Türkiye Tekstil Sanayii işverenleri Sendikası ve Türk Tekstil Vakfı, düzenlediği İnovasyon Yarışması' ile önemli bir etkinliğe imza attı. Yarışma kapsamında dereceye giren projeler, çeşitli para ödülleri ile desteklendi. Sendikamız ayrıca finale kalan ilk 21 projeyi ise 11-13 Haziran 2013 tarihleri arasında Messe Frankfurt'ta gerçekleşecek olan TECHTEXTIL Fuarı'na taşıyacak.
Yarışmaya 12 farklı üniversiteden toplam 55 özgün proje katıldı. Yarışma finalistleri ulusal ve uluslararası akademisyenler, sanayiciler, bakanlık yetkilileri ve Ar-Ge merkezi müdürlerinden oluşan iki ayrı kurul tarafından yapılan değerlendirme sonucunda belirlendi. Değerlendirmeler sırasında genel olarak sanayide uygulanabilecek, inovatif değer taşıyan projelerin seçilmesi üzerinde duruldu.
Projeler iki aşamalı değerlendirmeye alındı.
Ön değerlendirme: North Carolina State University, College of Textiles tarafından yapılan ön değerlendirmede İnovasyon yarışmasına katılan tüm projeler genel, orijinallik, rekabetçilik ve pazarlanabilirlik, ulusal ekonomiye veya teknolojiye katkısı kriterleri doğrultusunda teker teker puanlandı, 60 ve üzerinde puan alan 21 proje bir sonraki aşamaya geçmeye hak kazandı.
Nihai değerlendirme: Nihai değerlendirme sanayiciler, akademisyenler, bakanlık yetkilileri ve Ar-Ge merkezi müdürlerinden oluşan 11 kişilik bir kurul tarafından 28 Mayıs 2012 tarihinde sendikamız merkez ofisinde yapıldı ve finalistler belirlendi. İnovasyon Yarışması Değerlendirme Kurulu üyeleri arasında Sendikamız Yönetim Kurulu Üyesi Bülent Aydın ve Türk Tekstil Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Lütfi Paker de yer aldı.
İnovasyon Yarışması Değerlendirme Kurulu Üyeleri
• TTV Yönetim Kurulu Üyesi Lütfi Paker (Yeni Tekstil).
• Sendikamız Yönetim Kurulu Üyesi Bülent Aydın (Maydın Çorapları).
• Kasar ve Dual Fabrika Müdürü Mehmet Ali İnce.
• Topkapı İplik Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Akıncı.
• İstanbul Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Bülent Özipek.
• Sabancı Üniversitesi Prof. Dr. Yusuf Menceloğlu.
• TTGV(Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı) İstanbul Temsilcisi Haluk Zon-tul.
• Yünsa Ar-Ge Merkezi Müdürü Orhun Ek.
• Bossa Ar-Ge Merkezi Müdürü Dr. Sedef Uncu Akı.
• Söktaş Ar-Ge Merkezi Müdürü Zehra Kocatürk.
• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ar-Ge Destekleri Daire Başkanlığı Mühendis Selvi Akdeniz.
Değerlendirmeler boyunca katılımcıların kimliklerinin gizli tutulduğu yarışma sonunda birinciye 20.000 TL, ikinciye 15.000 TL, üçüncüye 10.000 TL verilirken bir yarışmacı da 5.000 TL'lik mansiyon ödülüne layık görüldü. Ayrıca nihai değerlendirmeye kalan 21 proje sahibinin ve ekibinin Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası tarafından 11-13 Haziran 2013 tarihleri arasında Messe Frankfurt'ta gerçekleşecek olan TECHTEXTIL Fuarı'na katılımının sağlanması da karara bağlandı.
ÖDÜL ALAN PROJELER
1. Prototip Floklama Makinesi Tasarımı, İmalatı ve Flok İplik Üretimi:
Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Özcan Özdemir, Prof. Dr. Mehmet Kanık, Dr. Sibel Şardağ ve Yük. Müh. Berrak Tüzüner'in sanayici proje ortakları Ahmet Genç (İBA Genç Makine) ile birlikte hazırladıkları "Prototip Floklama Makinesi Tasarımı, İmalatı ve Flok İplik Üretimi" isimli SAN-TEZ Projesi sendikamız İnovasyon Yarışması'nda birinci olmaya hak kazandı.
Proje özeti: Flok iplikleri, kaplama tekniğiyle üretilen ve günümüzde yüksek katma değerli otomotiv tekstilleri ile ev döşemelikleri gibi belli alanlarda tercih edilen üç boyutlu ipliklerdir. Günümüzde Türkiye'de bu alanda makine ve iplik üretimi yapan herhangi bir firma bulunmamaktadır. Daha da önemlisi, dünyada da flok ipliği üretimi çok az sayıda firma (bilinen sadece Avrupa'lı 2 firma) tarafından üretilmekte ve çok yüksek fiyatlardan satılmaktadır. Ne var ki, estetik ve fonksiyonellik açısından çok önemli avantajları olan bu iplikler aşırı yüksek fiyatları nedeniyle yaygın olarak kullanılamamaktadır. Konuyu ilginç kılan diğer bir husus da, dünyada iplik floklama makinelerini üretip satan belli bir makine imalatçısının olmamasıdır. Tekel durumunda olan söz konusu firmaların kullandıkları makine teknolojilerini kendilerinin geliştirdiği ve bunu bir sır gibi sakladıkları da bilinmektedir.
Proje ekibi, bu ihtiyaçları göz önüne alarak, 2008 yılında "Prototip Floklama Makinesi Tasarımı, İmalatı ve Flok İplik Üretimi" isimli bir SANTEZ projesi başlatmıştır. 2011 yılında tamamlanan proje sonunda Türkiye'de ilk defa, küçük kapasiteli bir flok iplik üretim makinesi (OMAFLOK-P) geliştirilmiş ve bu makinede flok iplik üretimi başarılmış bulunmaktadırlar.
Geliştirilen bu makine için 2 adet patent başvurusu yapılmıştır. Birincisi TR-2008-08141-B koduyla sonuçlanmış; ikincisi ise geliştirilen özel yapıştırıcı aplikasyon ünitesi ile ilgili olup son aşamaya gelinmiştir.
Projenin sağlayacağı avantajlar: Gerçekleştirilen bu projeden kazanılan teknolojik bilgi ve deneyim sayesinde, yüksek kapasiteli "sanayi tipi bir flok iplik makinesi"nin imalatı ve ülkemizde de "flok ipliklerin seri üretimi"nin yolu açılmış bulunmaktadır. Böylece, Avrupa'dan sonra ilk defa ülkemizde de flok iplik üretimini gerçekleştirmek ve daha uygun fiyatlarla tekstil sektörünün kullanımına sunmak mümkün hale gelecektir.
Sektöre sunulacak uygun fiyatlı flok ipliklerle başta otomotiv tekstilleri ve diğer teknik tekstiller olmak üzere yüksek katma değerli yeni ürünlerin tasarımı ve üretimi mümkün olacaktır.
Prototip makine bir endüstriyel makinede bulunması gereken tüm ünitelere sahip olup, bundan kazanılan bilgi ve deneyimlerle yüksek kapasiteli ilk üretim makinesinin tasarımı ve üretimi de fazla zaman almayacaktır. Bu amaçla yeni bir sanayi ortaklığı kurulmasına ve projeye resmi mali desteğin sağlanmasına çalışan proje ekibi gerekli hazırlıklardan sonra yeni projelerine başlamayı planlamaktadırlar.
2. Polyesterin Boyama Sonrası Temizlenmesinde Redüktif Yıkama Yerine Ozon Gazı Kullanımı:
Uludağ Üniversitesi (UÜ) Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Aksel Eren'in "Polyesterin Boyama Sonrası Temizlenmesinde Redüktif Yıkama Yerine Ozon Gazı Kullanımı" adlı projesi ise sendikamız İnovasyon Yarışması'nda ikinci olmaya hak kazandı.
Proje özeti: Ozon gazı, endüstriyel ölçekte ozon jeneratörlerinde üretilebilen kuvvetli bir oksidandır ve su ve meşrubat şişelemede, gıda endüstrisinde dezenfeksiyon amaçlı, su dezenfeksiyonunda ve atık su arıtımda endüstride kullanılmaktadır. Ozonun terbiyede kullanımı üzerine pamuğun ağartılması, yünde çekmezlik, denim terbiyesi ve çeşitli liflerin terbiyesi gibi alanlarda ve boyama atık sularının renk giderimi üzerine birçok bilimsel çalışma mevcuttur. Polyesterin dispers boyama sonrası temizlenmesinde klasik metod kuvvetli alkali ve indirgen banyoda yüksek sıcaklıkta redüktif temizlemedir. Ancak oksidan maddelerin de (ozon) tıpkı redüktif maddelerin yaptığı şekilde yüzeyde kalan dispers boyarmaddelerin giderilmesinde kullanılabilme olanağı bulunmaktadır. Bu projede polyestere dispers boyama sonrası ozon uygulaması ıslak kumaşa ozon gazı püskürtülmesi şeklinde gerçekleştirilecektir. Yöntem kontinü çalışmalara uygundur. Ozon kullanımının klasik kimyasalların kullanımına göre avantajları; ozon soğukta etkin olduğu için enerji tasarrufu, ozon diğer klasik kimyasalları ikame edeceği için kimyasal madde tasarrufu, ozon kendiliğinden oksijene dekompoze olduğu için düşük çevresel etki ve daha kısa işlem süreleri sayesinde üretim artışı olarak önerilmektedir.
Projenin sağlayacağı avantajlar: Polyesterin dispers boyanması sonrası temizlemesinde klasik redüktif yıkama yerine ozon kullanımının avantajları şöyle:
• Ozon soğukta etkin olduğu için enerji tasarrufu,
• Ozon diğer klasik kimyasalları (redüktif madde ve kostik) ikame edeceği için kimyasal madde tasarrufu,
• Ozon kendiliğinden oksijene dekom-poze olduğu için düşük çevresel etki
• Daha kısa işlem süreleri sayesinde üretim artışı
olarak önerilmektedir.
3. Zebra Derisinden Esinli Sinek Kovucu Biyomimetik Tekstil Yüzeyi Üretimi- Zebrepel:
Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü Akademisyen olarak görev alan Çağlar Sivri'nin "Zebra Derisinden Esinli Sinek Kovucu Biyomimetik Tekstil Yüzeyi Üretimi- Zebrepel" adlı projesi sendikamız İnovasyon Yarışması'nda üçüncü olmaya hak kazandı.
Proje özeti: Teknolojide çözülemeyen birçok problemin sırrı doğada yatmaktadır. Nitekim canlıların doğadaki düşman ya da zararlılara karşı geliştirdiği çözümler de önemli bir ilham kaynağıdır. Bu çalışma biyomimetik yoluyla ya da diğer bir deyişle doğayı taklit ederek sinek problemine karşı birçok ürün grubu için kullanılabilecek sürdürülebilir bir çözüm geliştirmeyi hedeflemektedir. Proje dahilinde geliştirilecek olan yüzeyler piyasadaki benzerlerinin aksine kimyasal bitim işlemi ya da sprey kullanımına ihtiyaç duymadan doğal sinek kovucu özelliğe sahip olacaktır. Doğada hiçbir hayvan zebradan daha ayırt edici bir posta/deriye sahip değildir. Her zebranın derisindeki şeritler tıpkı bir parmak izi gibi kendine hastır, buna rağmen her üç türden birisinin kendi içerisinde genel/benzer bir desen yapısı vardır. Bu kamuflaj, zebraların düşmanları tarafından algılanmasını zorlaştırırken aynı zamanda birbirlerini tanımalarına yardımcı olan bir fonksiyona da sahiptir. Bu özellik sinek kovuculuğuna ek olarak kamuflaj alanında da gelecek vadetmektedir.
Proje kapsamında, zebraların sinekleri kovmak için geliştirdiği şeritlerin doğadaki gibi farklı genişlikte, yoğunlukta ve açılarındaki tasarımı yapılarak, her farklı tasarım için polarizasyon dereceleri ve kaliteleri ölçülerek, en ideal sinek iticiliğinin hangi tasarımla kazanılabileceğine dair çalışmalar yapılacaktır. Son olarak geliştirilen desen, dijital baskı tekniğiyle farklı tekstil yüzeylerine uygulanarak; açık hava aktivitelerinde, tarımsal alanda, ev tekstilinde sinek kovucu fonksiyonuyla ve/veya askeri ya da sivil alanda ise kamuflaj fonksiyonuyla kullanıma sunulacaktır.
4. Üç Boyutlu Dokuma Tarağı:
Marmara Üniversitesi Güzel SanatlarEnstitüsü Tekstil Ana Sanat Dalı Bölümü öğrencisi Ozanhan Kayaoğlu'nun "Üç Boyutlu Dokuma Tarağı" adlı projesi sendikamız İnovasyon Ya-rışması'nda mansiyon ödülü alarak desteklenmeye hak kazandı.
Proje özeti: Tasarlanan dokuma tezgahı, var olan dokuma tarağının çıkarılarak yerine yeni tasarlanan dokuma tarağının monte edilmesi ile çalışmaktadır. Günümüzde kullanılan dokuma taraklar düz bir görünüm sergilemektedir. Bu projede tarak 3 boyut halini almaktadır. Her bir tarak dişlisine bir kanal içerisinde ileri geri hareket etmek suretiyle istenilen şekil verilip, sabitlenip dokumaya başlanır. Normal dokuma taraklarında atkıdan gelen iplik kumaşa paralel olarak atılır ve bu işlemin devamı suretiyle kumaş oluşur fakat bu sistemde dokuma tarağının biçim değiştirmesi ile çözgü ipliğine paralel olarak giden her bir atkı ipliği taraktaki verdiğimiz şekli alır ve en basit dokumada dahi 3 boyut efektini vermektedir. Eğer düz dokuma yapılmak istenirse, kolaylıkla düz dokumaya geçilebilinir. 2 çerçeveli en ilkel tezgahta dahi jakar makinasının rapor tekrarının yetemeyeceği büyük desenler yapıla-bilinmektedir. Bu ortaya çıkan projenin bir sonraki adımı ise; tarağın tasarımına eklemeler yapılarak kanal içerisinde ileri geri hareket edebilen tarak dişlerinin kontrolünü sağlayacak sistemin oluşturulması ve buna bağlı olarak taraktan desen verme programı hazırlanması vasıtasıyla hem tarağın kontrolünün her daim sağlanması hem de akıcı bir desenin oluşturulabilinmesi-dir. Böylelikle yeni oluşturulacak kumaşlarda sınırlar çok ileriye taşınacaktır.
Projenin sağlayacağı avantajlar:
• Bugüne kadar gerçekleştirilen dokuma kumaşlardan farklı yapıda kumaş üretilecek.
• Katma değeri yüksek kumaş üretilecek.
• Rapor boyutunun, yapılan kumaş boyutuna çıkarılabilmesi ve daha önceden var olmayan dokuma türlerinin oluşturulması sağlanacak.
• Dokuma tarağının istenilen şekilde programlanabilmesi sağlanacak.
