DENİZ GÖKÇE
deniz.gokce@aksam.com.tr
Sanayi üretimi mayıs ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1.5 oranında artarken, imalat sanayiinde bu oran sadece binde 6 düzeyinde gerçekleşti. Bu oranlar son yedi ayda gerçekleşen en düşük sanayii büyüme oranları. Bu da sanayi üretiminde temponun ciddi bir şekilde yavaşladığına işaret ediyor. Kuşkusuz bir aylık dalgalanmalar genel trend göstergesi olamaz. Ancak TÜİK tarafından mevsimsel dalgalanmalara ve tatil günlerine göre düzeltilmiş sanayi üretim endeksi de sanayi üretimindeki tempo kaybına işaret ediyor.
Yıllık küçülmeye işaret ediyor
Düzeltilmiş sanayi üretim endeksi mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 1 oranında azalmış. Bu azalmayla birlikte sanayi üretimi ocak ayındaki seviyesinin yüzde 0.8 altında. Bu da yıllık bazda yüzde 2.2’lik bir küçülme temposuna işaret ediyor. Bu tempo kaybı uzun süredir kapasite kullanım oranı verilerinde kendini belli ediyordu. Yazının sonundaki grafik mayıs sanayi üretimi ve haziran imalat sanayii kapasite kullanım oranlarında izlenen seyri birlikte gösteriyor.
Grafikte son aylara dikkat edilirse, 2014’ün başından bu yana kapasite kullanımında dalgalı ama aşağı yönlü bir trend, buna karşılık sanayi üretiminde dalgalı ama yukarı yönlü bir trend var. Kapasite kullanımında haziran ayında ufak bir artış söz konusu, ancak mayıs ayındaki düşüş, sanayi üretimindeki düşüşle paralel bir görünüm arz ediyor.
Mayıs ayına ilişkin açıklanan sanayi üretimi verileri aslında bizim için sürpriz olmadı. Daha önce 26 Haziran günü bu köşede kapasite kullanımıyla ilgili yazdığımız yazıda kapasite kullanım oranı verilerine bakarak şu tahminde bulunmuştuk:
“Kapasite kullanım oranındaki düşüş trendi nedeniyle, sanayi üretiminin gidişatının mayıs ve haziran aylarında negatife dönebileceği, mayıs ayında sanayi üretimindeki değişimin eksi yüzde 1 ila artı yüzde 1 arasında olacağını, haziran ayında ise eksi yüzde 2 ila eksi 3 arasında olacağını görüyoruz.”
Sanayi üretim endeksinin detaylarında dayanıklı tüketim malı üretiminin mayıs ayında yıllık bazda yüzde 2.1 oranında azaldığını, buna karşılık ara malı imalatında yüzde 3.2 oranında artış olduğunu görüyoruz. Enerji üretimi de yüzde 2.1 oranında artmış. Mevsimsel düzeltilmiş verilerde de dayanıklı tüketim mallarında yüzde 0.4 oranında düşüş var.
İç talepteki zayıf seyir etkiledi
İmalat sanayiinin alt kalemlerinde ise deri, tekstil, petrol, gıda ürünleri gibi iç taleple yakından ilişkili olan sektörlerde daralma, daha çok ihracata yönelik metal, makine ve elektronik teçhizat gibi sektörlerde üretim artışı görülmüş. Bu durum da beklentilere paralel. Sanayi üretimi bu yılın başından beri büyük oranda dış talep odaklı olarak belirleniyor. İç talepte zayıf seyir, sanayi üretimini de etkilemeye başlıyor. Bu nedenle, sanayi üretiminde bir kaç ay negatif oranlar görebiliriz.
.jpg)
