SULU BOYA TEKNİĞİ
İLLÜSTRASYON
1.1. İllüstrasyon Tanımı ve Türleri
Grafik sanatının bir alanı olan illüstrasyon; yüzeylerin resimlenmesi, sözel unsurların çeşitli çizim ve boyama tekniklerini kullanarak görsel hale getirilmesidir. İllüstrasyon bir durumu dramatik veya eğlenceli bir şekilde anlatır. İllüstrasyonun en belirgin özelliği; bir öyküyü, olayı, temayı çizgilerle fantezi bir anlatımla daha ilgi çekici hale getirmesidir. Resim kalemleri, renkli kuru boyalar, mürekkep, keçeli kalemler, sulu boya, ekolin (anilin), guaj, akrilik, airbrush ve karışık teknik illüstrasyonda kullanılan tekniklerdir. Kullanım alanlarına göre üç grupta toplanabilir:
Reklam illüstrasyonları; bir ürün ya da bir hizmeti tanıtmak amacıyla yapılan çalışmalardır. Afiş, ilan, ambalaj, takvim, broşür tasarımları reklam illüstrasyon çalışmalarındandır.
Yayın illüstrasyonları; kitap, gazete, dergi, ansiklopedi vb. basılı yayınlarda sözel unsurları görsel bir dille anlatmak yayın illüstrasyonları alanını kapsamaktadır.
Bilimsel ve teknik illüstrasyonlar; Tıp, zooloji, botanik, jeoloji, mekanik vb. gibi uzmanlık alanlarında öğretici, tanımlayıcı, vurgulayıcı amaçlarla bir konuyu veya konunun detayını ön plana çıkarabilecek şekilde resimlemek bu alanı kapsamaktadır.
Sulu boya, içeriğinde renk pigmentleri ve zamk (arapzamkı) olan ve adından anlaşıldığı gibi su esaslı boyadır. Saydam veya örtücü olarak kullanılabilir. Sulu boya tekniğinin en belirgin özelliği renklerin saydam ve canlı kullanılmasıdır. Sulu boya tekniğinde resim yapmak için çok fazla malzemeye ihtiyaç olmamasına karşın malzemelerin tekniğin özelliklerini ortaya çıkaracak kalitede olması önemlidir. Piyasada sulu boyalar tüpte ve kavanozda, sıvı ve küçük tabletler halinde katı olarak bulunmaktadır.
Sulu Boyanın Tarihçesi
Bilinen en eski boyama tekniklerinden biri olan sulu boya kullanımı Eski Mısırlılara kadar dayanır. O dönemde kullanılan boyalar su ile inceltilmiştir. Ortaçağ döneminde dinsel konulu resimlerde ve el yazmalarında sulu boya tekniği kullanılmıştır. Avrupa’da XV. yüzyılda Dürer, Brugel gibi saray ressamları bu teknikten yararlanmışlardır.
İngiltere’de Victorian döneminde büyük rağbet görmüş John Everett Millais gibi sanatçılar yağlı boya çalışmalarının sulu boyalarını yapmışlar ve halk tarafından büyük rağbet görmüştür. Van Dyck, Gainsborougn, Constable gibi sanatçılar yağlı boya çalışmalarının ön eskiz çalışmalarını sulu boya ile yapmışlardır.
.JPG)
Fransa’da izlenimciler- geçici anı yakalamak için elverişli olduğundan- Gericault, Delacroiz, Decamp gibi sanatçılar sulu boya tekniğinden yararlanmışlardır.
Daha sonraları Cezanne, Seurat, Signac gibi izlenimciler bu teknikle çalışmışlardır.
Soyut ressamlardan Kandınsky ve Klee sulu boyanın rastlantısal leke oluşturma özelliğinden yararlanmışlardır.
Osmanlı döneminde kitap resimlemede bu teknikten yararlanmışlardır. Tanzimat dönemi sanatçılarından Hüseyin Zekai Paşa, Osman Hamdi Bey, Hoca Ali rıza ve Malik Aksel. sulu boya tekniğinde eserler vermişlerdir.
.JPG)
Sulu Boya Tekniğinde Kullanılan Araç ve Gereçler
* Kâğıtlar: Sulu boya kâğıtları hassas yüzeylere sahip olduklarından dikkatlice korunmalıdır. Tozlu ortamlar kâğıdın rengini bozabilir veya terlemiş elle dokunmak o bölgeye boya sürüldüğü zaman kâğıdın boyayı emmemesine yol açar. Bu nedenle kâğıtların kapalı bir alanda veya dosya içinde rutubet almayan
yerlerde saklanması uygun olur. Kağıdın kalınlığı, kâğıdın yüzeyi kadar önemlidir. İnce kâğıtlar suyu emdiğinde çabuk kırışır.
İnce kâğıtların kırışmasını önlemek için germe işlemi uygulanabilir. Kâğıt önce su dolu bir küvetin içinde ıslatılır, ıslanan kâğıt suyu süzüldükten sonra çizim tahtasının üzerine yerleştirilip kenarlarından bantlarla tutturularak kurumaya bırakılır. Başka bir yöntem ise kâğıt resim altlığına sabitlendikten sonra bir sünger yardımıyla nemlendirilir ve kuruması beklendikten sonra çalışmaya hazır hale gelir.
Sıcak preslenmiş kâğıtlar: Yüzeyi pürüzsüz, üzerinde doku olmayan kâğıtlardır. Daha çok sulu boya, mürekkep ve kalemlerle birlikte çalışmaya uygundur.
* Soğuk preslenmiş kâğıtlar: Yüzeyi pürüzlü, üzerinde dokusu olan kâğıtlardır. Sulu boyaya yeni başlayanlar için uygundur. Üzerinde çok amaçlı çalışma yapıldığı için sulu boya ustaları tarafından da çok tercih edilir. Sulu boyanın renkleri, kâğıdın dokusu üzerinde yumuşak bir dağılım oluşturur, fırça izleri çok belirgin olarak görülmez. Geniş homojen alanlar oluşturmak için uygun çalışma olanağı sağlar.
*Kalın ve dokusu belirgin kâğıtlar: Yüzeyi çok dokulu, kalın kâğıtlardır. Sulu boya çalışmalarında güçlü ve etkili fırça darbeleri oluşturmak için uygundur. Boya, kâğıda fırça darbesiyle çekilir, bu durum kâğıdın üzerinde beyaz boşluklar bırakarak dokusallık oluşturur. Diğer kâğıtlara göre daha pahalıdır.
* Fırçalar: Sulu boya çalışmalarında kullanılan fırçalar genelde samur fırçalardır. Kaliteli fırçalar suya batırıldığında suyu emerek uçları sivrileşir. Kâğıdın dokusuna zarar vermez. Çalışılacak konuya göre tek tip yerine farklı kalınlıkta ve şekilde fırçalar kullanmak doğru olur. Bunun yanı sıra tek tip fırçayla daçalışma yapılabilir.
* İnce uçlu fırçalar: Islandığı zaman uçları sivrileşen fırçalardır. Detaylar oluşturmaya uygundur.
*Yassı uçlu fırçalar: Islandıklarında uçları daralan karemsi şeklindeki fırçalardır. Geniş alanları, eğri hatlardan oluşan biçimleri boyamak ve keskin düz hatlar oluşturmak için uygundur.
* Yuvarlak fırçalar: Geniş alanları boyamak için uygundur.
Fırçaların korunması: Sulu boya fırçaları hassastır. Fırçanızı ilk aldığınızda ucu zarar görmemesi için tutkallı ve şeffaf kılıf içindedir. Kullanmadan önce fırçayı suyla ıslatıp yumuşatmak gerekir. Çalışmadan
sonra fırçayı temizlemek için musluk altında veya istenirse sabunlu suda yıkayıp duruladıktan sonra fazla suyu akıtılmalıdır. Şeffaf kılıf içine konmadan önce fırçanın kurumuş olmasından emin olmak gerekir.
Palet: Sulu boya; seramik, plastik veya cam paletler içinde hazırlanır.
Islak kâğıt üzerine çalışma: Bu tarz çalışmalarda çalışılacak alan fırça veya sünger ile önceden ıslatılır. Kâğıdı ıslatırken net ışık alan yerler ıslatılmaz buralarda kâğıdın kendi beyazlığından faydalanılır. Piyasada beyaz alanların boya almaması için maskeleme sıvıları satılmaktadır. Maskeleme sıvıları fırça
ile istenilen bölgelere sürülür, çalışma bitince kâğıt üzerinden kolayca temizlenir. Renklerin arasında keskin sınırlama olmadan birbirine karıştığı, özgün ve rahat çalışma yöntemidir. Bu yöntemde renklerin yumuşak geçişler sağladığı, belli belirsiz gölgeler oluştuğu görülür. Bir rengin kâğıtta nereye kadar dağılacağı çalışmayı yapan kişinin hakimiyeti ile sağlanır. Eğer iki rengin birbirine karışması istenmiyorsa önceki sürülen boyanın kurumasını beklemek gerekir. Islak kâğıt üzerine çalışma yönteminde genelde geniş alanları boyarken homojen bir renk dağılımı oluşturmada yararlı olur.
Kuru kâğıt üzerine çalışma: Bu tarz çalışmalarda kâğıt ıslatılmaz, sadece fırça sulu boyaya batırılır kâğıt üzerine sürülür. Bu yöntemde boya kâğıtta istenmeyen kısımlara yayılmaz. Bu yöntemle ayrıntılı çalışmalar yapılır, renkler arasında kesin sınırlamalar sağlanmış olur.
Kuru ve ıslak yöntemleri birlikte kullanarak çalışma: Resim yaparken sadece ıslak veya sadece kuru zeminde çalışmak zordur. Islak zeminle renklerin birbirine kaynaşması, kuru zemin üzerinde fırça ile daha net ve ayrıntılı çalışmalar yapmak resme zenginlik katacaktır. Her ikisinin sağladığı etkiden dolayı genelde birlikte kullanılır. Tek sorun her iki çalışma yönteminde de boyanın kuruma zamanlarının farklılıklarına dikkat etmek gerekir. Aşağıdaki çalışmada gökyüzü ve dağlar önce kâğıt nemlendirilip boyanarak homojen bir dağılım sağlanmıştır. Daha sonraki aşamalarda kâğıdın kuruması beklenmiş ve
dağların detayları boyanmıştır. Böylelikle boyanın zemin üzerinde dağılımı yani
önceden sürülen renkle karışması önlenmiştir.
Tek renk ile çalışma (Lavi tekniği): Lavi, resmi sulandırılmış tek rengin tonlarıyla boyamadır. Sulu boya tekniğinde çalışmaya başlarken lavi tekniği ile çalışmak faydalı olacaktır. Lavi tekniği ile yapılan çalışmalarda koyudan açığa veya açıktan koyuya boyama yöntemleri uygulanabilir. Koyudan açığa
yönteminde tek renk boya (genelde koyu bir renk tercih edilir) palette fazla sulandırmadan hazırlanır. Gölgeli kısımlardan boyamaya başlanır ve açık bölgelere doğru fırça sulandırılarak boya yayılır.
Bir rengin geçişi sağlanmış olur ve boya sulandıkça rengin açıldığı ve saydamlaştığı görülür. Çalışmada kullanılacak renkler bir deneme kâğıdı üzerine fırçayla sürülerek doğru renkleri kullanacağımızdan emin olmakta fayda vardır.
Koyudan açığa doğru boyamada yapılan yanlışlıkları düzeltmek zor olduğu için açıktan koyuya doğru boyama tercih edilir.
*Ekolin (Anilin) boya ile çalışma: Sıvı şeklinde yüksek yoğunlukta sulu boyalardır. Su ile karıştırılarak renklerin tonları ayarlanır. Sulu boya tekniğinde olduğu gibi aynı yöntemle çalışılır.
.JPG)
Ekolin boyalar piyasada cam şişeler içinde satılmaktadır.
Kuru sulu kalemlerle sulu boya etkisi veren çalışmalar yapma: Suda çözünen kalemler renkli veya grafit kalemlerdir.
Grafit kalemler, suyla temas etmediğinde kurşun kalem etkisi verir. Eğer çalışma sadece siyah beyaz olarak çalışılacaksa grafit kalemler kullanılır. Önce model kâğıda fazla bastırmadan grafit kalemle çizilir. Daha sonra aynen desen tekniğindeki gibi hacmlendirme yöntemi uygulanır, sonra sulu boya fırçası sulandırılarak çizgilerin üzerinden geçilerek çizgiler çözünerek sulu boya etkisi verecek hale dönüştürülür. Daha sonra istenirse kâğıt kuruduktan sonra kalemle üzerinden çizgisel gölgeleme yapılabilir. Aşağıdaki birinci çalışmada kalemin ucu ıslatılarak diğerinde ise kalem ucu kuru olarak gölgeleme yapılmıştır.
Aynı çalışma farklı renkte kalemlerle de uygulanır. Modelin renkleri aynen kuru boyama yöntemine uygun olarak hacim verilerek uygulanır. Daha sonra sulu boya etsinde olması istenilen bölgeler fırça ile sulandırılarak sulu boya etkisi verilir.
Kuru- sulu kalemler sulu boya ile birlikte kullanılabilir. Çalışma sulu boya ile renklendirildikten sonra kuru sulu kalemlerle sulu boyada kullanılan alanın aynı renginde çalışmanın üzerine çizgisel gölgelendirmeler yapılır.
Daha sonra koyu alanlar oluşturmak için çizgiler, istenilen bölgelerde sulandırılarak kontrastlık ön plana çıkartılabilir
Sulu Boya Tekniğinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Çalışmaya başlamadan önce sulu boya kâğıdı resim altlığı üzerine bant veya raptiyeler ile sabitlenir. Eğer sadece sulu zemin üzerine çalışılacaksa bir fırça veya sünger yardımıyla kâğıdın nemlendirilmesi sağlanır. Konu resim kâğıdına ana hatları ile çizilir. Çizerken kalemi bastırmamalı ve zorunlu olmadıkça silgi kullanılmamadır. Koyu renkteki kurşun kalem izleri şeffaf olan sulu boyanın altından gözükebilir. Ayrıca silgi ile yıpranan yerleren sürülen renkler parlaklığını kaybeder ve kirlenir. Çalışma sırasında renkleri üst üste sürmekten kaçınmalı, kâğıdın yıpranmaması için fırçayla boyalı alan üzerinde sürekli düzeltme amaçlı çalışılmalıdır. Yanlış sürülen renkleri düzeltmek için önce o kısmı temiz su ile ıslatıp, sonra sünger ya da kuru bir fırça ile silinmelidir. Resimde genelde geniş alanlar önce boyanır, daha sonra ayrıntıların boyanmasına geçilir. Açıktan koyuya doğru boyama yöntemi tercih edilmelidir. Koyudan açığa doğru bir yöntem izlemek, hatalar yapıldığında düzeltme şansını ortadan kaldırır. Çünkü açık alanı koyulaştırmak, koyu alanı açmaktan kolaydır. Resim yapılan konu ne olursa olsun gölgeli kısımları boyarken siyahtan yararlanmayı düşünmeyip amaca uygun sıcak soğuk renklerin yardımı ile çalışmalıdır. Kâğıt üzerinde çok sulandırılmış boya kâğıt havlu ile fazla bastırmadan alınabilir.
tekstilvekonfeksiyon.com
