ölçü almaktır. Genellikle bu ölçü, perde boyunun 1/6’sı veya 1/9’u arasındaki
uzunluk olarak belirlenir (15 cm ile 70 cm arasında değişir). En ölçüsü ise perdenin
kaplayacağı yüzey + yanlarda 10 cm dönüş payıdır. Perde başlığı için, kalıpla çalışmak
düzgün olması için kolaylık sağlar.
Şekil 1.13: Perde başlığı ölçüsü29
Resim 1.43: Perde başlığı
1.5. Perdelerin Temizlik ve Korunması
1.5.1. Perdelerin Temizliği
Perdelerinizi oluşturan tül ve kumaşların yıkanabilirlik özellikleri var ise çamaşır
makinelerinde standart 30° ve hassas yıkama ayarında temizlikleri yapılmalıdır.
Perdelerinizin kullanım ömrünü uzatabilmeniz için periyodik 30 günde bir üzerindeki
toz elektrikli süpürge ile alınmalıdır. Bu sayede perdelerinizi daha geniş aralıklarda yıkama
ihtiyacı duyar ve kullanım ömürlerini uzatmış olursunuz. Perdelerinizi sık yıkadığınızda
temizlenmesinin yanı sıra kumaş ve tülün deforme olmasına neden olur, kullanım ömürlerini
azaltırsınız.
Hiçbir kumaş ve tül ağartıcı özellik taşıyan temizleme maddeleri ile yıkanmamalıdır.
Sadece renkli kumaşlar için hazırlanmış temizleyiciler kullanın. Her kumaş ve tülün üzerinde
dış etkenlerden koruyucu ve renklendirici, apre dediğimiz kimyasal maddeler ile kaplıdır.
Ağartıcı içeren temizleme maddeleri apreyi sökücü özelliğe sahiptir. Perdeleri derin
temizlenmesine karşılık deforme ve renklerinin solmasına neden olur.
Perdeleriniz sadece kuru temizleme özelliğine sahip ise, perde konusunda uzman
temizleme firmalardan hizmet alın. Aksi takdirde hoş olmayan sürprizlerle
karşılaşabilirsiniz. Viskon, şönil, ipek ve tafta gibi kumaşlar sadece kuru temizleme
yapılabilirler.
Mutfakları modern ve havadar gösteren jaluziler 2–3 dk. banyoda musluğun altında
yıkanabilme özelliğine sahiptir
Kumaş stor perdeler silinerek temizlenir. Kumaş deforme olduğu takdirde mekanizma
sabit kalmak üzere, sadece kumaş değişimi yapmak mümkündür.30
Ütü gerektiren kumaşlar için, kumaşın nemli olarak ütüsünün yapılması daha kolay
olacaktır. En önemlisi, perdelerinizin çok kirlenmesini beklemeden yıkamalısınız.
1.5.2. Perdelerin Korunması
Perde ve mobilyalarda renk seçimi, odanın ışık oranına göre belirlenir. Odanın az ışık
alıyorsa açık renkler, aydınlık ise koyu ve canlı renkler tercih edilebilir. Özellikle az ışık alan
odalarda, duvar ve zemin rengi açık renklerde tercih edilmelidir. Bu sayede mekânın geniş
görünmesi sağlanır.
Perdelik kumaş ve tüllerinizin ömrünü uzatabilmek için kullanma talimatlarına özen
gösterilmeli. Perdelerimizi yaptırmış olduğumuz firmadan kullanmış olduğu kumaş ve
tüllerin temizlik ve bakım talimatlarını istemek doğru olacaktır.
Perdeler belli bir mekanizma ile çalışıyor ise (katlamalı perde, motorlu ve uzaktan
kumandalı perde, balon perde) temizlik dönemlerinde perdelerin hizmet aldığınız firma
tarafından sökülmesini ve takılmasını sağlamalıyız.
Perdelerimizin düşmanlarından biri ise direkt gelen güneş ışınlarıdır. Perdeleri güneş
ışınlarından koruyabilmek için arkalarında, stor veya benzeri, güneşlik görevini
üstlenebilecek ek perdeler kullanmalıdır..
Ø Büzgülü perdelerde kullanılan kumaşları araştırınız.
Ø Büzgülü perde dikiminde kullanılan araç gereçleri araştırınız.
Ø Basit büzgülü perde dikiminde kumaş hesabı nasıl yapılır, araştırınız.
Ø Basit büzgülü perde dikim tekniklerini araştırınız.
Ø Bilgilerinizi sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız
2. BASİT BÜZGÜLÜ PERDE DİKİMİ
2.1. Büzgülü Perde için Kullanılabilecek Kumaşlar
2.2. Basit Büzgülü Perde Üretimi için Ön Hazırlık
2.2.1. Araç Gereç Belirleme
Ø Model kitapları ve dergiler,
Ø Tahta veya çelik metre,
Ø Perdelik kumaşlar,
Ø Makas, toplu iğne, büzgü ekstraforu,
Ø Dikiş iplikleri, perde halkaları,
Ø Dikiş makinesi,
Ø Ütü36
2.2.2. Kumaş Hesabı ve Kesim
Perde üretiminde hazırlanacak olan perdenin model özelliğine göre kumaş hesabı
yapabilmek için kullanılacak olan kumaşın cinsi, kumaş en ölçüsü, perdenin kullanılacağı
alanın ölçüleri hakkında bilgi sahibi olmalıyız.
2.2.3. Kumaş Hesabı Yaparken Dikkat Edilecek Noktalar
Ø Yıkandığında çekebilecek, özellikle bitkisel dokuma kumaşlara çekme payı
eklenmelidir.
Ø Desenli kumaşlarda, deseni özelliğine göre modelde desen birleştirme varsa
fazla miktarda kumaş almak gerekir.
Ø Küçük desenli kumaşlarda, her bir boy perde için, 30 cm fazla kumaş gerekir.
Ø Büyük desenli kumaşlarda, her bir boy perde için desen büyüklüğü kadar fazla
kumaş gerekir (pano desenler, ekoseler vb.)
Ø Dokuma sırasında kenarı yapılmış veya deseni hazırlanırken boyu en olarak
düşünülmüş, eteği sulu kumaşlarda, hesaplama işi sadece pencere genişliği
dikkate alınarak yapılır.
Ø Kumaşın düzgün kesilmemiş olabileceği göz önünde tutularak, hesaplama eğri
payları dikkate alınarak yapılmalıdır.
Ø Uygulanacak modele göre büzgü ya da pili payı hesaplanmalıdır.
Ø Tül perdelerde, etek ucu belirlenen ölçü kadar katlanır ve kendi üstüne bir kat
daha katlanır, bu ölçü göz önünde bulundurulmalıdır. Çünkü tüllerde katlama
payının gölge yapmaması gerekir (6cm + 6cm veya 5cm + 5cm gibi).
Ø Yan kenar katlama payı 4cm + 4cm’dir. Kumaş özelliğine göre dikkat
edilmelidir.
2.2.4. Perde Kumaşını Kesme
Perde kumaşları desen, tüy yönü ve doku özelliğindeki farklılıklardan dolayı kesim
işlemi yapmadan önce konu ile ilgili aşağıdaki detaylar gözden geçirilmelidir.
Ø Düz kumaşlarda
· Kumaş kesim masası üzerine düzgün olarak yerleştirilir. Kenar eğrilikleri
varsa düzeltilir.
· Perde boy ölçüsü, kumaşın boyu üzerinde işaretlenir. İşaretlenen yerden
düz iplik takip edilerek kesilir (İplik çekilebiliyorsa iplik çekilir.).37
· Diğer parçaları kesmek için birinci parça, kumaş üzerine yerleştirilir.
Kumaş işaretlenir, her defasında düz ipliğine dikkat edilir.
· Dokuma sırasında kenarı yapılmış veya deseni hazırlanırken boyu en
olarak düşünülmüş, eteği sulu kumaşlarda, en ölçüsü kumaşın boyu
üzerinde işaretlenir (kumaşın boyu en olarak kullanılır.).
· Bazı ipekli veya saten dokunuşlu kumaşlar, yönleri değiştiğinde ışığı
farklı yansıtır. Bu kumaşlar kesilirken önce bir boy kumaş kesilir, ikinci
ve diğer parçalar kumaşın yönü dikkate alınarak kesilir.
· Kadife ve havlı kumaşlarda hav yönüne dikkat edilmelidir. Hav yönü
yukarı doğru ise, renk koyu ve güzel görünür fakat daha çok toz tutar.
· Ekose ve çizgili kumaşlarda, etek ucu katlandığında desen yarım
kalmaması için, boy ölçüsüne desen özelliğine göre gerekli miktar
eklenir.
· Önce bir boy perde kesilir, diğer parçalar üzerine yerleştirilerek ekose ve
çizgilerine dikkat edilerek kesilir.
Ø Emprime desenli kumaşlarda
· Emprime, desenli kumaşlarda, desen bölünmeden, etek ucu katlandıktan
sonra başlamalıdır. Öncelikle bir boy kesilir, diğer boylar desene göre
kesilir. Desenin başlama ve bitiş noktaları diğer perdelerde uyumlu
olmalıdır.
· Bir pencerede iki parça perde kullanılacaksa, perde kenarına gelen
desenler yarım kullanılmalı ve perdeler kapatıldığında, desen birbirini
tamamlamalıdır.
· Desen perdenin üstünde yarım kalabilir.
· Aynı odadaki bütün pencerelerde, desen aynı yerde bitmelidir.
· Eni dar olan kumaşlarda yapılacak olan eklemelerde, desen tam olarak
tutmalıdır. 38
2.3. Basit Büzgülü Perde Dikimi
Her mekâna uyum sağlayan, istenilen renkte, düz ya da desenli genellikle ince
kumaşların kullanıldığı 1’ene- 2’en ya da 1’ene-3 en ek pay verilerek bu fazlalıkların farklı
araç ve gereçler kullanılarak büzülmesi ile oluşturulan perdelere büzgülü perdeler denir.
Büzgülü perde gereçleri şunlardır:
Ø Büzgü ekstraforu
Ø Kordon,
Ø Ahşap veya metal çubuklar,
Resim 2.17:Metal çubuklar Resim 2.18: Ahşap çubuklar39
Ø Brizbiz çubuklar
Büzgülü perde dikiminde uygulama faaliyetinde verilmiş olan işlem basamakları
uygulanır. Dikim işlemi bittikten sonra kumaşın özelliğine uygun ısıda ütü yapılır. Perde
halkaları takılarak kullanılan büzgü gerecine ve tespit edilmiş olan ölçüye göre büzme işlemi
yapılır. Son kontrol yapıldıktan sonra pencereye takılır.40
UYGULAMA FAALİYETİ
Basit, uzun büzgülü perde çalışması yapınız.
İşlem Basamakları Öneriler
Ø Basit büzgülü perde dikimi için
uygun çalışma ortamı
hazırlayınız.
Ø Düzgün ve geniş bir masa hazırlayınız.
Ø Model belirleyiniz.
UYGULAMA FAALİYETİ41
Ø Pencere ölçünüzü alınız.
Ø Ölçü almak için gerekli araçlarınızı
hazırlayınız.
Ø Belirlenen model özelliğine göre ölçü alınız
(Düz, uzun tül perde çalışması yapacaksınız.).
Ø Ölçülerinizi kontrol ediniz.
Ø Perde kumaşınızı seçiniz.
Ø Model ve pencere ölçünüze göre
kumaş hesabınızı yapınız.
Ø Büzgü veya pili ve kıvırma
paylarını ekleyiniz. Büzgü
ekstraforunun özelliğine göre
100/100, 100/200, 100/300 gibi
büzgü payı veriniz.42
Ø Masaya kumaşınızı yerleştiriniz.
Ø Ölçülerinize uygun çiziniz.
Ø İplik çektiğiniz yerden ya da düz
iplik takip ederek kesiniz.
Ø Eğrilikler var ise düzeltiniz.
Ø İplik çekilebiliyorsa iplik çekiniz.
Ø Perdelik kumaşınızı kesiniz.
Ø Kumaş ve desen özelliğine dikkat ediniz.
Ø İkinci boyu, kesilen parçanın
üzerine yerleştirerek kesiniz.
Ø Doku ve desen özelliğine dikkat ederek bu
şekilde çalışma size kolaylık sağlayacaktır.
Ø Perdeyi dikime hazırlayınız.
Ø Etek ucunu katlayınız.
Ø (6cm+6cm) Dikiş payı gölge
yapmaması için iki defa
katlayınız.
Ø Kumaş kaymaması için iğneleyiniz.
Ø İki yan dikişi de aynı şekilde
gölge yapmaması için 4cm+4 cm
katlayınız.
Ø Perde dikiminde ilk işlemin etek
ucu dikişi olduğuna dikkat
ediniz.43
Ø Yan dikişlerini dikiniz.
Ø Üst kenarı 5cm+ 5cm katlayarak dikiniz.
Ø Büzgü ekstraforunu hazırlayınız.
Ø Büzgü ekstraforunu, perde genişliğinden 2 cm
daha uzun kesiniz.
Ø Büzgü ekstraforunu dikiniz.
Ø Üstten 2 cm pay bırakarak yerleştiriniz.
Ø Önce üst kısmı, sonra alt kısmı
seyrek ayarda makinede dikiniz.
Dikişe 2 mm içeriden ekstraforu
temizleyerek başlatınız.44
Ø Perde halkalarını takınız.
Ø Perde halkalarını büzgünüze uygun sıklıkta
takınız.
Ø Ütüleme işlemini yapınız.
Ø Kumaş özelliğine göre ayarlanmış ısı ile
ütüleyiniz.
Ø Büzgü ekstraforunu büzünüz.
Ø Büzgü ekstraforunu büzerek perdenin
büzgüsünü ayarlayınız.
Ø Kalite kontrol yapınız.
Ø Perdenizin modelinize ve ölçülerinin
uygunluğunu kontrol ediniz.
Ø Perdenizi pencereye takınız.
Ø Perdenizin halkalarını kullanarak kornişe
megep.meb
