İPLİKLERDE NUMARALANDIRMA
İpliklerin incelik ve kalınlıkları numaraları ile belirtilir. Numaralandırma iki şekilde yapılır:
1-) Uzunluk Numaralandırması: Belirli bir ağırlığa düşen uzunluk miktarı ile numaralandırma.
2-) Ağırlık Numaralandırması: Belirli bir uzunluğa düşen ağırlık miktarı ile numaralandırmadır.
Uzunluk Numara Sistemleri
- Metrik Numara (Nm),
- İngiliz Pamuk İpliği (Ne),
- Fransız Numaralandırma Sistemi (Nf)
- İngiliz Keten İpliği (Ne L),
- İngiliz Kamgarn İpliği (Ne K),
- İngiliz Straygarn İpliği (Ne W),
Ağırlık Numara Sistemleri
- Uluslararası ağırlık (Tex, Dtex),
- Denye (den, Td),
Burada da görüldüğü gibi numaralandırmada birçok farklı sistem kullanılmaktadır. Bu sistemlerden en fazla kullanılanlara burada yer verilmiştir.
Metrik Numara Sistemi (Nm):
Bu sistem yün ve yün tipi liflerden üretilen ipliklerin numaralandırılmasında kullanıldığı gibi, işlem kolaylığı nedeniyle tüm ipliklerin dönüşüm formüllerine de yardımcı bir numaralandırmadır. Bir gram ağırlığındaki ipliğin kaç metre olduğunun ifadesidir. Örneğin; toplam ağırlığı 1 gram olan iplik 30 metre geliyor ise bunun numarası Nm 30 olarak ifade edilir. Örnekler:
- Nm 20: 1 gramı 20 m olan iplik,
- Nm 100: 1 gramı 100 m olan iplik,
Örnek: 1000 gr iplik 25.000 m gelmektedir. Nm = ?
Denklem kurulursa:
1000 gr » 25.000 m. ise
1 gr » X olur
X= 25.000/1000 = 25 olduğundan, bu ipliğin inceliği Nm 25 olarak belirtilmelidir.
İngiliz Pamuk İpliği Sistemi:
Pamuk ipliklerinin numaralandırılmasında kullanılır. 1 libre iplikteki 840 yardaların sayısıdır. Diğer İngiliz sistemlerinde bu uzunluk değişiklik gösterir. Örneğin; İngiliz keten, kenevirde kabul edilen uzunluk 300 Yarda iken, Kamgarnda 560 yardadır.
1 libre=453.6 gr,
1 yarda=91.4 cm (0.914 m),
840 yarda=768 m,
Örneğin; 453.6 gr ağırlığındaki iplik 15.360 m (20x768 m) geliyorsa bunun inceliği Ne 20' dir.
Fransız Numaralandırma Sistemi: 0,5 gram ağırlığındaki tekstil malzemesinin metre cinsinden uzunluk değeri olarak tanımlanır. İndirekt numaralandırma sistemidir. Bu sistemde SI (Sistem internasyonal) birim sistemi kullanılır. Nf=Uzunluk/Ağırlık.
İngiliz Keten İpliği Numaralandırma Sistemi (NeL): 1 Libre (Pound) ağırlığındaki tekstil malzemesinin Hank cinsinden uzunluk değeri olarak tanımlanır. İndirekt numaralandırma sistemidir. NeL=Uzunluk/Ağırlık=Hank/Libre (1 Hank (hk) = Keten ipliğinde 300 yarda=274,2 m)
İngiliz Kamgarn İpliği Numaralandırma Sistemi (NeK): 1 Libre (Pound) ağırlığındaki tekstil malzemesinin Hank cinsinden uzunluk değeri olarak tanımlanır. İndirekt numaralandırma sistemidir. NeK=Uzunluk/Ağırlık=Hank / Libre (1 Hank (hk)=Kamgarn ipliğinde 560 yarda=512 m)
İngiliz Strayhgarn İpliği Numaralandırma Sistemi (NeW): 1 Libre (Pound) ağırlığındaki tekstil malzemesinin Hank cinsinden uzunluk değeri olarak tanımlanır. İndirekt numaralandırma sistemidir. NeW=Uzunluk/Ağırlık=Hank / Libre (1 Hank (hk)=Strayhgarn ipliğinde 256 yarda=234 m)
Uluslararası Ağırlık Sistemi (Tex):
Uluslararası sistemdir. Her türlü iplik için kullanılabilir. Türkiye'deki işletmelerde kullanımı şu anda yaygın değildir. 1000 metre ipliğin kaç gram geldiğinin ifadesidir.
Tex Numaralandırma Sistemi: 1000 metre uzunluğundaki tekstil malzemesinin gram cinsinden ağırlık değeri olarak tanımlanır. Direkt numaralandırma sistemidir. Bu sistemde SI (Sistem internasyonal) birim sistemi kullanılır. Ağırlık gram, uzunluk ise metre cinsinden ifade edilir. Tex=Ağırlık*1000 Uzunluk
Decitex (Dtex) Numaralandırma Sistemi: 10.000 m uzunluğundaki tekstil malzemesinin gram cinsinden ağırlık değeri olarak tanımlanır. Direkt numaralandırma sistemidir. Bu sistemde SI (Sistem internasyonal) birim sistemi kullanılır. Ağırlık gram, uzunluk ise metre cinsinden ifade edilir. Dtex=Ağırlık*10.000 Uzunluk
Örnekler:
1000 m iplik »» 50 gr ise »» 50 Tex olur,
2000 m iplik »» 200 gr ise »» 100 Tex olur,
Tex'in 1000 katı olan kilotex ve onda biri olan desitex bazı alanlarda kullanılmaktadır. Özellikle Kilotex (ktex) iplikhanelerde ara ürün olan bantlarda kullanılmaktadır.
1 ktex=1000 Tex=10.000 dtex=1.000.000 mtex,
1 Tex=10 dtex=1.000 mtex,
1 dtex=100 mtex,
Denye Numaralandırma Sistemi (den)
Filament ipliklerin ve liflerin numaralandırılmasında kullanılır. 9000 metre iplikteki gramların sayısını belirtir. Yani 9000 m uzunluğundaki tekstil malzemesinin gram cinsinden ağırlık değeri olarak tanımlanır. Direkt numaralandırma sistemidir. Bu sistemde SI (Sistem internasyonal) birim sistemi kullanılır. Ağırlık gram, uzunluk ise metre cinsinden ifade edilir. Denye=Ağırlık*9000 Uzunluk.
Örnekler:
9000 m. iplik »» 200 gr ise 200 denye olur,
9000 m. iplik »» 150 gr ise 150 denye olur.
(Tekstil'de iplik numaraları dönüştürme formülleri)
Nm=Ne x 1.69,
Ne=Nm x 0.59,
Nm=1/Ktex,
Tex=1000/Nm,
Nm=1000/Tex.
Tekstilde kullanılan uzunluk ve ağırlık birimleri nasıl çevirilir: 1 libre = 453,59237 gram. 1 hank = 840 yard = 768 metre.
Diğer yaygın ölçü birimlerini ve büyüklüklerini de yazarsak.
1 inch = 2,54 cm,
1 yarda = 91,44 cm,
1 ons = 28,3495231 gram,
1 yard = 36 inch,
1 libre = 16 ons,
1 libre = 453,59237 gr,
1 kg = 2,204 libredir.
tekstilsayfasi.blogspot.com
