TEKSTİL ENDÜSTRİSİ YÜNLÜ KUMAŞ SON İŞLEMLERİNDE
GERİ KAZANIM VE YENİDEN KULLANIM
Özet: Tekstil endüstrisi ülkemizdeki endüstri dallarının en önemlilerinden biri olduğundan, bu endüstride üretim ve atıksu karakterizasyonu arasındaki ilişkileri doğru kurabilmek, tesis içi kontrol uygulamalarını sağlıklı belirleyebilmek çevre kirlenmesi kontrolüne önemli katkılar sağlayacaktır. Tekstil endüstrisi kullanılan hammadde ve kimyasal maddelerin, gerçekleştrilen işlemlerin, her işlem için uygulanan teknolojilerin çeşitliliği nedeniyle son derece değişken yapıya sahip bir endüstridir. Tekstil endüstrisinde tesis içi kontrol yöntemleri uygulanarak su kullanımı ve atıksu oluşumu, hammadde ve enerji sarfiyatı ve hatta bazı durumlarda deşarj edilen kirletici miktarlarında kayda değer oranlarda azalmalar sağlanmaktadır. Tesis içi kontrol yöntemleri, suyun tekrar kullanımı, su kullanımının azaltılması, kullanılan kimyasallarda değişiklik ve madde geri kazanımı olarak dört ana grupta toplanabilir. Tekstil endüstrisinde tesis içi kontrol yöntemlerinden gereksiz su kullanımlarının kısıtlanması ile su tüketiminde %10-30 arasında azalma sağlanabilmektedir. Öte yandan tüm endüstriyel faaliyetler için olduğu gibi tekstil endüstrisinde de kullanılacak su yüksek maliyetlerde elde edildiğinden atıksu geri kazanım ve tekrar kullanımı önem kazanmaktadır. Bu çerçevede bu çalışma, seçilen bir yün son işlemler endüstrisinde atıksu oluşumu, atıksu karakterizasyonu,kirlenme profili, gereksiz su tüketen noktaların belirlenmesi, geri kazanım gerçekleştirilecek atıksu akımlarının tanımlanması, atıksu yeniden kullanımı için gerekli arıtma düzeyinin saptanması, su tüketiminin kısıtlanması ve atıksu geri kazanımından meydana gelen tesis içi kontrol uygulamalarının oluşacak atıksuların biyolojik ayrışma düzeyleri üzerindeki etkisinin belirlenmesini içeren bir incelemeyi kapsamaktadır. Geri kazanılabilir atıksu akımları üzerinde yürütülen kimyasal arıtılabilirlik çalışmalarının yanısıra, atıksuyun KOİ bileşenlerini kapsayan biyolojik arıtılabilirlik deneyleri de gerçekleştirilmiştir. Yürütülen çalışmanın sonuçlarına göre tesis içi kontrol ile su tüketiminde %34 oranında bir azalma sağlanabileceği ve oluşan atıksuların %23'ü geri kazanılıp uygun bir arıtımdan geçirildikten sonra tekrar kullanılabileceği belirlenmiştir. Tesis içi kontrol uygulamalarının meydana gelecek atıksudaki KOİ bileşenlerinin oranları üzerinde bir etkisinin olmadığı gözlenmiş, ancak tesis içi kontrol sonucu beklendiği gibi daha kuvvetli bir atıksu elde edildiğinden inert KOİ konsantrasyonunda %100ün üzerinde bir artış saptanmıştır.
Makalenin Adı: Tekstil endüstrisi yünlü kumaş son işlemlerinde geri kazanım ve yeniden kullanım
Kaynak: TÜBİTAK YDABÇAG Proje No. ;199Y114, 2002: 1-61
Yazar Adı: BABUNA, Fatoş, Germirli; DULKADİROĞLU, Hakan; DOĞRUEL, Serdar; EREMEKTAR, Gülen; ORHAN, Derin; ÜNER, Hijlal; GÜL, Özlem, Karahan
