1. Giriş
Sirospun sistemi 1975–76 yıllarında CSIRO (Commonwealth Scientific International Research
Organization) laboratuarlarında, esas olarak yün iplikçiliği için gelistirilmistir. CSIRO 1977 yılında
Repco Ltd. firması ile birleserek sistemin bilesenlerini üretmeye baslamıs ve IWS (International Wool
Secretariat) ile de sistemin dünya çapında pazarlanması ve gelistirilmesi konusunda anlasma yapmıstır.
1981 yılından sonra Zinser firması var olan makineleri modifiye etme, yeni makinelere bu sistemi kurma konusunda lisans almıstır [2].
Sirospun ipliği eğirme sistemi ile yüksek mukavemetli, daha düzgün ve daha az tüylülüğe sahip iplikler
üretilebilmektedir.İplik yüzeyi de daha kaygan olmakta, bu sayede sonraki islemlerde çalısma kolaylığı
sağlanmaktadır. Ekonomik açıdan üretim artısı sağlaması, düsük yatırım gerektirmesi, daha düsük enerji
ve klima giderleri, düsük üretim gideri, katlama ve büküm makinelerine gerek olmadığı için yerden ve
personelden tasarruf, ipliklerin karısmasının önlenmesi ve iplik ile bobin makineleri arasındaki nakil
sebebiyle olusan iplik zararlarının ortadan kalkması gibi kazançlar sağlamaktadır. Sirospun ipliklerin
piyasa kullanım alanları Tablo 1’de belirtilmektedir.
Tablo 1 Sirospun ipliğinin piyasada yaygın kullanım alanları.
İplik Numara Aralığı Uygulama Alanları
Ne100/2 – 120/2 Yatak çarsafı
Ne80/2 – 140/2 Gömlek, bluz, gece giysisi,
Ne80/2 – 140/2
Yüksek mukavemet amaçlı çok katlIı iplikler Ne40/2 Pantolon Ne60/2 Spor giyim Ne36/2 – 40/2 Fitilli kadifeNe18/2 – 50/2 Kaplamalar için teknik kumaslar Sirospun ipliği eğirme sisteminde, iki adet fitil, kılavuzlarla birbirinden ayrılarak ve paralel olarak çekim sistemine beslenmektedir. Büküm verme islemi, normal ring eğirme sistemindeki gibi, bilezik ve kopça yardımıyla sağlanmaktadır. Ayrı ayrı çekilen fitiller, istenen büküm ve iplik numarası elde edilecek sekilde birlestirilir. Sonuç olarak, tek asamada, çift katlı bir iplik elde edilir [3,4].
Sekil 1.
Sirospun ve çift katlı ipliğin büküm yönleri [5]. İplik yapısındaki liflerin oryantasyonları [5].Sirospun iplikleri ile klasik çift katlı iplikler arasındaki en önemli farklılık, sirospun ipliklerinin büküm yönünün, bilesen ipliklerin büküm yönü ile aynı yönlü olmasıdır (Sekil 1). Bu durumda; çapı daha küçük ve tüylülüğü düsük iplik olusmaktadır [5].Klasik çift kat ipliklerdeki lifler, katlı ipliğin eksenine dik bir açı yaparlar. Ancak sirospun ipliğindeki lifler, katlı ipliğin eksenine paralel doğrultudadır. Bu durum, sirospun ipliğinin tek katlı iplik yapısına daha çok benzeyeceğini göstermektedir (Sekil 2). Bu ipliklerde lifler iyice birbirine geçmis olduğundan,iplik tüylülüğü çok düsüktür. Ayrıca dublaj etkisine bağlı olarak iplik düzgünsüzlüğü iyilesmektedir [5].Mikroskop incelemelerinde, sirospun ipliğinin çubuk gibi düzgün ve yuvarlak enine kesitli bir görünüm sergilediği, tek katlı ipliklerin enine kesitlerinin dairesel olduğu ve ipliklerin çubuk gibi göründüğü ancak tüylülüğün daha fazla olduğu görülmektedir. Çift katlı ipliklerde helisel form nedeniyle iplik çapının düzgünsüz olduğu görünmektedir [6].İplik olusumu esnasında eğirme geometrisini etkileyen birkaç parametre bulunmaktadır (Sekil 3). Çıkıs silindirinden sonra olusmaya baslayan tek kat iplikler arasında büyük bir eğirme üçgeni olusmaktadır.
researchgate.net
